ΤΟ ΝΑ ΕΝΤΟΠΙΣΕΙ κανείς τις αιτίες που ως «αντισυστημισμός» συστήνεται ένα κράμα ακραίου εθνικολαϊκισμού και λούμπεν κουλτούρας, είναι το εύκολο. Ακόμα πιο εύκολο φαίνεται ότι είναι να σταθεί κανείς απέναντι σε όλους όσοι κρίνουν αυστηρά όλη αυτήν την παλινόρθωση της σκληρής αμφισβήτησης της δημοκρατικής κουλτούρας των ευρωπαϊκών αξιών, χαρακτηρίζοντάς τους ως ρομαντικούς ελιτιστές φιλελεύθερους που αδυνατούν να δουν την πραγματικότητα και κρίνουν τα πάντα αφ’ υψηλού από το απομονωμένο, και ιδεολογικά ξεπερασμένο παρατηρητήριό τους.

ΒΕΒΑΙΩΣ και μια τέτοια προσέγγιση -που δεν εξετάζει τις σοβαρές αιτίες για τις οποίες συμβαίνει όλο αυτό στις ΗΠΑ ή την Ευρώπη- είναι πραγματική, αλλά όχι κυρίαρχη. Το να συνεχίζει κανείς να υπερασπίζεται τις ευρωπαϊκές αξίες και τις δημοκρατικές αρχές της θεσμικής λειτουργίας, της συνύπαρξης, δεν σημαίνει ότι δεν βλέπει μπροστά του την παρακμή των θεσμών, τη δυστοπία της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, τον αποκλεισμό, την εξαφάνιση της ελπίδας και της αισιοδοξίας για μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων -νέων ανθρώπων- που έπαψε να ελπίζει ότι θα ζήσει καλύτερα από τους γονείς της, τη ματαίωση των ονείρων και των ευγενικών φιλοδοξιών της πριν καν πάρουν σάρκα και οστά, των προσπαθειών της, την κατάργηση της βασικότερης εξίσωσης που ίσχυε στις δυτικές κοινωνίες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και έπειτα: Οτι με προσπάθεια, σκληρή δουλειά, μόρφωση, δεξιότητες και έξυπνες, πρωτοποριακές ιδέες, το βιοτικό επίπεδο ενός ανθρώπου, αν δεν απογειωθεί, θα είναι σίγουρα καλύτερο από της μητέρας και του πατέρα του.

ΑΥΤΑ ΔΗΛΑΔΗ που χρησιμοποίησαν οι σημερινοί μεγιστάνες τύπου Μασκ ή Ζούκεμπεργκ, που δεν βρήκαν την επαγγελματική επιτυχία ένα πρωί στη γωνία του σπιτιού τους βγάζοντας τα σκουπίδια έξω. Από εκεί όμως, μέχρι τον ναζιστικό χαιρετισμό, ακόμα και αμφιλεγόμενο, η απόσταση είναι τεράστια. Οση χρειάστηκε η Ευρώπη για να αφήσει πίσω το σκοτεινό παρελθόν της…