Γράφει ο Γιώργος Κύρτσος*

Στη βασική της ομιλία η κ. Λαγκάρντ απέφυγε να αναφερθεί στην ελληνική οικονομική κρίση γιατί στόχος της ήταν να παρουσιάσει τη συνολική εικόνα της παγκόσμιας οικονομίας. Στις ερωτήσεις όμως που ακολούθησαν κυριάρχησε το ελληνικό ζήτημα, εφόσον τραπεζίτες, δημοσιογράφοι, εκπρόσωποι ευρωπαϊκών οργανισμών ζητούσαν να μάθουν ποια είναι η πορεία του ελληνικού προγράμματος και αν τελικά θα συμμετάσχει σε αυτό το ΔΝΤ.

Η υπερβολική δημοσιότητα στην περίπτωσή μας βλάπτει τα καλώς εννοούμενα συμφέροντά μας γιατί ενισχύει τις αμφιβολίες για την προοπτική της ελληνικής οικονομίας. Μια σοβαρή ελληνική κυβέρνηση θα προχωρούσε στην εφαρμογή των συμφωνηθέντων με δική της πρωτοβουλία και χωρίς να συμμετέχει στην αναπαραγωγή της αρνητικής δημοσιότητας, για να προωθήσει τη δημιουργία κλίματος οικονομικής και επιχειρηματικής εμπιστοσύνης.

Θετική πορεία

Κατά την άποψη της επικεφαλής του ΔΝΤ, η παγκόσμια οικονομία πηγαίνει αρκετά καλά. Οι εξαιρετικά αναπτυγμένες χώρες έχουν καλές επιδόσεις, ενώ οι αναδυόμενες οικονομίες προβλέπεται να είναι υπεύθυνες για τα τρία τέταρτα της ανάπτυξης που θα πραγματοποιηθεί το 2017, σε παγκόσμιο επίπεδο. Η κ. Λαγκάρντ, πάντως, προειδοποίησε ότι υπάρχουν δικαιολογημένες ανησυχίες για το άμεσο μέλλον, εφόσον παρατηρείται πολιτική αβεβαιότητα σε ευρωπαϊκές χώρες, ενισχύεται ο προστατευτισμός και γίνεται λιγότερο χαλαρή η νομισματική πολιτική με έναν τρόπο που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις αναδυόμενες οικονομίες. Υπογράμμισε επίσης ότι η παραγωγικότητα δεν αυξάνεται με τους προ κρίσης ρυθμούς, η γήρανση του πληθυσμού έχει επιπτώσεις στην οικονομία πολλών χωρών, επιβραδύνεται η ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου και παρατηρείται αδυναμία σε ό,τι αφορά τις ιδιωτικές επενδύσεις. Επέμεινε στην ανάγκη της προώθησης διαρθρωτικών αλλαγών και υποστήριξε ότι μπορεί να δώσουν σε βάθος χρόνου αύξηση του παγκόσμιου Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) κατά 5%.

Μετά τη θετική εκτίμηση για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, ήρθαν τα δύσκολα, με το 50% των ερωτήσεων που υποβλήθηκαν να έχουν σχέση με την Ελλάδα. Το χειρότερο είναι ότι ο καθένας χρωματίζει την προσέγγισή του στο ελληνικό ζήτημα με έναν τρόπο που εκφράζει τις επιδιώξεις του και μπορεί να εξυπηρετεί τα συμφέροντά του. Ετσι, ο εκπρόσωπος γερμανικής επενδυτικής τράπεζας ρώτησε την κ. Λαγκάρντ πότε, επιτέλους, θα αποχωρήσει το ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα για να προστατεύσει την αξιοπιστία του. Ο ανταποκριτής μεγάλης οικονομικής εφημερίδας του Ηνωμένου Βασιλείου την κάλεσε να ξεκαθαρίσει τη στάση της σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα, ενώ μία εκπρόσωπος ευρωπαϊκών συνδικαλιστικών οργανώσεων επέμεινε στο θέμα των συλλογικών συμβάσεων συνδέοντάς τες με τη δικαιότερη κατανομή των οικονομικών βαρών και του εισοδήματος.

Ικανοποίηση ΔΝΤ

Η κ. Λαγκάρντ δήλωσε ικανοποιημένη με τη συμφωνία-πλαίσιο που επιτεύχθηκε στη Μάλτα μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των Ευρωπαίων εταίρων και πιστωτών. Υποστήριξε ότι τα νέα μέτρα για τις συντάξεις δεν οδηγούν σε πρόσθετες μειώσεις αλλά στην εφαρμογή των ήδη συμφωνηθέντων από το 2016. Χαρακτήρισε τα συγκεκριμένα μέτρα διαρθρωτική αλλαγή και υπογράμμισε ότι το ΔΝΤ δεν μπορεί να δεχτεί την αθέτηση βασικών υποχρεώσεων της ελληνικής πλευράς. Απαντώντας σε άλλη ερώτηση, επέμεινε ότι μπορεί να γίνουν οι αναγκαίες μειώσεις στις συντάξεις, στην Ελλάδα και διεθνώς, χωρίς να θιγούν οι πιο χαμηλές συντάξεις. Κατά την άποψή της, οι κυβερνήσεις προστατεύουν σε αρκετές περιπτώσεις τις μεσαίες και τις υψηλές συντάξεις με καθαρά πολιτική λογική, θεωρώντας ότι οι δικαιούχοι είναι υποστηρικτές τους. Κατά την άποψή της, η μείωση του αφορολόγητου ορίου για το ετήσιο εισόδημα -η δεύτερη βασική θέση του ΔΝΤ την οποία δέχτηκε η κυβέρνηση Τσίπρα αφού πρώτα την κατήγγειλε…- θα συμβάλει στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Το ΔΝΤ υποστηρίζει τη μείωση του αφορολόγητου ορίου με παράλληλη μείωση των φορολογικών συντελεστών για να μην υπάρξει υπερφορολόγηση των μεσαίων και υψηλών εισοδημάτων, αλλά τελικά η κυβέρνηση φαίνεται να υιοθετεί το ένα σκέλος της πρότασης του ΔΝΤ χωρίς να αντιμετωπίζει, με παράλληλη μείωση των φορολογικών συντελεστών, ενδεχόμενες οικονομικές δυσλειτουργίες.

Ο ρόλος του Ταμείου

Κατά την κ. Λαγκάρντ το ΔΝΤ είναι υποχρεωμένο να ασχοληθεί με το ελληνικό ζήτημα, απαντώντας στο αίτημα διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων. Οπως διευκρίνισε, ο ρόλος του Ταμείου έχει σχέση με τη χορήγηση τεχνικής βοήθειας, με την επίβλεψη της πορείας εφαρμογής του προγράμματος και με το δανεισμό. Οπως χαρακτηριστικά είπε, εάν ο δανεισμός θα είναι μικρός ή μεγαλύτερος αυτό εξαρτάται από την ικανοποίηση των όρων του ΔΝΤ σε σχέση με την εξέλιξη του ελληνικού προγράμματος. Προειδοποίησε ότι είμαστε στη μέση του δρόμου σε ό,τι αφορά τις συνεννοήσεις για τη συμμετοχή του ΔΝΤ, αφού πρώτα χαιρέτισε σαν θετική εξέλιξη την αποδοχή, από την ελληνική πλευρά, των θέσεων του ΔΝΤ για τη μείωση των συντάξεων και του αφορολόγητου ορίου.

Ξεκαθάρισε ότι η αναδιάρθρωση του χρέους θα πραγματοποιηθεί μετά την ολοκλήρωση της εφαρμογής του τρίτου προγράμματος-Μνημονίου. Κατά την άποψή της η βιωσιμότητα ή μη του χρέους του Ελληνικού Δημοσίου θα κριθεί από τους δημοσιονομικούς στόχους που θα υιοθετηθούν και από τις τεχνικές που θα υιοθετήσουν οι Ευρωπαίοι πιστωτές για την αναδιάρθρωση του χρέους. Τόνισε ότι οι τεχνικές αυτές δείχνουν και το βαθμό δέσμευσης των πιστωτών στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα.

Το βασικό σενάριο

Παρακολουθώντας την κ. Λαγκάρντ κατά τη διάρκεια της ομιλίας της και κρίνοντας από τον τρόπο που απάντησε στις ερωτήσεις που της τέθηκαν, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι το ΔΝΤ είναι υπέρ της συμμετοχής του στο ελληνικό πρόγραμμα αλλά με όσο το δυνατόν μικρότερη οικονομική επιβάρυνση. Η επικεφαλής του ΔΝΤ επέμεινε στην ανάγκη να γίνουν σεβαστοί οι καταστατικοί κανόνες του ΔΝΤ και πως όποιο δάνειο δοθεί προς την Ελλάδα θα πρέπει να εξοφληθεί μέσα σε μία τριετία. Η κ. Λαγκάρντ δεν θέλει να γυρίσει την πλάτη της στο ελληνικό πρόγραμμα, θέλει όμως να καλυφθεί πολιτικά για μια σειρά από λόγους.

Πρώτον, η κυβέρνηση Τσίπρα δεν θεωρείται ιδιαίτερα αξιόπιστη και καταλήγει να εφαρμόζει τα συμφωνηθέντα με μεγάλη καθυστέρηση και ύστερα από σκηνοθετημένες, για επικοινωνιακούς λόγους, αντιπαραθέσεις.

Δεύτερον, η επικεφαλής του ΔΝΤ δεν μπορεί να εξασφαλίσει την υποστήριξη των εκπροσώπων των κρατών οι οικονομίες των οποίων είναι λιγότερο αναπτυγμένες γιατί θεωρούν ότι έχουν δεσμευτεί υπερβολικά ποσά υπέρ της Ελλάδας, τα οποία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν με καλύτερο τρόπο.

Τρίτον, η κυβέρνηση Τραμπ αναμένεται να σκληρύνει τη στάση της σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή του ΔΝΤ, στο οποίο οι ΗΠΑ έχουν παραδοσιακά μεγάλη επιρροή, στη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος. Πολλοί συνεργάτες του προέδρου Τραμπ θεωρούν ότι η Ελλάδα θα βρεθεί εκτός ευρωζώνης και γι’ αυτό το ΔΝΤ πρέπει να περιορίσει την έκθεσή του στην ελληνική οικονομία.

Τέταρτον, η κ. Λαγκάρντ απέφυγε να απαντήσει σε ερωτήσεις πολιτικού περιεχομένου, είναι φανερό όμως ότι ανησυχεί για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ε.Ε. και ιδιαίτερα στην πατρίδα της, τη Γαλλία. Αν επικρατήσει στις προεδρικές εκλογές της Γαλλίας η Λεπέν ή ο Μελανσόν ή υπάρξει πολιτική αποσταθεροποίηση στην Ιταλία σε όφελος του Μπέπε Γκρίλο, θα οδηγηθούμε πιθανότατα στη διάλυση της ευρωζώνης και στην κατάρρευση του ελληνικού προγράμματος και της ελληνικής οικονομίας. Μπορεί η επικεφαλής του ΔΝΤ να μην αναφέρεται σε πολιτικά σενάρια, είναι βέβαιο όμως ότι την προβληματίζουν και επηρεάζουν τις αποφάσεις της.

* Ο Γιώργος Κύρτσος είναι Ευρωβουλευτής της Ν.Δ.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής