Γράφει η Δέσποινα Κονταράκη

Στους πρώτους μήνες της πανδημίας του κορονοϊού, ο ένας στους τέσσερις πολίτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης ανέφερε ότι αισθάνεται μοναξιά σύμφωνα με την έκθεση του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Κοινοβουλίου. Το αίσθημα μοναξιάς διπλασιάστηκε σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, ενώ στα άτομα ηλικίας 18-35 ετών τετραπλασιάστηκε σε σύγκριση με το 2016! Για την Ελλάδα το ποτήρι μοιάζει ακόμα μισογεμάτο, αλλά αν δεν δράσουμε εγκαίρως θα αδειάσει σύντομα.

Η χώρα μας ανήκει στο γκρουπ των κρατών, μαζί με Ισπανία, Βέλγιο, Κροατία, Τσεχία, Ουγγαρία και Ρουμανία, που οι δείκτες μοναξιάς αυξήθηκαν λιγότερο από 10% (με την τάση να είναι ανοδική), σε αντίθεση με Σουηδία, Γερμανία, Γαλλία, Πορτογαλία, Εσθονία και Βουλγαρία όπου αυξήθηκαν περισσότερο από 15%. Οι συνθήκες που κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται περισσότερο ή λιγότερο μόνοι επηρεάζονται άμεσα από την αυστηρότητα των περιοριστικών μέτρων (λοκντάουν) που επιβάλλονται, από τις προβλέψεις του κράτους πρόνοιας, αλλά και από κοινωνικές παραμέτρους, όπως είναι ο θεσμός της οικογένειας.

Ωστόσο αυτά είναι διαπιστώσεις. Ποια μπορεί να είναι η απάντηση; Οι μελετητές εντόπισαν διάφορες προσεγγίσεις από χώρα σε χώρα, ωστόσο δεν βρήκαν ενιαία στρατηγική ούτε στην Ευρώπη, πόσω μάλλον εκτός. Και όμως οι επιστήμονες μιλούν για ένα παγκόσμιο φαινόμενο που δεν κάνει εξαιρέσεις. Και το κυριότερο; Η μοναξιά δεν έρχεται ποτέ μόνη της. Συνοδεύεται από συναισθήματα άγχους και (κατά)θλίψης ενώ έχει συνδεθεί ακόμα και με πρόωρη εμφάνιση ασθενειών όπως η άνοια.

Στη Μεγάλη Βρετανία, όπου το πρόβλημα των ηλικιωμένων που ζουν μόνοι και κοινωνικά αποκλεισμένοι ήταν ήδη έντονο πολύ πριν τον κορονοϊό, έχει ιδρυθεί υπουργείο Μοναξιάς. Στην Ιαπωνία, η σύσταση υπουργείου Μοναξιάς ανακοινώθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο ως απάντηση στην κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των αυτοκτονιών.

Το ίδιο ακριβώς συζητούν τώρα στη Γερμανία και τη Σουηδία, βλέποντας πως πλέον δεν μιλάμε για τη «νόσο» των ηλικιωμένων αλλά και των νεότερων ηλικιών και ευάλωτων ομάδων όπως οι γυναίκες, οι άνεργοι, οι ημιαπασχολούμενοι, οι μετανάστες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκο Κοινοβούλιο ανέλαβαν δράση και η έκθεση του Κοινού Κέντρου Ερευνών είναι ο προπομπός μιας επιστημονικής συνεργασίας που θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ευρεία συλλογή δεδομένων ώστε να μάθουμε ποιους και πώς χτυπάει η μοναξιά και τι πρέπει να κάνουμε μέχρι να πετύχουμε το στόχο: Κανείς μόνος.