Δίκαια επομένως η κατανομή υψηλών κονδυλίων για την αγορά νέων αεροσκαφών και όπλων. Ποια πρέπει να είναι όμως η νέα ΠΑ και πως θα διαμορφωθεί έως τις αρχές της επόμενης δεκαετίας; Η Πολεμική Αεροπορία αποτελείται σήμερα από 227 μαχητικά αεροσκάφη τα οποία εξοπλίζουν 11  πολεμικές Μοίρες οι οποίες επιχειρούν από 6 Πτέρυγες Μάχης. Ειδικότερα: Από την 110ΠΜ στην Λάρισα επιχειρεί η 337Μ με αεροσκάφη F-16 Block 52+ τα οποία (μαζί με τα υπόλοιπα βρίσκονται στη διαδικασία αναβάθμισης στο επίπεδο Viper).

Από την 111ΠΜ στη Νέα Αγχίαλο επιχειρούν οι Μοίρες 330Μ, 341Μ και 347Μ με αεροσκάφη F-16 Block 30 και 50. Από την 114ΠΜ στην Τανάγρα επιχειρούν οι Μοίρες 331 και 332 με Mirage 2000-5 Mk2 και Rafale F3-R αντίστοιχα.

Από την 115ΠΜ στη Σούδα επιχειρούν οι Μοίρες 343Μ και 340Μ με αεροσκάφη F-16 Block 52+. Οι συγκεκριμένες Μοίρες πάντως έχουν αρχίσει και αξιοποιούν τα αναβαθμισμένα F-16 έχοντας παραλάβει 20 συνολικά με πρώτη την 343Μ ενώ τώρα εξοπλίζεται σταδιακά η 340Μ.

Από την 116ΠΜ στον Άραξο επιχειρούν οι Μοίρες  335 και 336 με αεροσκάφη F-16 Adv. τα οποία θα αναβαθμιστούν επίσης στο επίπεδο V. Τέλος από την 117ΠΜ στην Ανδραβίδα επιχειρεί η 338Μ με αεροσκάφη F-4E AUP.

Από τα 226 μαχητικά της ΠΑ τα 18 είναι Rafale (έως το τέλος του 2024 θα έχουν παραληφθεί  ακόμη 6), τα 82 F-16 Block 52+/Adv. και Viper, τα 38 F-16 Block 50, τα 32 F-16 Block 30, τα 24 Mirage 2000-5MK 2, και τέλος τα 32 F-4E AUP. Έτσι μαζί με τα 6 επιπλέον η ΠΑ θα παρατάσσει  232 μαχητικά αεροσκάφη.

Η οροφή αυτή είναι βέβαια είναι καθαρά θεωρητική καθώς ο πραγματικός αριθμός των επιχειρησιακών αεροσκαφών είναι αρκετά παρακάτω με τα κυριότερα προβλήματα να αφορούν τα F-16 Block 30 και τα Mirage 2000-5.

Σε ότι αφορά τα όπλα αέρος-αέρος η ΠΑ έχει στη διάθεση της  βλήματα μακράς εμβέλειας METEOR, ΑΙΜ-120 B, C-5, C-7,MICA EM/IIR και μικρής ΑΙΜ-9 L/I, L/I-1, M και IRIS-T (σε άλλες σελίδες του περιοδικού γίνεται αναφορά στα όπλα αέρος-εδάφους/επιφανείας).

Με αυτές ουσιαστικά τις δυνάμεις η ΠΑ θα κληθεί να αποτρέψει την όποια απειλή τουλάχιστον έως το τέλος της δεκαετίας.

Οι επόμενες κινήσεις

Αναμφίβολα η κυριότερη προσθήκη νέου υλικού που πρόκειται να γίνει το επόμενο διάστημα είναι αυτή των μαχητικών F-35. Την προμήθεια 20 μαχητικών του τύπου  ενέκρινε το ΚΥΣΕΑ στις 16 Ιουλίου και τώρα το μόνο που απομένει είναι η υπογραφή της σχετικής συμφωνίας.

Ουσιαστικά οι επόμενες κινήσεις αφορούν στην αποστολή πίσω στις ΗΠΑ υπογεγραμμένης από την ΓΔΑΕΕ της επιστολής προσφοράς και αποδοχής (LOA), κάτι που θα γίνει μετά από την εκ νέου έγκριση από νέο ΚΥΣΕΑ και που θα σηματοδοτεί την διακρατική συμφωνία Ελλάδας-ΗΠΑ.

Με την «άφιξη» της επιστολής LOA στις ΗΠΑ, η Αμερικανική Αεροπορία θα εξουσιοδοτηθεί από την αμερικανική κυβέρνηση να προχωρήσει στην παραγγείλει από την Lockheed Martin των 20 F-35 εκ μέρους της Ελλάδας.

Τα 20 μαχητικά θα παραδοθούν, εάν η υπογραφή γίνει στον επιθυμητό χρόνο, περί το 2028. Μετά θα ακολουθήσει μια διαδικασία εκπαίδευσης και παραμονής των αεροσκαφών στις ΗΠΑ που διαρκεί 2 έτη, πριν τα πρώτα F-35 έρθουν στην Ελλάδα.  Έτσι στην καλύτερη περίπτωση η ΠΑ θα διαθέτει επί ελληνικού εδάφους τα πρώτα F-35 το 2030 έως 2031.

Παράλληλα η άφιξη των F-35 θα σηματοδοτήσει και την απόσυρση των F-4E AUP η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να γίνει πολύ νωρίτερα από την άφιξη των F-35, ίσως και πριν το τέλος του έτους. Ακόμη πάντως δεν υπάρχει κάποια επίσημη ανακοίνωση για την απόσυρση των μαχητικών.

Σε ότι αφορά τους υπόλοιπους σχεδιασμούς της ΠΑ τα πράγματα είναι μάλλον «νεφελώδη».

Επιχειρησιακοί προβληματισμοί

Η Πολεμική Αεροπορία είχε εκφράσει παλαιότερα την πρόθεση να προχωρήσει σε πώληση των 32 F-16C/D Block 30.

Οι λόγοι αδιευκρίνιστοι: Πολλοί έκαναν λόγο για χρηματοδότηση, μέσω της πώλησης, της αναβάθμισης των Block-50 άλλοι για την αγορά των F-35. Δεν έχει και τόση σημασία. Το σημαντικό είναι ότι τα αεροσκάφη δεν πουλήθηκαν.

Είναι απορίας άξιο στις εποχές των έντονων αναταράξεων και των πολέμων σήμερα κάποιοι να απεργάζονται σχέδια αποδυνάμωσης της δύναμης μαχητικών της ΠΑ. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, όμως, δείχνει ακριβώς το αντίθετο: Ότι το κάθε μέσο που μπορεί να είναι διαθέσιμο είναι απόλυτα χρήσιμο.

Και τα F-16 Block 30 είναι αεροσκάφη τα οποία πάρα την ηλικία τους μπορούν να προσφέρουν σημαντικό έργο. Τα αεροσκάφη διαθέτουν το ραντάρ APG-68 (V) 5 με λειτουργίες όπως ο εντοπισμός στόχων που πετούν χαμηλότερα από το επίπεδο πτήσης του αεροσκάφους, ο πολλαπλός εγκλωβισμός ενώ συνεχίζεται η έρευνα, και η όξυνση της δέσμης Doppler για στόχους εδάφους.

Τα Block 30 υπέστησαν τροποποιήσεις ώστε να είναι ικανά για τη μεταφορά βλημάτων AIM-120Β AMRAAM, με επεμβάσεις στο ραντάρ AN/APG-68 (V) 5 το οποίο εκπέμπει στη ζώνη X και διαθέτει 22 διαφορετικές λειτουργίες σε διαμόρφωση αέρος-αέρος και αέρος-εδάφους.

Βεβαίως οι επιδόσεις του είναι (μοιραία λόγω ηλικίας) σαφώς υποδεέστερες των νεότερων εκδόσεων (V) 7  και (V) 9  και APG-83, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι τα ραντάρ δεν μπορούν να προσφέρουν.

Με την ενσωμάτωση του AIM-120Β, τα ελληνικά Block 30 απέκτησαν τη δυνατότητα προσβολής στόχων πέραν του οπτικού ορίζοντα, αναβαθμίζοντας κατακόρυφα την επιβιωσιμότητά τους στον εναέριο αγώνα.  Το κυριότερο πρόβλημα όπως αναφέρθηκε ανωτέρω είναι ότι η επιχειρησιακή τους κατάσταση είναι ουσιαστικά άγνωστη, εξαιτίας δυσκολιών στην τεχνική υποστήριξη των αεροσκαφών.

Επόμενος «γρίφος» για την ΠΑ είναι η υπόθεση των Mirage 2000-5 MΚ ΙΙ τα οποία είναι μαχητικά  εναέριας υπεροχής εξοπλισμένα με βλήματα αέρος-αέρος MICA των 80 χλμ. διαθέτοντας και το κατάλληλο ραντάρ για την αξιοποίησή τους το υπερσύγχρονο (αν και μηχανικής σάρωσης) RDY-2 με εμβέλεια άνω των 110 χλμ. «Γρίφος» καθώς έχουν εμφανιστεί στη δημοσιότητα σενάρια για την πώλησή τους σε χώρα του εξωτερικού και από τα έσοδα να χρηματοδοτηθεί η αγορά 6 Rafale F3R. Ακόμη αγοραστής  δεν έχει βρεθεί, αν και πληροφορίες θέλουν την Ινδία να έχει επιδείξει ενδιαφέρον.

Σε οποιαδήποτε περίπτωση όμως ένα τέτοιο σενάριο θα ήταν καταστροφικό καθώς η ΠΑ θα έχανε 24 μαχητικά με αμφιλεγόμενο αντίτιμο έναντι της αγοράς μόνο 6 αεροσκαφών.

Σε συνδυασμό με την απόσυρση των 32 F-4E AUP τότε το αρνητικό ισοζύγιο απέναντι  σε νέες προσκτήσεις μαχητικών μέχρι το τέλος της δεκαετίας γίνεται ακόμη χειρότερο αφού η ΠΑ αποσύρει 56 αεροσκάφη έναντι της απόκτησης μόλις 6. Ακόμη και με την παραγγελία των 20 F-35 δεν αλλάζουν πολλά καθώς τα αεροσκάφη τα οποία θα εισέλθουν σε ενεργό υπηρεσία θα είναι μόλις 26 και αυτό αρκετά μετά το 2030.

Σύμφωνα με το υπάρχον χρονοδιάγραμμα παραδόσεων αεροσκαφών  -το οποίο όμως δεν έχει επικαιροποιηθεί – τα 4 πρώτα μαχητικά θα παραδοθούν το 2028, το 2029 τα επόμενα 2, το 2030 θα παραδοθούν 3, το 2031 τα επόμενα 3 και το 2032 και 2033 από τέσσερα κατ΄ έτος για την συμπλήρωση των 20 αεροσκαφών.

Δεδομένου του γεγονότος ότι τα τέσσερα πρώτα αεροσκάφη θα παραμείνουν στις ΗΠΑ για τουλάχιστον 2 χρόνια πριν προσγειωθούν σε ελληνικό έδαφος αυτό σημαίνει ότι η Μοίρα δεν είναι επιχειρησιακά έτοιμη και ετοιμοπόλεμη πριν το 2034, με άλλα λόγια δέκα χρόνια από σήμερα.

Μέχρι τότε τι θα κάνει η ΠΑ εκτός από το να αποσύρει αεροσκάφη;

Οι αποσύρσεις θα φτάσουν έως και τα 88 μαχητικά (32 F-16 Block 30, 24 Mirage 2000-5, 32 F-4E AUP) και στην καλύτερη των περιπτώσεων παραγγελίας μόλις 6 Rafale όπως αναφέραμε. Με τα 6 Rafale θα γίνει -υποτίθεται- δυνατή η δημιουργία και δεύτερης Μοίρας.

Η δεύτερη Μοίρα Rafale φαίνεται να προωθείται ιδιαίτερα, αλλά αποτελεί μάλλον κίνηση εντυπωσιασμού και τίποτα παραπάνω. Αλλά αυτό είναι το ζητούμενο; Να λέμε ότι έχουμε δύο Μοίρες Rafale;

Αν είναι, τότε δύο Μοίρες γίνονται και τώρα με 12 αεροσκάφη η κάθε μια. Όχι δεν είναι αυτό. Το ζητούμενο είναι να ισοσκελιστεί, το κύμα αποσύρσεων αεροσκαφών με νέες αποκτήσεις.

Και αυτό δεν γίνεται με τον υπάρχοντα σχεδιασμό.

Η διάρθρωση της δύναμης

Βάσει των παραπάνω έχουμε τέσσερα  εναλλακτικά σενάρια για το τέλος της δεκαετίας:

Α) ΠΑ των 150 μαχητικών (82 F-16V, 30 Rafale, 38 F-16 Block 50  αναβαθμισμένα  ή μη)

Β) ΠΑ των 168 μαχητικών (82 F-16V, 24 Rafale, 24 Mirage 2000-5, 38 F-16 Block 50).

Γ) ΠΑ των 182 μαχητικών (82 F-16V, 30 Rafale, 38 F-16 Block 50 αναβαθμισμένα  ή όχι, 32 F-16 Block 30)

Δ) ΠΑ των 200 μαχητικών (82 F-16V, 24 Rafale, 24 Mirage 2000-5, 38 F-16 Block 50, 32 F-16 Block 30).

Όπως φαίνεται από τα παραπάνω η περίπτωση (Α) αφορά την απόσυρση ή πώληση και των F-16 Block 30 και των Mirage 2000-5. Με παράλληλη προσθήκη 6 Rafale.  Ξένα δημοσιεύματα έχουν αναφέρει ότι υπάρχει πιθανότητα πώλησης των F-16 Block 30 στις ΗΠΑ οι οποίες στη συνέχεια αφού τα αναβαθμίσουν θα τα προσφέρουν στην Ουκρανία.

Το ενδεχόμενο όμως αυτό το έχει διαψεύσει η κυβέρνηση. Η περίπτωση (Β) αφορά τη διατήρηση σε υπηρεσία των Mirage 2000-5 αλλά την απόσυρση ή πώληση των  Block 30. Στην συγκεκριμένη υπόθεση εργασίας δεν περιλαμβάνεται η απόκτηση των 6 Rafale καθώς αυτή δεν μπορεί να γίνει στην περίπτωση διατήρησης των Mirage 2000-5. Η περίπτωση (Γ) αφορά των ενδεχόμενο πώλησης των Mriage 2000-5 και διατήρησης των F-16 Block 30.

Τέλος η περίπτωση (Δ) έχει να κάνει με τη διατήρηση σε υπηρεσία όλων τύπων που υπηρετούν σήμερα τουλάχιστον έως το τέλος της δεκαετίας. Όποιο από αυτά τα ενδεχόμενα υλοποιηθεί στις αρχές της επόμενης δεκαετίας θα πρέπει να προστεθούν και τα 20 F-35 στις ημερομηνίες που έχουν αναφερθεί.

Είναι αυταπόδεικτο πως η απόσυρση ιδιαίτερα των Mirage 2000-5 θα δημιουργήσει συνθήκες αποδυνάμωσης της ΠΑ ιδιαιτέρα στις αποστολές αέρος-αέρος. Πιο ειδικά στην εναέρια μάχη τα F-16 Block 30 καλύπτουν την κάτω βαθμίδα αναχαίτισης έχοντας τη δυνατότητα να φέρουν  εκτός από τα «κλασικά» βλήματα αέρος-αέρος μικρής εμβέλειας τα βλήματα BVR ΑΙΜ-120Β με μέγιστη εμβέλεια 50 χλμ.

Τα Mirage 2000-5 καλύπτουν την επόμενη κλίμακα αναχαίτισης με τα MICA EM και IIR που φτάνουν τα 80 χλμ. για να ακολουθήσουν τα F-16 με τα βλήματα AIM-120C-5 και C-7 έχοντας μέγιστη εμβέλεια τα 105 χλμ.

Τέλος την ανώτερη κλίμακα καλύπτει φυσικά ο METEOR των Rafale με μέγιστη εμβέλεια  200  χλμ. Βλέπουμε επομένως ότι με την υφιστάμενη διάταξη καλύπτεται μια μεγάλη ζώνη επάλληλων εμβελειών από τα 25 με 30 χλμ. (για τα βλήματα AIM-9 και IRIS-T), έως τα 200  χλμ.

Στην περίπτωση του METEOR να σημειωθεί η ζώνη μη διαφυγής του στόχου η οποία ανέρχεται στα 60 χλμ. Ας μην λησμονούμε και τις ανώτερες επιδόσεις του ραντάρ APG-83 που εγκαθίστανται στα υπό αναβάθμιση μαχητικά F-16. Το APG-83 προσφέρει σε σχέση με το APG-68(v)9 που αντικαθιστά, επέκταση εμβέλειας κατά 65 χλμ. τουλάχιστον.

Έτσι ενώ το APG-68 μπορεί να εγκλωβίσει για βολή ΑΙΜ-120 ένα στόχο με RCS 1 τ.μ. στα 70 χλμ. το APG-83 το κάνει στα 135 χλμ. Ως μέγιστη εμβέλεια για το APG-83 δίνονται τα 370 χλμ. αλλά αυτή η απόσταση είναι η μέγιστη και αφορά μόνο εντοπισμό μεγάλων στόχων.

Όλη αυτή η δυνατότητα είναι απόλυτα κρίσιμη και αλληλένδετη μεταξύ της για τη ζώνη αεράμυνας της ΠΑ. Οποιαδήποτε απουσία οπλικού συστήματος από αυτή την διαστρωματική αεράμυνα θα προκαλέσει συνθήκες ανισσοροπίας.

Η προσθήκη των F-35 στο οπλοστάσιο της ΠΑ θα προσφέρει ακόμη ένα όπλο, το οποίο ελπίζεται να παραγγελθεί, το AIM-120C-8. Το C-8 αν και δεν υπερβαίνει το METEOR σε εμβέλεια εντούτοις θα αυξήσει την εμβέλεια των ΑΙΜ-120 από τα 105 στα 120 χλμ.

Βέβαια το F-35 δεν είναι αεροσκάφος αναχαίτισης αλλά κρούσης κάτι που σημαίνει πως αποστολή του δεν θα είναι η αναχαίτιση εχθρικών μαχητικών αλλά η καταστροφή εχθρικών στρατιωτικών υποδομών του αντιπάλου.

Παράλληλα πρέπει να σημειωθεί ότι με την επανέναρξη του ακήρυχτου πολέμου πάνω από το Αιγαίο η ΠΑ θα χρειαστεί μεγάλους αριθμούς αεροσκαφών αναχαίτισης και σε αυτό το ρόλο τα Block 30 και τα Mirage 2000-5 είναι τα πλέον κατάλληλα.

Το μόνο μειονέκτημα σε ότι αφορά τα Mirage 2000-5 αλλά και τα Block 30 και 50 είναι η έλλειψη ενός τακτικού συστήματος Link-16 με το οποίο θα μπορούν να επικοινωνούν τόσο με τα αεροσκάφη ΑΣΕΠΕ όσο και μεταξύ τους φυσικά. Δεν νοείται να αναλαμβάνει readiness Rafale οπαλισμένο με METEOR. Πρόκειται περί ανοησίας.

Να χρησιμοποιήσει που τον METEOR στο περιβάλλον μιας αναχαίτισης και  κλειστής εμπλοκής; Είναι σαν στέλνεις ένα ελεύθερο σκοπευτή των Ειδικών Δυνάμεων (γιατί αυτό είναι μεταξύ άλλων, το Rafale,) σε επεισόδια με αναρχικούς μαζί με τα ΜΑΤ (γιατί αυτό είναι τα F-16 Block 30). Ούτε φυσικά το F-35 μπορεί να αναλάβει το ρόλο αυτό για ευνόητους λόγους.

Η Πολεμική Αεροπορία όπως θα διαμορφωθεί μελλοντικά σίγουρα θα έχει απώλεια σε ότι αφορά την αριθμητική της ισχύ, εάν ευοδωθούν τα σχέδια για απόσυρση των F-16 Block 30 και Mirage 2000-5. Σίγουρα το ζητούμενο πάντα για την ΠΑ ήταν η μείωση της πολυτυπίας που έχει αρνητικές επιδράσεις στην υποστήριξη των αεροσκαφών  από την άλλη η «πολυτυπία» έχει ένα επιχειρησιακό πλεονέκτημα ότι ο αντίπαλος δεν γνωρίζει όλους τους τύπους των αεροσκαφών.

Σίγουρα υπάρχουν οι ανοικτές πηγές και οι πληροφορίες αλλά η πραγματικότητα στο καθαρά επιχειρησιακό επίπεδο είναι πάντα διαφορετική.

Ας σημειωθεί επίσης ότ5ι κάθε ίχνος στον αέρα είναι ένας επιπλέον προβληματισμός για τον αντίπαλο, έστω κι αν αυτό είναι ένα Block 30.

Η ποιότητα αναμφισβήτητα παίζει ένα σημαντικό ρόλο έναντι της ποσότητας, αλλά σήμερα δεν αρκεί ούτε το ένα ούτε το άλλο από μόνα τους.

Χρειάζονται και τα δύο. Η τουρκική Αεροπορία μπορεί να μην βρίσκεται το παρόν διάστημα στο «απόγειο» της ισχύος της αφού αντιμετωπίζει θέματα με την παραγγελία των 40 F-16V και την αναβάθμιση 79 υπαρχόντων στο ίδιο επίπεδο αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα υλοποιήσει το συγκεκριμένο έργο.

Έτσι εάν η ΠΑ αφεθεί με την απατηλή ιδέα ότι θα υπερέχει για πολύ με την αναβάθμιση των 82 F-16 και τα 24 Rafale όπως και τα 20 F-35 (τα οποία βέβαια θα είναι πλήρως επιχειρησιακά μετά από 10 χρόνια) πλανάται πλάνην οικτράν.

Άλλωστε η αποκαλούμενη «Διακήρυξη των Αθηνών» δεν έχει απεριόριστη διάρκεια. Έχει ημερομηνία λήξης και τότε θα βρεθούμε προ των ευθυνών μας.

Διαβάστε ακόμα

Πολυβολητές ελικοπτέρων: Οι αφανείς πρωταγωνιστές των πολεμικών συγκρούσεων

Γιατί οι νέες φρεγάτες του ΠΝ θα κάνουν την διαφορά στο Αιγαίο

Αντιαεροπορικά συστήματα: Το απόλυτο crash test για Iron Dome, SPYDER SR/MR, David’s Sling & Barak 8

Μπορεί η Τουρκία να αλλάξει τα δεδομένα στο Αιγαίο; Τι ετοιμάζει με τα «καμικάζι» USV & τα µίνι υποβρύχια

Πόσο κοστίζουν οι πτήσεις των μαχητικών και οι εκτιμήσεις για το Rafale – Τα δεδομένα και η ανάλυση

Άρματα μάχης: Eλληνοτουρκική «σύγκρουση» – Ποιο θα επιβιώσει στο πεδίο µάχης;

Σε συνεργασία με το Περιοδικό Στρατηγική που κυκλοφορεί κάθε μήνα με την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής