Το 1977 η ΠΑ παράγγειλε με το πρόγραμμα Peace Icarus II επιπλέον 18 αεροσκάφη F-4E νέας κατασκευής και 6 αναγνωριστικά αεροσκάφη RF-4E αναβαθμίζοντας την ποιότητα καθώς και τον στόλο των φωτοαναγνωριστικών αεροσκαφών που διέθετε μέχρι τότε.

Το 1990 στο πλαίσιο μείωσης των αμυντικών δαπανών, η USAF προχώρησε σε μείωση του στόλου των αεροσκαφών της και έτσι παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα, 28 αεροσκάφη F-4E της εθνοφρουράς της Ιντιάνα με την ονομασία Southeastern Regional Agreement (SRA).

Tα αεροσκάφη αυτά είχαν αναβαθμιστεί πρόσφατα και διέθεταν το προηγμένο σύστημα βομβαρδισμού και ναυτιλίας NWDS (Navigation & Weapons Delivery System) καθιστώντας τα σχεδόν εφάμιλλα, σε δυνατότητες προσβολής επίγειων στόχων, με αεροσκάφη τρίτης γενιάς.

Τα αεροσκάφη αυτά αρχικά εντάχθηκαν στην 338 Μ, ενώ το 1997 μετακινήθηκαν στην 337ΜΠΚ στην 110ΠΜ στη Λάρισα, πετώντας με ρόλο αναχαίτισης μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου του 2005 οπότε και αποσύρθηκαν.

Ο λόγος που τα F-4E SRA μετακινήθηκαν από την 338Μ στην 337ΜΠΚ ήταν το πρόγραμμα  αναβάθμισης όλων των αεροσκαφών των προγραμμάτων Peace Icarus I&II όπου και για λόγους ομοιοτυπίας αποφασίστηκε την ίδια χρονιά, να παραμείνουν στην Ανδραβίδα όλα τα μαχητικά που θα αναβαθμίζονταν.

Αν και τόσο η ΠΑ όσο και η ΤΗΚ ξεκίνησαν τη μελέτη της αναβάθμισης των αεροσκαφών περίπου την ίδια περίοδο, το ελληνικό πρόγραμμα ήταν αυτό που ταλαιπωρήθηκε περισσότερο.

Έτσι όταν η ΤΗΚ υπέγραφε με την ισραηλινή ΙΑΙ τον Αύγουστο του 1995 τη συμφωνία για τον εκσυγχρονισμό των δικών της αεροσκαφών, στην Ελλάδα ξεκινούσαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο τότε υποψήφιων εταιρειών της αμερικανικής Rockwell και της γερμανικής DASA.

Οι δύο προτάσεις αν και παρόμοιες στο βασικό τους κορμό, διέφεραν ως προς τις συσκευές που θα τοποθετούντο. Έτσι η DASA πρότεινε την τοποθέτηση ως νέο ραντάρ το σύστημα APG-65GY η δε Rockwell το APG-68(7), το ραντάρ δηλαδή που εξοπλίζει τα F-16 Block 50.

Άλλες διαφορές εστιάζονταν στην τοποθέτηση δύο οθονών πολλαπλών λειτουργιών (MFD) για κάθε θέση του πληρώματος για την Rockwell ενώ η DASA είχε μια πιο «συντηρητική» προσέγγιση με μια οθόνη μπροστά και δύο για το δεύτερο μέλος του πληρώματος.

Από εκεί και πέρα μια σειρά άλλων διαφορών στο HUD και στα συστήματα ναυτιλίας και επικοινωνιών με επιστέγασμα αυτή του υπολογιστή αποστολής ολοκλήρωναν τις δύο προτάσεις.

Κύριο στοιχείο όμως και των δύο προτάσεων ήταν η δυνατότητα εκτόξευσης του βλήματος AIM-120C AMRAAM.

Ύστερα από μια μακρά περίοδο διαπραγματεύσεων επιλέγεται τελικά η πρόταση της DASA, απόφαση οποία οριστικοποιείται με το ΚΥΣΕΑ της 30^ης Ιουλίου του 1997.

Η συμφωνία υπογράφεται πολύ γρήγορα στις 11 Αυγούστου του 1997, αλλά αυτό ήταν και η τελευταία ουσιαστικά σύντομη υλοποίηση καθώς ευθύς αμέσως ξεκινά μια μακρά και επίπονη διαδικασία η οποία κράτησε πρακτικά μέχρι το 2003 (!) όπου και παραδόθηκαν όλα τα αεροσκάφη του προγράμματος AUP (Avionics Upgrade Program).

Αιτία; Οι γνωστές -στην ελληνική πραγματικότητα- αποκλίσεις από  τις συμβατικές απαιτήσεις. Αποκλίσεις οι οποίες λύθηκαν τελικά αλλά με σημαντικό κόστος στο χρόνο παράδοσης των αεροσκαφών.

Το πρώτο αεροσκάφος το «περίφημο» 01523 πέταξε στις εγκαταστάσεις της DASA στο Manching τον Οκτώβριο του 1997 για να υποβληθεί στο πρόγραμμα αναβάθμισης για να πραγματοποιήσει την πρώτη του πτήση στη Γερμανία στις 28 Απριλίου του 1999.

Το αεροσκάφος μαζί με ένα δεύτερο (01760) που είχε υποστεί ανάλογο πρόγραμμα, ήρθαν στην 117ΠΜ το 2000, ενώ παράλληλα το ίδιο περίπου διάστημα ξεκίνησε και η αναβάθμιση 15 F-4E στις εγκαταστάσεις της ΕΑΒ, τα οποία όμως από τις 15 Ιουνίου του 2001 ενώ θα μπορούσαν να είχαν παραδοθεί στην ΠΑ, παρέμεναν στην ΕΑΒ καθώς δεν είχαν λυθεί τα προβλήματα αποδοχής. Τελικά η ΠΑ άρχισε να παραλαμβάνει τα αεροσκάφη στα τέλη του 2002 και πιο συγκεκριμένα στις 18 Δεκεμβρίου του 2002.

F-4E AUP Peace Icarus 2000: Το πρόγραμμα

Κύριος άξονας του προγράμματος εκσυγχρονισμού ήταν αναμφισβήτητα το σύστημα ραντάρ, με το APG-65GY ή GR το οποίο αντικατέστησε το παλαιό συνεχούς κύματος APQ-120. Πρόκειται για ένα παλμικό ραντάρ βάρους 154 κιλών, πολλαπλών λειτουργιών με δυνατότητα ανόπτευσης/κατόπτευσης και βολής κατευθυνόμενων όπλων αέρος-αέρος πάνω και κάτω από το επίπεδο πτήσης.

Το ραντάρ αποτελείται από 5 βασικές αντικαθιστάμενες μονάδες (LRU) και το συγκρότημα της κεραίας ως ακολούθως:

Τον πομπό που ενσωματώνει διάταξη οδεύοντος κύματος με υγρή ψύξη. Ελέγχεται λογισμικά από τον επεξεργαστή στοιχείων ραντάρ και εκπέμπει στη ζώνη συχνοτήτων I (8-12 GHz) χρησιμοποιώντας υψηλές, μέσες και χαμηλές συχνότητες επανάληψης παλμών (PRF).

Τον δέκτη-διαμορφωτή ο οποίος περιλαμβάνει τον τοπικό ταλαντωτή, τον οδηγό εκπομπών ραδιοσυχνοτήτων, τη μονάδα του δέκτη και τον μετατροπέα του αναλογικού σήματος σε ψηφιακό.

Τον επεξεργαστή σημάτων ραντάρ. Πρόκειται για ένα υψηλής ταχύτητας επαναπρογραμματιζόμενο επεξεργαστή, μέσω του οποίου όλη η επεξεργασία του του εισερχόμενου σήματος το οποίο έχει μετατραπεί σε ψηφιακή μορφή.

Στις διαμορφώσεις αέρος-αέρος και αέρος-εδάφους παρέχει όλα τα στοιχεία σχετικά με την εμπλοκή στόχων (hit-miss-ratio) σε ψηφιακή μορφή στον υπολογιστή στοιχείων ραντάρ.

Τον επεξεργαστή στοιχείων ραντάρ: Πρόκειται για ένα υπολογιστή γενικής χρήσης παρέχοντας τις διάφορες διαμορφώσεις σε συνεργασία με τον έλεγχο της κεραίας, τη λειτουργία παρακολούθησης στόχων, την παράθεση των στοιχείων στις MFD καθώς και τον έλεγχο εισόδου/εξόδου των στοιχείων αυτών.

Τη μονάδα ψύξης: Η συγκεκριμένη μονάδα αφορά τον πομπό και αποτελείται από την αντλία το ψυκτικού υγρού, τη δεξαμενή και τον εναλλάκτη θερμότητας. Ο τελευταίος τροφοδοτείται από ατμοσφαιρικό αέρα από σχετική αεροεισαγωγή που βρίσκεται τοποθετημένη στο ρύγχος.

Την κεραία: Πρόκειται για μια επίπεδη κυκλική διάταξη διαμέτρου 71 εκατ. αποτελούμενη από τέσσερα συμμετρικά τεταρτημόρια εκπέμποντας στη ζώνη συχνοτήτων (I/lowJ).

Σε ότι αφορά τις διαμορφώσεις μάχης το APG-65GR έχει συνολικά 16 λειτουργίες τόσο για αποστολές αέρος-αέρος όσο και αέρος-εδάφους.

Πιο συγκεκριμένα, για αποστολές αέρος-αέρος οι διαμορφώσεις είναι:

1. Διανυσματική έρευνα (Velocity search). Στη συγκεκριμένη λειτουργία επιτυγχάνεται η μέγιστη εμβέλεια του ραντάρ.
2. Έρευνα περιοχής (Range While Search) για τον εντοπισμό στόχων που πετούν σε οποιαδήποτε κατεύθυνση και ύψος.
3. Πολλαπλός εντοπισμός στόχων ενώ συνεχίζεται η έρευνα (Multiple search while scan): Πρόκειται για διαμόρφωση κατά την οποία το ραντάρ μπορεί να εγκλωβίζει μέχρι και 10 στόχους στην οθόνη παρουσιάζοντας τους 8 πιο επικίνδυνους –σε ότι αφορά την κατεύθυνση και την ταχύτητά τους- σε σχέση με το αεροσκάφος με την παράλληλη ικανότητα να τους προσβάλλει.
4. Αυτόματη πρόσκτηση στόχου μακράς εμβέλεια (LRAA).
5. Αυτόματη πρόσκτηση στόχου μικρή εμβέλειας (SRAA).
6. Αυτόματη πρόσκτηση στόχου για:

α) Το πυροβόλο (GAM). Εδώ το ραντάρ ερευνά μια συγκεκριμένη περιοχή η οποία συμπίπτει με το εύρος του HUD (28×20 μοίρες) προχωρώντας αυτόματα στον εγκλωβισμό στόχου όταν αυτός εισέλθει στον υπό έρευνα χώρο

β) Έρευνα στον κάθετο τομέα (vertical acquisition mode), παρόμοια λειτουργία μόλις ο στόχος εισέλθει στον συγκεκριμένο τομέα

γ) Εγκλωβισμός εκτός του πεδίου θέας του HUD (boresight acquisition)

7. Ικανότητα διάκρισης στόχων (Raid assessment): Χρησιμοποιείται για τη διάκριση στόχων σε κλειστούς σχηματισμούς
8. Παρακολούθησης μονού στόχου (STT): Χρησιμοποιείται στο τελικό στάδιο της εμπλοκής και αφορά είτε χρήση βλήματος IIR ή πυροβόλου μεταπίπτοντας στη λειτουργία GAM

Οι λειτουργίες αέρος-αεδάφους του APG-65 είναι:

• Όξυνση της δέσμης ντόπλερ (DBS): Τεχνική για την άντληση ακριβέστερων στοιχείων στοχοποίησης για στόχους εδάφους.
• Λειτουργία μέσης εμβέλειας συνθετικής απεικόνισης (SAR): Ίδιας σκοπιμότητας με την DBS προσφέρει όμως ευκρινέστερη απεικόνιση στόχων στο έδαφος.
• Παρακολούθηση σταθερού επίγειου στόχου (FTT).
• Παρακολούθηση κινούμενου στόχου (ΜΤΙ).
• Χαρτογράφηση εδάφους πραγματικής δέσμης (GM).
• Διαμόρφωση αποφυγής ανωμαλιών εδάφους (TA).
• Έρευνα επιφανείας (SSS).
• Ανανέωση στοιχείων ναυτιλίας (PVA).

Το επόμενο σημαντικό βήμα στην αναβάθμιση των αεροσκαφών αποτέλεσε η αντικατάσταση του συστήματος ναυτιλίας.

Στα αεροσκάφη προ του εκσυγχρονισμού και με βάση τα παλαιά συστήματα που έφεραν χρειαζόταν ένας χρόνος περί τα 10 με 15 λεπτά για την ευθυγράμμιση των γυροσκοπίων του αναλογικού συστήματος αδρανειακής ναυτιλίας με προφανείς αρνητικές συνέπειες.

Έτσι στη θέση του παλαιού συστήματος ναυτιλίας AN/ASN-46 (αναλογικός υπολογιστής) και του AN/ASN-63A (αδρανειακή μονάδα) τοποθετήθηκε το ολοκληρωμένο σύστημα H-764G.

Πρόκειται για ένα συνδυαστικό σύστημα ναυτιλίας το οποίο περιλαμβάνει GPS και αδρανειακή μονάδα με γυροσκόπιο λέιζερ GPINU.

Το αμέσως επόμενο σύστημα που έπρεπε να αντικατασταθούν οι παλαιοί υπολογιστές στοιχείων αέρος και γενικών καθηκόντων.

Έτσι στη θέση του παλαιού υπολογιστή στοιχείων αέρος Α-24G τοποθετήθηκε ο νέος CADC (Central Air Data Computer) CPU-143 της GEC. Ο υπολογιστής γενικών καθηκόντων LRU-1 αντικαταστάθηκε από το υπολογιστή πολλαπλών καθηκόντων MMRC –παρόμοιου με τις αντίστοιχες μονάδες που χρησιμοποιούνται στα F-16- της ισραηλινής εταιρείας Elbit.

Πυρήνας του συστήματος είναι κεντρική μονάδα επεξεργασίας η οποία ελέγχει όλες τις επιμέρους μονάδες.

Αντικατάσταση υπήρξε επίσης και στο σύστημα IFF με την τοποθέτηση του AN/APX-113. Το σύστημα διαθέτει κοινή μονάδα ανίχνευσης και ανταπόκρισης (CIT) η οποία αντικατέστησε την προηγούμενη AM/APX-=76/KY-532. Η εμβέλεια του IFF εκτιμάται στα 100 ν.μ.

Το IFF καταλαμβάνει το περίπου 40% του χώρου που καταλάμβανε το προηγούμενο σύστημα ενώ το IFF διαθέτει κρυπτογραφικό σύστημα KIV-6.

Όπως σε όλα τα σύγχρονα αεροσκάφη τρίτης και τέταρτης γενιάς έτσι και στο αναβαθμισμένο F-4E τοποθετήθηκε μονάδα μεταφοράς δεδομένων, μέσω της οποία είναι έγινε δυνατή η μεταφορά δεδομένων στον MMRC.

Χρησιμοποιείται κασέτα μεταφορά στοιχείων (DTC) χωρητικότητας 16ΜΒ και τα στοιχεία που μεταφέρονται αφορούν σημεία αναφοράς για το σύστημα ναυτιλίας, στοιχεία συχνοτήτων για 60 κανάλια στα UHF/VHF επιπλέον στοιχεία ναυτιλίας όπως ελάχιστα ύψη, συντεταγμένες στόχου, συντεταγμένες περιοχών εχθρικής δραστηριότητας.

Το πιλοτήριο του αεροσκάφους αποτέλεσε όπως είναι φυσικό το επόμενο βήμα της αναβάθμισης καθώς για να παρουσιαστούν όλες οι πληροφορίες από τους αισθητήρες του αεροσκάφους αλλά και το ατρακτίδιο στοχοποίησης Litening ήταν απαραίτητη η τοποθέτηση οθονών πολλαπλών λειτουργιών.

Έτσι τοποθετήθηκαν τρείς οθόνες MFD μια για τον χειριστή και δύο για τον χειριστή οπλικών συστημάτων (ΧΟΣ). Και οι 3 MFD λειτουργού σε διασύνδεση με τον MMRC και οι λειτουργείς όπως η εικόνα του ραντάρ η εικόνα από το Litening αλλά και την κεφαλή του Maverick-G, προβάλλονται επεξεργασμένες από τον MMRC.

Παρόμοια διαδικασία ακολουθείται και από το σύστημα καταγραφής πτήσης VTR. Άλλες αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν αφορούσαν επεμβάσεις στον πίνακα χειρισμού του ραντάρ RSCP. Η αλλαγή του κρίθηκε επιβεβλημένη εξαιτίας των αυξημένων απαιτήσεων του νέου ραντάρ.

Η κυριότερη επέμβαση συνίσταται στην τροποποίηση του χειριστηρίου (RHC) –το οποίο χειρίζεται ο ΧΟΣ- έτσι ώστε αυτές να περιλαμβάνουν τις πρόσθετες λειτουργίες του νέου ραντάρ.

Το RHC βρίσκεται στη δεξιά πλευρική κονσόλα της πίσω θέσης, ενώ ακριβώς πίσω του βρίσκονται οι διακόπτες ενεργοποίησης του βλήματος AGM-65 Maverick και η μονάδα εισαγωγής και παρουσίασης των στοιχείων ναυτιλίας INCDU

Η προσθήκη τόσο του ραντάρ όσο και του ατρακτίδίου παρατήρησης/κατάδειξης Litening αλλά και του νέου συστήματος ελέγχου οπλισμού MCS αναμφισβήτητα πρόσφεραν τη δυνατότητα στο F-4 AUP να μεταφέρει νέα όπλα, σε σημείο που άλλαξαν εντελώς το προφίλ αλλά και τις δυνατότητες του αεροσκάφους.

Αναφορικά με το τελευταίο το σύστημα αποτελείται από τη μονάδα επεξεργαστή οπλισμού πολλαπλών λειτουργιών (MPPU) όπως και από τις αντίστοιχες μονάδες ολοκλήρωσης των όπλων στο σύστημα οπλισμού SIU (Sidewinder interface Unit) και AIU (AMRAAM IU).

Επιγραμματικά τα F-4 AUP μπορούν να μεταφέρουν μια ποικιλία όπλων με κυριότερη προσθήκη αυτή του βλήματος ΑΙΜ-120 AMRAAM, το βλήμα AGM-65G, τον διασπορέα υπο-πυρομαχικών AFDS, βόμβες GBU-10/12/24, ενώ προβλέπεται στα ΑΩ προβλεπόταν και η πιστοποίηση του βλήματος IRIS-T, είναι άγνωστο όμως εάν αυτή τελικά πραγματοποιήθηκε.

F-4AUP και 338Μ

Όπως αναφέραμε ανωτέρω το αεροσκάφος μπορεί να αναλάβει και να φέρει εις πέρας εξίσου επιτυχώς και τις δύο αποστολές, ακόμη και σήμερα όπου το περιβάλλον στο Αιγαίο κυριαρχείται από τα προηγμένα Block των F-16.

Βέβαια ο ρόλος που τα F-4 AUP μπορούν να ικανοποιήσουν σε αποστολές αέρος-αέρος είναι αυτός του φορέα του βλήματος ΑΙΜ-120 αλλά πετώντας σε σχηματισμούς και σε μεγάλες αποστάσεις.

Το F-4 AUP στις συγκεκριμένες αποστολές πρέπει να εκμεταλλευτεί τόσο την επαρκή του εμβέλεια όσο και την ικανότητα πλήγματος πέραν του ορίζοντα του ΑΙΜ-120.

Σε διαμόρφωση εναέριας περιπολίας μάχης μεγάλης εμβέλειας το F-4E AUP μπορεί να μεταφέρει έως τρεις εξωτερικές δεξαμενές μια κοιλιακή χωρητικότητας  600 USG ( βάρους 3900 λιβρών/1770 χλγρ.) και δύο υποπτερυγικές των 370 USG (βάρους 2.405 λιβρών/1091 χλγρ.).

Επιπρόσθετα ως οπλισμό μπορεί να φέρει έως και τέσσερα βλήματα ΑΙΜ-9J/L και τέσσερα βλήματα ΑΙΜ-120 AMRAAM, οι τελευταίοι σε κοιλιακούς φορείς.

Με την παραπάνω διαμόρφωση και το εσωτερικό καύσιμο που φτάνει τις 20.768 λίβρες το αεροσκάφος έχει αυτονομία 1 ώρα συμπεριλαμβανομένης και μάχης 6 λεπτών με πλήρη ισχύ –στην οποία μπορεί να καταναλωθούν έως και 6500 λίβρες καυσίμου- διατηρώντας και 4500 λίβρες καύσιμο στις δεξαμενές για επιστροφή στη βάση.

Παρά τις αυτές τις δυνατότητές του το αεροσκάφος δεν ενδείκνυται βάσει των σημερινών απαιτήσεων στην εναέρια μάχη για εμπλοκές υψηλών φορτίσεων σε βλήματα μικρής εμβέλειας.

Η χρήση του επομένως περιορίζεται μοιραία και σε ότι αφορά τις αποστολές αέρος-αέςρος με εμπλοκή βλημάτων ΑΙΜ-120 εκμεταλλευόμενο παράλληλα και τις καλές επιδόσεις του ραντάρ σε ότι αφορά την αποκάλυψη στόχου μαχητικού αεροσκάφους η εμβέλεια εντοπισμού φτάνει τα 110 χλμ.

F-4AUP και αποστολές αέρος-εδάφους

Βασικοί παράγοντες στις αποστολές αέρος-εδάφους του μαχητικού είναι τόσο οι  δυνατότητες του ραντάρ όσο και των όπλων και των συστημάτων που μπορεί να μεταφέρει που για πολλά από αυτά (AFDS, Litening) είναι ο μοναδικός φορέας.

Ειδικότερα με το Littening II τα αναβαθμισμένα Phantom της 338Μ έχουν τη δυνατότητα εκτέλεσης νυχτερινών επιχειρήσεων κρούσης στόχων υψηλής αξίας όπως αεροδρόμια, κέντρα επιχειρήσεων, γέφυρες, εγκαταστάσεις αεράμυνας αλλά βιομηχανικές υποδομές.

Μεταφέροντας διανομείς υποπυρομαχικών AFDS, βλήματα AGM-65G, και βόμβες GBU-10/24 Paveway II/III τα F-4E AUP μπορούν να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητες μεταφοράς όπλων που προσφέρει το αεροσκάφος, αλλά και του διμελούς πληρώματος ενώ παράλληλα επιτρέπουν την αποδέσμευση μαχητικών F-16C/D για αποστολές αεράμυνας και συνοδείας.

Ειδικότερα για το AFDS θα πρέπει να σημειωθεί πως είναι δυνατή η άφεση του όπλου είτε από χαμηλό υψόμετρο (ελάχιστο ύψος 150 ποδών, περίπου 45 μ.) είτε από υψηλό (μέγιστο ύψος 20.000 ποδών, περίπου 6.000 μ.) με αντίστοιχες εμβέλειες 7,4 και 21,4 χλμ..

Για παράδειγμα αναφέρεται ότι σε περίπτωση άφεσης από χαμηλό ύψος και για τη μέγιστη εμβέλεια των 7,4 χλμ. η πτήση διαρκεί 40 έως 50 δευτερόλεπτα, ενώ η τερματική ταχύτητα του όπλου υπεράνω των συντεταγμένων του στόχου είναι περίπου Mach 0,4.

Η 338Μ χρησιμοποιεί το AFDS  μόνο στην διαμόρφωση RCB (Runway Cratering Bomb: βόμβα δημιουργίας κρατήρων σε διαδρόμους και τροχόδρομους αεροπορικών βάσεων).

Πρόκειται για ένα υποπυρομαχικό ενεργού τύπου, το οποίο χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την καταστροφή διαδρόμων και τροχόδρομων αεροπορικών βάσεων.

Η πυροκεφαλή του αποτελείται από δύο εν σειρά αλληλοδιάδοχα γεμίσματα, ένα πρόσθιο κοίλο και ένα διαδοχικό το οποίο διέρχεται δια μέσω του πρώτου.

Το RCB είναι κατάλληλα σχεδιασμένο για να επιτυγχάνει τη βέλτιστη γωνία πρόσκρουσης στην επιφάνεια του διαδρόμου ώστε να μεγιστοποιείται το μέγεθος της ζημίας.

Σε ότι αφορά το Litening αυτό επιτρέπει στους χειριστές της 338Μ να εκτελούν:

Εντοπισμό / Αναγνώριση / Κατάδειξη λέιζερ στόχων στο έδαφος.

Προσβολή ακριβείας για κατευθυνόμενα πυρομαχικά LGB.

Νυχτερινή πτήση σε χαμηλό ύψος.

Αυτόματο εντοπισμό στόχου από επίγειο καταδείκτη (Laser spot detection).

Αναγνώριση εναέριων στόχων σε αποστάσεις πέραν του ορίζοντα.

Σε σύγκριση με το LANTIRN το ισραηλινό ατρακτίδιο πλεονεκτεί όσον αφορά τις υπέρτερες επιδόσεις στην ποιότητα ανάλυσης εικόνας που προσφέρει ο υπέρυθρος αισθητήρας FLIR 3ης γενιάς, σε συνδυασμό με την προηγμένη ψηφιακή κάμερα ημέρας υψηλής ευαισθησίας CCD.

Η τελευταία έχει αποδειχτεί ότι παρέχει ασύγκριτα καλύτερη εικόνα της περιοχής του στόχου από μεγάλα ύψη και αποστάσεις ασφαλείας έξω από την «ομπρέλα» προστασίας που διαθέτουν τα περισσότερα αντιαεροπορικά συστήματα.

SHORADS και MANPADS: Επιπρόσθετα ο αισθητήρας αυτόματου εντοπισμού επιτρέπει την προσβολή στόχου από δευτερεύουσα πηγή κατάδειξης ακόμη και πάνω από τη βάση νεφών καθώς η ακριβής θέση του στόχου απεικονίζεται σε ένα «Τarget Box» στο HUD του χειριστή.

Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις ενός κινητού στόχου- όπου η θέση του είναι άγνωστη και ενδέχεται να χρειαστεί να προσβληθεί σε συνθήκες χρονικής πίεσης (time sensitive targets), ένα μαχητικό θα πρέπει να πετάξει σε χαμηλό ύψος και να εκτελέσει πολλαπλές διελεύσεις που ενδεχομένως θα πρόδιδαν την παρουσία του ή ακόμα χειρότερα θα το καταστούσαν ευάλωτο σε αντιαεροπορικά πυρά.

Όμως η χρήση του Litening -όπως απέδειξε και η σχετική εμπειρία στο Αφγανιστάν- επέτρεψε την προσβολή ακριβείας τέτοιων στόχων χωρίς να απαιτείται από τους χειριστές των μαχητικών να σπαταλούν πολύτιμο χρόνο για τον εντοπισμό τους σε συνεργασία με επίγειους ελεγκτές.

Το συγκρότημα κεφαλής του Litening επιτρέπει επιπρόσθετα την εστίαση των ηλεκτροοπτικών αισθητήρων σε μια περιοχή στο πλαίσιο της λειτουργίας «σημείου ενδιαφέροντος».

Με τον τρόπο αυτό το Litening προσφέρει στο χειριστή τη δυνατότητα έναρξης ελιγμών αποφυγής μετά την άφεση του όπλου χωρίς όμως να υπάρχει ο κίνδυνος απώλειας της οπτικής επαφής με το στόχο.

Έτσι διατηρείται η σκόπευση και η κατάδειξη με λέιζερ μέχρι την τελική πρόσκρουση της LGB ενώ ταυτόχρονα παρέχεται η δυνατότητα εκτίμησης αποτελεσμάτων προσβολής «battle damage assessment» μετά το πέρας της επίθεσης.

Με τη νέα διαμόρφωση πιλοτηρίου, ο κυβερνήτης του αναβαθμισμένου F-4E AUP, έχει πλέον μόνο την ευθύνη της διακυβέρνησης του αεροσκάφους ενώ ο συγκυβερνήτης έχει σαν κύρια ενασχόλησή του (σε ποσοστό 99%) τον χειρισμό και την διαχείριση οπλικών συστημάτων, καθώς και την επιλογή της κατάλληλης τακτικής.

Ιδιαίτερα πολύτιμη κρίνεται η συνδρομή του ΧΟΣ σε αποστολές κρούσης, με πτήση σε πολύ χαμηλό ύψος.

Έτσι πραγματοποιείται η πτήση από τον κυβερνήτη με απόλυτη ασφάλεια ενώ ταυτόχρονα εκτελείται εντοπισμός και πρόσκτηση στόχου σε λειτουργική διαμόρφωση GM (Ground Mode) από τον ΧΟΣ.

Αντίστοιχα και στην διαμόρφωση SAR (Synthetic Aperture Radar), ο ΧΟΣ είναι αυτός που θα πρέπει να διαθέτει την κατάλληλη εμπειρία ώστε να διακρίνει μεταξύ πολλών, το σωστό στόχο βάση και των συντεταγμένων GPS από την μεγεθυμένη εικόνα του εδάφους.

Από εκεί και πέρα θα τον «προωθήσει» στον εμπρός θάλαμο διακυβέρνησης, απαλλάσσοντας τον κυβερνήτη από εξαιρετικά σημαντικό φόρτο εργασίας αλλά και ψυχολογική φόρτιση, αφού γνωρίζει ότι ο «πίσω» θα του δείξει το στόχο την ώρα που εκείνος θα προσέχει ώστε να αποφύγει όλες τις απειλές για να πλησιάσει με ασφάλεια σε παραμέτρους βολής.

Οι χειριστές της 338Μ αξιοποίησαν πλήρως τα πλεονεκτήματα αυτά κατά τη διάρκεια της πρώτης συμμετοχής τους με 4 μαχητικά F-4E AUP στην άσκηση TLP (Tactical Leadership Program) που πραγματοποιήθηκε στο Βέλγιο το 2005

Τα ελληνικά αεροσκάφη εξοπλισμένα με τα ατρακτίδια Litening II, συγκαταλέχθηκαν μεταξύ των αεροσκαφών που ηγούνταν των σχηματισμών με καθήκον την προσβολή επίγειων στόχων επιφέροντας εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Η συμμετοχή στο TLP αποτέλεσε μέχρι και σήμερα και  βάσει των αναφορών των χειριστών της 338Μ  μία πολύτιμη επιχειρησιακή εμπειρία πρώτα και κύρια λόγω του ότι κάθε πλήρωμα έμαθε -κάτω από αυστηρές διαδικασίες τυποποίησης- να συνυπάρχει και να συνεργάζεται άψογα με πολλούς διαφορετικούς τύπους αεροσκαφών και πληρώματα προερχόμενα από πολλές και διαφορετικές αεροπορικές δυνάμεις

Σε ότι αφορά το ραντάρ τα κυριότερα χαρακτηριστικά του οποίου παρουσιάσαμε παραπάνω ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η λειτουργία της διαμόρφωσης SAR (EXPAND 3 mode).

Στην συγκεκριμένη περίπτωση η εικόνα που σχηματίζεται εμφανίζει διακριτική ικανότητα 40 ποδών (13 μέτρα) στην διεύθυνση του αζιμουθίου (κατά μήκος της κίνησης της πλατφόρμας μεταφοράς του συστήματος) και 75 ποδιών (25 μέτρα) στην διεύθυνση της απόστασης (κάθετα στην κίνηση της πλατφόρμας μεταφοράς του συστήματος). Υπενθυμίζεται ότι στη διαμόρφωση λειτουργίας SAR, η ποιότητα της εικόνας παραμένει σταθερή ανεξάρτητη της απόστασης ραντάρ-στόχου.

Μέσω της συγκεκριμένης διαμόρφωσης η οποία αν και σε  ανάλυση υπολείπεται της αντίστοιχης διαμόρφωσης του APG-68((9) των F-16 block Adv. εντούτοις ο χειριστής μπορεί να αποκτήσει μια πολύ εικόνα της περιοχής ενδιαφέροντος εντοπίζοντας στόχους και στη συνέχεια να τους μεταφέρει στο ατρακτίδιο Litening όπου αυτό με τη σειρά του θα τους εγκλωβίσει και θα προχωρήσει στην κατάδειξή τους για βολή από τα κατευθυνόμενα όπλα. Το ραντάρ του αεροσκάφους διαθέτει και τη δυνατότητα ενεργοποίησης μιας διαμόρφωσης «εισαγωγής» στην SAR αυτή της όξυνσης δέσμης ντόπλερ (DBS).

Η διαμόρφωση αυτή εκμεταλλεύεται την τεχνική Doppler για την καλύτερη διάκριση στόχων που βρίσκονται όχι στην προπορεία του αεροσκάφους, αλλά σε γωνία από αυτή μεγαλύτερη των 15 μοιρών σε απόκλιση, από τον άξονα πορείας του.

Πρόκειται για μια πρώιμη τεχνική του συνθετικού διαφράγματος (SAR) όπου το ραντάρ – επεξεργαστής για την ακρίβεια- συλλέγει μικρότερα «κομμάτια» επιστροφών από το έδαφος δημιουργώντας μια ενιαία εικόνα υψηλότερης ευκρίνειας. Για τη σύνθεση μιας τέτοιας εικόνας το ραντάρ χρησιμοποιεί συμπαγείς παλμούς χαμηλής επανάληψης συχνότητας (PRF).

Παράλληλα χρήσιμη θεωρείται και η διαμόρφωση χαρτογράφησης εδάφους. Εδώ παρέχεται μια γενική αποτύπωση του εδαφικού αναγλύφου που προηγείται της πορείας του αεροσκάφους.

Χρησιμοποιείται για ναυτιλία αλλά και εγκλωβισμό στόχων, στην περίπτωση όμως αυτή είναι απαραίτητη η μετακίνηση του κέρσορα στην οθόνη του ραντάρ για την επισήμανση του στόχου.

Στην ίδια διαμόρφωση ο χειριστής έχει τη δυνατότητα απομόνωσης μιας περιοχής ειδικού ενδιαφέροντος και ουσιαστικά μεγέθυνσής της για την καλύτερη αναζήτηση στόχου με τέσσερις κλίμακες έρευνας. Τέλος παρέχεται και η λειτουργία  EGM (ενισχυμένη χαρτογράφηση εδάφους/σάρωση πραγματικής ακτίνας).

Η λειτουργία αυτή χρησιμοποιείται για την αύξηση της ευκρίνειας της συνολικής εικόνας που παρέχει η αρχική διαμόρφωση GM. Μέσω της λειτουργίας δίνεται η δυνατότητα βελτιωμένης απόδοσης της περιοχής σε ευκρίνεια 6:1 σε σχέση με την κανονική διαμόρφωση.

Η λειτουργία της EGM είναι χρήσιμη όταν το αεροσκάφος δεν έχει κλίση μεγαλύτερη των 30 μοιρών.

Ιδιαίτερη όμως αναφορά πρέπει να δοθεί στη διαμόρφωση αποφυγής των εδαφικών προεξοχών (TA) του APG-65GY όπου και χωρίς την απαραίτητη παρουσία ειδικού ατρακτιδίου ναυτιλίας όπως το AAQ-13 του συστήματος LANTIRN μπορεί να εκτελέσει χαμηλή ναυτιλία καθόλη τη διάρκεια του 24ωρου παρέχοντας στον χειριστή ασφαλή πλοήγηση σε χαμηλά έως και πολύ χαμηλά ύψη.

Παράλληλα όμως επιβοηθητικά το ατρακτίδιο Litening μπορεί να προσφέρει την εικόνα στο HUD του αεροσκάφους δημιουργώντας έτσι ένα ενισχυμένο επίπεδο ασφάλειας.

Γενικώς το ραντάρ του F-4E AUP κινείται στα ίδια τεχνολογικά επίπεδα με τα ραντάρ των τελευταίων Block παραγωγής των F-16 ενώ επιπρόσθετα διαθέτει διαμόρφωση SAR, που δεν διαθέτουν τα Block 30&50 καθώς και τη διαμόρφωση TA.

Η διαμόρφωση SAR του F-4AUP όπως αναφέραμε αν και δεν κινείται στο επίπεδο του APG-68 (V)9 εντούτοις μπορεί να αποβεί χρήσιμη για ένα «εκπαιδευμένο μάτι».

Συνοπτικά το «-65» διαθέτει τρείς πολύ καλές λειτουργίες: Αυτή της χαρτογράφησης εδάφους πραγματικής δέσμης (θεωρείται ανώτερη από αυτές των APG-68(V)3&7, την παρακολούθηση κινούμενου στόχου (δεν υπάρχει επίσης στα  (V)3&7) και τέλος την διαμόρφωση SAR.

Επιγραμματικά

Το πρόγραμμα αναβάθμισης των F-4E αν και υλοποιήθηκε με σημαντική καθυστέρηση έδωσε τη δυνατότητα σε ένα αεροσκάφος δεύτερης γενιάς 10 με 15 χρόνια περαιτέρω επιχειρησιακής ζωής και με αυξημένα επίπεδα επιτυχούς ολοκλήρωσης των αποστολών.

Βέβαια η εποχή των «Φαντασμάτων» στην ΠΑ πλησιάζει εκ των πραγμάτων στο τέλος της. Τα αεροσκάφη θα αποσυρθούν προκειμένου να ξεκινήσουν τα έργα στην 117ΠΜ για την υποδοχή των 20 Φ-35A τα πρώτα εκ των όποιων αναμένονται στην Ελλάδα το 2030, δηλαδή σε έξι χρόνια από σήμερα.

Διαβάστε ακόμα

Οι μέγα-πυρκαγιές και οι προκλήσεις του εργασιακού stress στη μάχη της αεροπυρόσβεσης

Αυτά είναι τα αεροπλάνα που αν τα δεις ήρθε το τέλος του κόσμου

Mirage 2000-5 Mk2: Ο εναέριος κυρίαρχος του Αιγαίου

Γιατί οι νέες φρεγάτες του ΠΝ θα κάνουν την διαφορά στο Αιγαίο

Μπορεί η Τουρκία να αλλάξει τα δεδομένα στο Αιγαίο; Τι ετοιμάζει με τα «καμικάζι» USV & τα µίνι υποβρύχια

Άρματα μάχης: Eλληνοτουρκική «σύγκρουση» – Ποιο θα επιβιώσει στο πεδίο µάχης;

Πολεμική Αεροπορία: Κυριαρχία στους αιθέρες με Rafale, Mirage και F-16 – Πώς θα αλλάξουν οι ισορροπίες στο Αιγαίο με τα F-35

Σε συνεργασία με το Περιοδικό Στρατηγική που κυκλοφορεί κάθε μήνα με την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής