Πρόκειται για τη βραχονησίδα Ρόκαλ, κορυφή ουσιαστικά ενός υποθαλάσσιου ηφαιστείου στη μέση του Βόρειου Ατλαντικού. Αυτός ο λιλιπούτειος βράχος με μέγεθος μικρότερο από ένα γήπεδο του χόκεϊ, θεωρείται κρίσιμος για τα αλιευτικά και τα ενεργειακά δικαιώματα της Βρετανίας και της Ιρλανδίας σε μια τεράστια θαλάσσια έκταση. Προκαλεί όμως ταυτόχρονα το ενδιαφέρον της Ισλανδίας και της Δανίας, λόγω της εγγύτητάς του με τις Φερόες Νήσους (είναι μεν αυτόνομες αλλά υπάγονται διοικητικά στην Κοπεγχάγη). Θεωρείται βέβαιο ότι αν κάτι πάει στραβά στο Βrexit -που είναι πολύ πιθανό- η Ε.Ε. θα δώσει μάχη με τους Βρετανούς για να τον υπερασπιστεί, για λογαριασμό φυσικά της «ευρωπαϊκής» Ιρλανδίας.

Το Ρόκαλ απέχει 260 ναυτικά μίλια (420 χιλιόμετρα) από τις νησιωτικές ακτές της Σκοτίας και το 1955 η Μεγάλη Βρετανία το ανακήρυξε κυρίαρχο έδαφος. Η επίσημη προσάρτηση στη Σκοτία έγινε το 1972 και αργότερα η Βρετανία ανακήρυξε αιγιαλίτιδα ζώνη 12 μιλίων γύρω από τη βραχονησίδα, απαγορεύοντας σε ξένα αλιευτικά να παραβιάζουν αυτόν το «δακτύλιο».

Τα πράγματα αγρίεψαν όταν παραιτήθηκε η Τερέζα Μέι και διαφάνηκε η προοπτική να γίνει πρωθυπουργός της Βρετανίας ο Μπόρις Τζόνσον. Στις αρχές Ιουνίου, η κυβέρνηση της Σκοτίας, έχοντας το πράσινο φως του Λονδίνου, προειδοποίησε τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας ότι αν τα αλιευτικά της παραβιάσουν τη ζώνη των 12 μιλίων θα επιληφθεί η βρετανική ακτοφυλακή!

Το Δουβλίνο δεν αναγνώρισε ποτέ τη βρετανική κυριαρχία στο Ρόκαλ και θεωρεί το βράχο «γκρίζα ζώνη» (σωστότερα «no man’s land») άνευ ιδιοκτήτη. Το είπε με σαφήνεια ο Ιρλανδός πρωθυπουργός, Λίο Βαράντκαρ, στη Βουλή, στις αρχές του μήνα:

«Το Ρόκαλ είναι στην πραγματικότητα ένας βράχος στη μέση του ωκεανού. Είναι αδύνατον να κατοικηθεί και δε νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να τσακωνόμαστε γι’ αυτόν με τους Σκοτσέζους. Δεν τον διεκδικούμε, αλλά ούτε δεχόμαστε να τον διεκδικήσει οποιοδήποτε άλλο κράτος».

Ο Τζον Ο’Κέιν, επικεφαλής ενός από τους μεγαλύτερους αλιευτικούς συνεταιρισμούς της Ιρλανδίας, δήλωσε σοκαρισμένος από την αντίδραση της Γλασκόβης: «Τα σκάφη μας ψαρεύουν 30 χρόνια στο Ρόκαλ. Οι πατεράδες και οι παππούδες μας το έκαναν χωρίς πρόβλημα. Τώρα φοβάμαι ότι αν πάμε σε σκληρό Brexit οι Βρετανοί θα μας διώξουν αμέσως από τα νερά. Είναι ένα σενάριο που κανένας δεν θέλει στην Ιρλανδία».

Η συγκεκριμένη περιοχή θεωρείται ένας από τους πλουσιότερους ψαρότοπους του Ατλαντικού, με αποθέματα σε καλαμάρια, ρίνες, αγγελόψαρα και μπακαλιάρο. Εδώ και χρόνια οι ειδικοί των υδρογονανθράκων πιστεύουν ότι στο βυθό του κρύβονται σημαντικά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Μάλιστα, το μακρινό 1997, ακτιβιστές της Greenpeace είχαν καταλάβει συμβολικά το Ρόκαλ για να διαμαρτυρηθούν για τις επιπτώσεις της εξόρυξης στο περιβάλλον. Τελικά δεν στήθηκαν ποτέ πλατφόρμες, μάλλον επειδή κρίθηκε ασύμφορη η εξόρυξη τόσο μακριά από τις ακτές.

Το σίγουρο είναι ότι όλη αυτή τη φασαρία την προκάλεσε αποκλειστικά το Brexit. Οι Σκοτσέζοι -που ως γνωστόν ήθελαν και θέλουν να παραμείνουν στην Ε.Ε. και βρίσκονται γι’ αυτό σε διαρκή κόντρα με τους Αγγλους- τόνισαν πως η Ιρλανδία έθεσε ζήτημα Ρόκαλ ένα χρόνο μετά το δημοψήφισμα του 2016.

Την προηγούμενη εβδομάδα μπήκε στο χορό και η Ισλανδία – η οποία ας σημειωθεί διέκοψε κάθε ενταξιακή συνομιλία με την Ε.Ε. για να μην μοιραστεί τα αλιεύματά της! Πριν από λίγες μέρες οι Ισλανδοί έβαλαν στο τραπέζι και τις δικές τους διεκδικήσεις, διακηρύσσοντας ότι «η περιοχή Χάτον-Ρόκαλ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ισλανδικής υφαλοκρηπίδας». Διεκδικήσεις όμως στην ΑΟΖ του Ρόκαλ έχει εγείρει και η Δανία, ως επικυρίαρχη δύναμη των Φερόων Νήσων.

Το πρόβλημα είναι αδύνατον να επιλυθεί χωρίς διεθνή συμφωνία και δίνει μια μικρή ιδέα για τη διαμάχη, που θα ανακύψει γύρω από τα αλιευτικά δικαιώματα σε όλη την περιοχή του Ατλαντικού, ανάμεσα στη Βρετανία και τους πρώην εταίρους της.

Από την έντυπη έκδοση