Το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων γνωμοδότησε θετικά επί της ανέλκυσης αντικείμενων του ναυαγίου για να συντηρηθούν και να εκτεθούν στο υπό κατασκευή Εθνικό Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά, όπου το ναυάγιο του «Βρετανικού» θα αποτελεί σημείο αναφοράς. Η επιχείρηση θεωρείται πρωτοποριακή, λόγω του μεγάλου βάθους του ναυαγίου άνω των 100 μέτρων και της τεχνικής δυσκολίας της ανέλκυσης. Η προγραμματισμένη έρευνα και ανέλκυση αντικειμένων από το ναυάγιο του «Βρετανικού», θα υλοποιηθεί μέχρι τα μέσα Μαΐου με τεχνική κατάδυση από εξειδικευμένους δύτες.

Το σύνολο των αντικειμένων που θα ανελκυσθεί θα μεταφερθεί με ευθύνη της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων στα εργαστήρια συντήρησης της Υπηρεσίας στην Αθήνα για αφαλάτωση, καθαρισμό και στερέωση. Βάσει της εγκεκριμένης μουσειογραφικής μελέτης του Εθνικού Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων τα ευρήματα, μάρτυρες αλλοτινών εποχών, θα πλαισιώσουν την ενότητα της έκθεσης για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η ιστορία του «Βρετανικού» καλύπτει ένα ξεχωριστό κεφάλαιο της παγκόσμιας ναυτικής κληρονομιάς. Η ζωή του ξεκινάει από το ναυπηγείο Harland and Wolff του Belfast στη Βόρεια Ιρλανδία. Είχε μήκος 269,11 μ., πλάτος 28,7 μ., εκτόπισμα 53.200 τόνους και μέγιστη ταχύτητα 23 κόμβων. Καθελκύστηκε το 1914. Ναυπηγήθηκε με σκοπό να χρησιμοποιηθεί στα δρομολόγια των γραμμών του Βορείου Ατλαντικού. Πριν όμως προλάβει να ξεκινήσει τα δρομολόγια της γραμμής Σαουθάμπτον – Νέας Υόρκης, ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος, με αποτέλεσμα να γίνει επίταξη του πλοίου από το Βρετανικό Ναυαρχείο και να μετατραπεί σε πλωτό νοσοκομείο. Ως νοσοκομειακό πλοίο εκτέλεσε πέντε επιτυχημένες αποστολές μεταφέροντας 15.000 τραυματίες από τα μέτωπα της Ανατολικής Μεσογείου στην Αγγλία.

100 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ

Το πρωί στις 8.15΄της 21ης Νοεμβρίου 1916, ενώ έπλεε ανοικτά της Κέας, με προορισμό το νοσοκομειακό σταθμό της Λήμνου, έπεσε σε νάρκη που είχε τοποθετήσει γερμανικό υποβρύχιο και εξερράγη. Από την ισχυρή έκρηξη προκλήθηκε ρήγμα και πλημμύρισαν τα περισσότερα στεγανά διαμερίσματα του πλοίου, επειδή ήταν ανοικτές οι υδατοστεγείς θύρες. Πρώτα βυθίστηκε η πλώρη η οποία φαίνεται ότι προσέκρουσε στον θαλάσσιο πυθμένα. Το υπόλοιπο μέρος του πλοίου βυθίστηκε μια περίπου ώρα αργότερα, με τελευταία τη βύθιση της πρύμνης του, όπως ο «Τιτανικός». Από τους επιβαίνοντες που υπολογίζονται σε 1.065 άτομα διασώθηκαν 1.035. Τα θύματα του ναυαγίου ήταν 30, κυρίως μέλη του πληρώματος, των οποίων οι σωστικές λέμβοι παρασύρθηκαν από τη δύνη και διαμελίστηκαν από τους έλικες πρόωσης του πλοίου, οι οποίοι παρέμεναν σε λειτουργία στις ύστατες προσπάθειες του καπετάνιου να προσεγγίσει τις ακτές της Κέας… Το ναυάγιο εντοπίστηκε το 1975 από τον Γάλλο ωκεανογράφο και εξερευνητή Jacques-Yves Cousteau.

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΒΥΘΟ

Το σκαρί του πλοίου επικάθεται στο βυθό, 120 μ σε βάθος. Η πλώρη του είναι στραμμένη νοτιοδυτικά δηλαδή σε αντίθετη φορά της ρότας του πλοίου. Οπως αναφέρθηκε στο κατάστρωμα δεσπόζουν τα καπόνια των σωστικών λέμβων και δύο γερανοί φόρτωσης. Τα φουγάρα του πλοίου βρίσκονται διασκορπισμένα στο χώρο του ναυαγίου. Σε κάποια παράθυρα διασώζονται και τα τζάμια. Κοιτώντας προς τον εσωτερικό χώρο διακρίνονται από ένα παράθυρο στοιβαγμένα μεγάλα χρωματιστά πιάτα με διάκοσμο.

Οι μέχρι σήμερα έρευνες έχουν επικεντρωθεί στην αποτύπωση του ναυαγίου εξωτερικά και εσωτερικά, με στόχο την καταγραφή της κατάστασης και της συμπεριφοράς του πλοίου στον θαλάσσιο πυθμένα.

ΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΟ ΣΚΑΡΙ

Η απαιτητική επιχείρηση ανέλκυσης θα αποκαλύψει τεκμήρια από τη ζωή στο πλοίο… Χρηστικά σκεύη όπως πιάτα πορσελάνης, περίπου 15-20 τεμαχίων από ένα σύνολο άνω των 100, καθώς και ορισμένες γυάλινες φιάλες. Επιπλέοb -όπως σημειώθηκε- προβλέπεται να καταβληθεί προσπάθεια για την ανέλκυση της καμπάνας του πλοίου και της κεραίας του ασυρμάτου, μαζί με τη συσκευή του ασυρμάτου Marconi, που κάποτε έστελναν σήματα στις άκρες του ορίζοντα… Η παρουσία του ασυρμάτου θα αφηγηθεί την τεχνολογική εικόνα της εποχής που έφερε την υπογραφή του Γουλιέλμο Μαρκόνι (1874–1937), του Ιταλού εφευρέτη που έμελλε να αλλάξει για πάντα την επικοινωνία στη θάλασσα.