Δεν θα είναι εύκολο, αλλά το διακύβευμα είναι πολύ υψηλό για να αποτύχει. Οι λόγοι του πανικού είναι προφανείς. Ο Τραμπ μπορεί να είναι απρόβλεπτος και κυκλοθυμικός, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα πολιτικά του ένστικτα και τα δηλωμένα σχέδιά του θα κλονίσουν τους πυλώνες της ασφάλειας, της οικονομικής και πολιτικής τάξης της Ευρώπης.

Οσον αφορά την ασφάλεια, οι Ευρωπαίοι έχουν κάθε λόγο να φοβούνται ότι το προτεινόμενο «ειρηνευτικό σχέδιο» του Τραμπ για την Ουκρανία θα στερήσει από αυτήν τη χώρα τη μετασοβιετική εδαφική της ακεραιότητα και θα την αφήσει έως έναν βαθμό αποστρατιωτικοποιημένη και προς το παρόν αποκλεισμένη από το ΝΑΤΟ.

Και το ίδιο το ΝΑΤΟ μπορεί κάλλιστα να αδρανήσει, με τις ΗΠΑ να μειώνουν ριζικά τη συμμετοχή τους και να παραδίδουν την ευθύνη για τη στρατιωτική διοίκηση και τους πόρους της συμμαχίας στους Ευρωπαίους. Στη Μέση Ανατολή, οι Ευρωπαίοι δικαίως ανησυχούν ότι το σχέδιο του Τραμπ να εξασφαλίσει την ειρήνη θα σημαίνει υποστήριξη των επεκτατικών σχεδίων του συνασπισμού του Ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου, ίσως ακόμη και της απέλασης των Παλαιστινίων από τη Γάζα και τη Δυτική Οχθη και την επανεγκατάστασή τους στην Αίγυπτο και την Ιορδανία.

Οι δασμοί

Τα οικονομικά σενάρια είναι ακόμη πιο τρομακτικά. Ο Τραμπ έχει μιλήσει για την επιβολή καθολικού δασμού εισαγωγής 10% έως 20% και δασμών 60% σε προϊόντα από την Κίνα. Μια τέτοια πολιτική κινδυνεύει να πυροδοτήσει παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, με τις κυβερνήσεις να εφαρμόζουν αντίποινα εναντίον των ΗΠΑ. Αν η Κίνα αποκλειστεί από την αγορά των ΗΠΑ, οι Ευρωπαίοι θα είναι ακόμη πιο ευάλωτοι στις επιπτώσεις της προσφοράς της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας. Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, η απάντηση της Ευρώπης σε μια άλλη προεδρία Τραμπ μπορεί κάλλιστα να παρεμποδιστεί από την «ανελεύθερη διεθνή», η οποία περιλαμβάνει τον Ούγγρο πρωθυπουργό, Βίκτορ Ορμπαν, και έως έναν βαθμό την Ιταλίδα πρωθυπουργό, Τζόρτζια Μελόνι.

Για όλους αυτούς τους λόγους, οι Ευρωπαίοι ηγέτες βρίσκονται στα πρόθυρα του πανικού και αισθάνονται τον πειρασμό να σπεύσουν στην Ουάσιγκτον για να κλείσουν διμερείς συμφωνίες, όπως έκαναν πολλοί κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ. Κάτι τέτοιο θα απέβαινε άμεσα εις βάρος της ευρωπαϊκής ενότητας.

Αμυντικές δαπάνες

Ομως, η δεύτερη παγίδα είναι εξίσου επικίνδυνη. Εάν οι Ευρωπαίοι ηγέτες αρνηθούν την κλίμακα της απειλής που θέτει ο Τραμπ, δεν θα λάβουν μέτρα που απαιτούνται για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας. Οι Ευρωπαίοι γνώριζαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να επιστρέψει και έχουν σημειώσει κάποια πρόοδο προς την αντιμετώπιση της νέας γεωπολιτικής τους ευπάθειας με υψηλότερες αμυντικές δαπάνες (συλλογικά, οι Ευρωπαίοι ξοδεύουν τώρα περισσότερο από το 2% του ΑΕΠ τους στην άμυνα) και μακριά από τη Ρωσία αέριο.

Αλλά ο Τραμπ του 2017 έως το 2020 ήταν ένας «αουτσάιντερ» που είχε εκπλαγεί από την εκλογή του και λαχταρούσε την αναγνώριση του κατεστημένου. Αυτήν τη φορά, είναι έτοιμος να εκδικηθεί το κατεστημένο που τον εμπόδισε στο παρελθόν και είχε πολύ χρόνο για να προετοιμαστεί για το γραφείο. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να τον δεχθούν τον λόγο του και να είναι έτοιμοι για συγκρουσιακή δυναμική.

Αντιμέτωποι με αυτά τα σενάρια, το πιο επείγον καθήκον για τους Ευρωπαίους ηγέτες είναι να χρησιμοποιήσουν τις 65 ημέρες που μεσολαβούν από τώρα μέχρι την ορκωμοσία του στις 20 Ιανουαρίου 2025, για να συμφωνήσουν στα κοινά τους συμφέροντα και να βρουν πώς να τα υπερασπιστούν (με τις ΗΠΑ, αν είναι δυνατόν, αλλά και μόνες τους, αν χρειαστεί). Αυτό σημαίνει σύνταξη ενός συγκεκριμένου σχεδίου για την προστασία της Ευρώπης τόσο από τις πιέσεις ασφάλειας όσο και από τις οικονομικές πιέσεις. Η πιο άμεση ανησυχία είναι η Ουκρανία. Για να αποτραπεί μια συμφωνία που αφήνει την Ουκρανία αποστρατιωτικοποιημένη και αποκλεισμένη από το ΝΑΤΟ, η Ευρώπη πρέπει να εξασφαλίσει μια σταθερή ροή πυρομαχικών και εξοπλισμού αεράμυνας βραχυπρόθεσμα, παρέχοντας στην Ουκρανία αξιόπιστες μακροπρόθεσμες εγγυήσεις ασφάλειας.

Πρέπει, επίσης, να σκεφτεί πώς να δαπανήσει πιο αποτελεσματικά για την άμυνα, να αυξήσει τον όγκο των πολεμικών δυνάμεων που είναι διαθέσιμες στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ενωση και, αν χρειαστεί, να ενισχύσει τη δική της γαλλοβρετανική πυρηνική αποτροπή.

Το δεύτερο πιο δύσκολο ζήτημα θα είναι το εμπόριο. Αν ο Τραμπ τηρήσει την υπόσχεσή του να επιβάλει γενικούς δασμούς στις εισαγωγές, ένας εμπορικός πόλεμος μεταξύ της Ε.Ε. και της μεγαλύτερης εξαγωγικής της αγοράς είναι αναπόφευκτος. Σε έναν κόσμο όπου η γεωπολιτική και η γεωοικονομία συνδέονται όλο και περισσότερο, το μπλοκ θα πρέπει να προετοιμάσει αντίμετρα κατά των ΗΠΑ και να επιδιώξει να επεκτείνει το εμπόριο με τον υπόλοιπο κόσμο.

Πιο κοντά με τη Βρετανία και για λόγους ασφάλειας

Η νίκη του Τραμπ αλλάζει, επίσης, εντελώς το πλαίσιο για τη σχέση της Ε.Ε. με τη Βρετανία. Από την ανάληψη των καθηκόντων του Εργατικού Κόμματος τον Ιούλιο, οι διακαναλικές επαφές έχουν αυξηθεί σημαντικά. Από την πλευρά του, ο Βρετανός πρωθυπουργός, σερ Κιρ Στάρμερ, θα πρέπει να δεσμευτεί να εργαστεί για μια ισχυρότερη και πιο ενωμένη Ευρώπη. Θα πρέπει να βάλει τα πάντα στο τραπέζι, συμπεριλαμβανομένης της διερεύνησης του τρόπου με τον οποίο η πυρηνική αποτρεπτική δύναμη της Βρετανίας μπορεί να συμβάλει στη συλλογική ευρωπαϊκή ασφάλεια. Και θα πρέπει να δείξει πώς η Βρετανία μπορεί να συμβάλει στην επέκταση της ευρωπαϊκής ισχύος και ασφάλειας μέσω της συνεργασίας σε κυρώσεις, τεχνολογικούς ελέγχους, αλυσίδες εφοδιασμού, κρίσιμες πρώτες ύλες, ενεργειακή ασφάλεια, μετανάστευση και κοινή δράση κατά συμμοριών και εμπόρων ανθρώπων, μεταξύ άλλων θεμάτων.

Για να συμβεί αυτό, τα μεγαλύτερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Πολωνία και Ισπανία) θα πρέπει να υπερβούν τις αντίστοιχες εσωτερικές πολιτικές αντιπαραθέσεις τους για να δημιουργήσουν μια πανευρωπαϊκή συναίνεση. Η γερμανική ηγεσία (είτε προέρχεται από την τρέχουσα προβληματική κυβέρνηση είτε από έναν νέο συνασπισμό υπό την ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών μετά τις εκλογές) είναι πιο σημαντική από ποτέ, αλλά οι μικρότερες, πιο εκτεθειμένες χώρες της Βόρειας και Ανατολικής Ευρώπης θα έχουν, επίσης, σημαντικό ρόλο.

Συνεπώς, θα πρέπει να σχηματίσουν μια Κοινοβουλευτική Ομάδα εντός της Ε.Ε. για να συνεργαστεί με αξιωματούχους στις Βρυξέλλες, προκειμένου να γίνει πραγματικότητα η γεωπολιτική Ευρώπη. Η απάντηση της Ευρώπης στην επιστροφή του Τραμπ θα απαιτήσει δημιουργικότητα, ανθεκτικότητα και ακλόνητη δέσμευση για την υπεράσπιση των συμφερόντων της. Κάθε κρίση προσφέρει μία ευκαιρία και οι Ευρωπαίοι έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν ένα ισχυρότερο, πιο αυτάρκες μπλοκ, που μπορεί να σταθεί για τον εαυτό του σε μια εποχή παγκόσμιας αταξίας.