Μπροστά σε όλο αυτό, η Ευρώπη μοιάζει παγωμένη, παγιδευμένη στις δικές της αντιφάσεις και τις αντινομίες, αυτοπεριοριζόμενη σε δηλώσεις καταδίκης π.χ. της βαρβαρότητας του πολέμου στην Ουκρανία ή στη Γάζα. Αποπνέει έναν διά της βίας ανανεωμένο αέρα παλαιο-ρομαντισμού, σαν ανακαινισμένη Μπελ Επόκ. Σαν να προσπαθεί να συναρμολογήσει διαστημόπλοιο με… πένσα, υιοθετώντας ρόλο είτε ουδέτερου παρατηρητή είτε ενδιάμεσου που περιμένει από τους άλλους να του ορίσουν τα όριά του. Η δήλωση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν «να είμαστε έτοιμοι για μη συμφωνία» (με τον Τραμπ), είναι ενδεικτική.

Η Ευρώπη έχει ξαναβρεθεί σε ανάλογες ιστορικές καμπές. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, από ήπειρος πολέμων έγινε σύμβολο ειρήνης. Από το Σχέδιο Μάρσαλ και τη δημιουργία της ΕΟΚ, μέχρι τη μετεξέλιξή της σε Ευρωπαϊκή Ενωση, έδειξε ότι μπορεί να ενωθεί γύρω από αξίες και κοινούς στόχους. Ξεπέρασε τη διχοτόμηση του Ψυχρού Πολέμου, αγκάλιασε τα πρώην κομμουνιστικά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, έφτιαξε κοινό νόμισμα, ενιαία αγορά και θεσμούς συνεργασίας. Βεβαίως, στην πορεία των μεταλλάξεων και των ιστορικών αλλαγών άφησε απ’ έξω τη μετακομμουνιστική εκδοχή της ΕΣΣΔ και αυτό φαίνεται ότι ευθύνεται ιδιαιτέρως για τον σημερινό αυτοκρατορικό απομονωτισμό του Πούτιν αλλά και τον πρωτόγνωρο εναγκαλισμό της με τις σημερινές ΗΠΑ.

Αλλά σήμερα, τα θεμέλια αυτά δοκιμάζονται. Η οικονομική κρίση του 2008 άφησε βαθιά τραύματα. Η προσφυγική κρίση έδειξε τα όρια της αλληλεγγύης. Το Brexit αποκάλυψε την εύθραυστη πολιτική συνοχή. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έφερε ξανά τον πόλεμο εντός των ευρωπαϊκών συνόρων, θέτοντας επί τάπητος την ανάγκη αμυντικής αυτονομίας. Η ενεργειακή κρίση και η τεχνολογική εξάρτηση από τρίτες χώρες υπογραμμίζουν πόσο γρήγορα μπορεί να χαθεί η αυτοδυναμία.

Η ελληνική κυβέρνηση με την ανακοίνωση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού βάσει του Διεθνούς Δικαίου και των ευρωπαϊκών οδηγιών, κλείνει -όπως ειπώθηκε- «εκκρεμότητες του παρελθόντος, υπερασπίζεται τα εθνικά συμφέροντα στην πράξη και όχι με φωτοβολίδες». Εδειξε ότι αντιλαμβάνεται μία από τις σημαντικότερες παραμέτρους του νέου δόγματος: η στρατηγική αυτονομία και η αμυντική ενίσχυση κάθε ευρωπαϊκής χώρας δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ανάγκη. Ο ρομαντισμός της «αιώνιας ειρήνης» έλαβε τέλος. Η ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής ανθεκτικότητας δεν θα επιτευχθεί χωρίς κοινό όραμα, αποφασιστικότητα και ουσιαστική πολιτική ένωση.