Οταν λοιπόν ο 91χρονος μεγαλοεπενδυτής, απευθυνόμενος στους μετόχους της Berkshire Hathaway, τους είπε το «μυστικό» για να αντέξουν τη λαίλαπα του πληθωρισμού, όλοι τέντωσαν τα αφτιά τους: «Το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να είστε εξαιρετικά καλοί σε κάτι. Κανείς δεν μπορεί να σας πάρει τις ικανότητες που έχετε. Αυτές δεν τις “ροκανίζει” ο πληθωρισμός. Η καλύτερη επένδυση με διαφορά είναι ό,τι σας κάνει καλύτερους».

Εντάξει, ήταν λίγο υπερβολικός, αφού υπάρχουν εκατομμύρια εργαζόμενοι σε όλο τον κόσμο -εννοείται και στην Ελλάδα- με πτυχία, μεταπτυχιακά, ντοκτορά και υψηλές εξειδικεύσεις που δεν αμείβονται σύμφωνα με τα προσόντα τους, αντίθετα θεωρούνται overqualified (περισσότερα προσόντα από όσα απαιτεί η θέση εργασίας).

Oμως η βαθύτερη ουσία αυτού που ήθελε να εκφράσει ο Μπάφετ είναι απολύτως σωστή: Το μόνο που δεν μπορεί να κλαπεί, να χαθεί ή να υποτιμηθεί με το πέρασμα του χρόνου είναι η γνώση που έχεις κατακτήσει. Ειδικά στην εποχή μας, η διαρκής αναβάθμιση των δεξιοτήτων ενός εργαζoμένου, η διά βίου εκπαίδευση και η επιμόρφωση αποτελούν ακαταμάχητα προσόντα για την πλειονότητα των επαγγελμάτων και προαπαιτούμενα για τα επαγγέλματα του μέλλοντος.

Στην Ελλάδα δυστυχώς λείπει αυτή η κουλτούρα, ειδικά στον ιδιωτικό τομέα (είναι από τις ελάχιστες φορές που το Δημόσιο τα πάει καλύτερα, επειδή υπάρχει θεσμική κατοχύρωση). Και δεν αναφερόμαστε στις πολυεθνικές εταιρίες ή τις εξωστρεφείς επιχειρήσεις που ποντάρουν στα υψηλού επιπέδου στελέχη τους, αλλά στις μικρομεσαίες που έχουν μείνει κολλημένες σε πρότυπα του παρελθόντος. Πόσες ιδιωτικές επιχειρήσεις σήμερα υποστηρίζουν ή ενθαρρύνουν τους εργαζομένους τους να συνεχίσουν την επιμόρφωσή τους με σεμινάρια;

Πόσοι εργοδότες είναι ανοικτοί στις εκπαιδευτικές άδειες και επιβραβεύουν την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του προσωπικού τους; Πόσοι αμείβουν ανάλογα με τα πτυχία και την εξειδίκευση του εργαζομένου τους; Ελάχιστοι. Οι περισσότεροι εκλαμβάνουν τα αντίστοιχα αιτήματα ως ευκαιρία για «λούφα». Αυτό όμως που δεν έχουν καταλάβει είναι ότι δεν νοείται επιτυχημένη επιχείρηση με κακό ή μέτριο προϊόν. Ο Μπάφετ πάντως το έχει καταλάβει.