Γράφει ο Λυκούργος Χατζάκος

Επειδή στην χώρα μας το αυτονόητο πρέπει να επισημαίνεται, σε καμία περίπτωση δεν υποτιμάται η επίσκεψη του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών σε μία χώρα. Έστω και αν η επίσκεψη αυτή, λαμβάνει χώρα στην λήξη της θητείας του και υπό τις συνθήκες, τις οποίες πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη του Προέδρου Obama στην ελληνική Πρωτεύουσα. Αυτή καθ’ αυτή η παρουσία του πρώτου πολίτη των ΗΠΑ αποτελεί πολιτικό γεγονός. Ειδικά, όταν θα πρέπει να περάσουν πολλά-πολλά χρόνια για να βρεθεί Πρόεδρος που να διαθέτει την λάμψη και την θετική αύρα, με τον Barack Obama.

Είναι αδιαμφισβήτητα υψηλής πολιτικής σημασίας και με διεθνή εμβέλεια, γεγονός η επίσκεψη του Προέδρου Obama στην Αθήνα. Προβάλει την χώρα μας όχι μόνον διεθνώς, αλλά και εντός των Ηνωμένων Πολιτειών, ως μια ασφαλή, δημοκρατική και ευνομούμενη Πολιτεία, σημεία που με εξαίρετη ικανότητα ανέπτυξε στην ιστορική του ομιλία στο Ίδρυμα «Σ. Νιάρχος» (μιας και οι Αρχές είχαν έλλειμμα ικανοτήτων να εγγυηθούν την ασφάλειά του στην Πνύκα). Η παρουσία του δημοφιλέστερου Αμερικανού ηγέτη στην Ελλάδα, η εικόνα του στην Ακρόπολη –ίσως αποτελέσει κίνητρο και για πολλούς εκ των «υπερηφάνων για τον πολιτιζμό τους» Ελλήνων να την επισκεφθούν- η άνεση και η εμφανώς φιλική στάση του παράγει υψηλής αξίας συμβολισμούς με πολλαπλούς αποδέκτες και η ιστορικής σημασίας και καταγραφής ομιλία του σίγουρα διδάσκει σε όποιον έχει την ικανότητα και τη ευφυΐα να ακούει και να μαθαίνει. Αρκετοί εκ των κυβερνητικών παραγόντων, δεν ανήκουν σε αυτή την κατηγορία…

Ταυτοχρόνως, όμως, δεν συμμερίζομαι σε όλη την έκτασή του τον ενθουσιασμό που οι κυβερνητικοί παράγοντες στην Ελλάδα επέδειξαν κατά την επίσκεψη του απερχομένου κατοίκου του Λευκού Οίκου. Η εμφανής αμηχανία τους –ιδιαιτέρως του Πρωθυπουργού-, για την εκλογή του D.Trumb, έριξε σκιά στο σημαντικό γεγονός. Θέλω να πιστεύω ότι στην αμηχανία, αυτή, οφείλεται και η αποστολή του ΥΕΘΑ στην υποδοχή και ορισμένα ακόμη λάθη στο Πρωτόκολλο, αλλά, είναι η άνεση και η αντισυμβατικότητα του Αμερικανού ηγέτη εκείνη που υποβαθμίζει τα όποια παρόμοια λάθη ή παραλείψεις (επ’ αυτού έχω προσωπική αντίληψη).

Η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός «πόνταραν τα ρέστα τους» στην επίσκεψη αυτή. Προσδοκούσαν, ενδεχομένως, σε ρητή θετική τοποθέτηση του Barack Obama τόσο για το χρέος –επ’ αυτού προβάλουν και συνδέουν αμετροεπώς, την μετάβασή του στο Βερολίνο, αμέσως μετά την αναχώρησή του από την Αθήνα-, όσο και για το Κυπριακό.
Προφανώς, διότι η επίσκεψή δεν είχε τέτοιο στόχο, τουλάχιστον από πλευράς του. Οι αναφορές του στο προσφυγικό, σίγουρα, τόνωσαν το ηθικό των Ελλήνων και συνιστούν επιβράβευση της εργώδους προσπάθειας για την αντιμετώπισή του –οι κυβερνητικοί, ελάχιστο μερίδιο διεκδικούν, από την επιβράβευση, αυτή. Επίσης, οι αναφορές του στην αδιέξοδη εμμονή στην λιτότητα και την ανάγκη αναδιαρθρώσεως του ελληνικού χρέους, δεν συνιστούν πρωτότυπη θέση, αλλά εκφράζουν την ήδη γνωστή άποψή του για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Δηλαδή, πέραν της δημοσίας επαναδιατυπώσεως των δεδομένων θέσεών του, και της επίσης, γνωστής, αμέριστης ηθικής του στήριξης, ουδέν διαφορετικό είπε.

Θα ήταν, απλώς, μία συναισθηματικά, φορτισμένη εκπλήρωση του παιδικού ονείρου του και μία πολύ καλή επικοινωνιακή ευκαιρία, αν δεν υπήρχαν ζητήματα υψηλής γεωστρατηγικής σημασίας για τις Η.Π.Α στην περιοχή της ΝΑ λεκάνης της Μεσογείου.

Ένα κρίσιμο ζήτημα είναι οι σχέσεις με την Τουρκία. Είναι γεγονός ότι η Άγκυρα έχει προκαλέσει την οργή –εκπεφρασμένη ή όχι- των Δυτικών συμμάχων της, είτε με την στάση που τήρησε στην Ιρακινή εμπλοκή είτε στο Κουρδικό, αλλά κυρίως στο ζήτημα του ISIS και το προσφυγικό. Η επιλογή του Προέδρου Obama να μην μεταβεί στην Τουρκική Πρωτεύουσα και να μην συναντηθεί με την Τουρκική ηγεσία, προδήλως δεν συνδέεται με την ιδιαίτερη αγάπη του για την Ελλάδα –η οποία και υπαρκτή και ειλικρινής είναι-, αλλά με την αποστολή ηχηρού μηνύματος στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου και στον wannabe σουλτάνο.

Επίσης, η όλη στάση του και στήριξή του στην Ελληνική πλευρά –αισθάνομαι την ανάγκη να τονίσω για μια ακόμη φορά, την εμβληματική και ιστορική ομιλία του για την Δημοκρατία-, έστειλε και ένα ακόμη μήνυμα με αποδέκτες στις γειτονικές Βαλκανικές χώρες.

Το κατά πόσο η Ελλάδα είναι σε θέση να κατανοήσει, να ερμηνεύσει και να αξιοποιήσει τα δεδομένα της επισκέψεως αυτής, είναι φυσικά στην δική της, αποκλειστική δικαιοδοσία. Πρέπει πάντοτε να συγκρατείται ότι οι διεθνείς σχέσεις δεν βασίζονται σε συναισθήματα και ιστορικές οφειλές, αλλά σε συμφέροντα, συμμαχίες σκοπού και συνεχή, σκληρή αλλά και πραγματικά σοβαρή και ουσιαστική διαπραγμάτευση. Ας ελπίσουμε να μην καταλήξει η όλη ευκαιρία σε μία ακόμη γραφικότητα και λαβή επάρσεως για τους Έλληνες και την Ιστορία τους, στα καφενεία της χώρας.

Πάντως, ήταν ένα πολύ όμορφο διάλλειμα στο μουντό πολιτικό σκηνικό μας, έστω και αν η πολιτική παρακαταθήκη Obama δεν αξιοποιηθεί άμεσα. Σε κάθε περίπτωση: farewell Mr President…