Τι σηματοδοτεί διεθνώς ο Κατάλογος Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO; Ολα αυτά απαντώνται άμεσα και με εξαιρετικά εύληπτο τρόπο μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, έντυπο και ψηφιακό, με τίτλο «Μνημειώδεις περιπέτειες στα ελληνικά μνημεία της UNESCO» του Τμήματος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας της Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του υπουργείου Πολιτισμού. Με οδηγό το πρωτότυπο, πολυδιάστατο και ευέλικτο ψηφιακό και έντυπο εκπαιδευτικό υλικό, οι μαθητές και το ευρύ κοινό έχουν πλέον τη δυνατότητα να ανακαλύψουν τα 18 ελληνικά μνημεία – εγγραφές στον Κατάλογο Παγκόσμιας Kληρονομιάς της UNESCO έως το 2022, που αντιπροσωπεύουν όλες τις περιόδους της ελληνικής δημιουργίας από την προϊστορία μέχρι τους νεότερους χρόνους. Σημειώνουμε πως η χώρα μας διαθέτει πλέον 19 Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, από το πρόγραμμα απουσιάζει η πρόσφατη εγγραφή του Ζαγορίου, καθώς προστέθηκε τον Σεπτέμβριο του 2023.

«Στόχος του υλικού αυτού, που περιλαμβάνει έντυπο εκπαιδευτικό φάκελο προς χρήση από τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης και ειδική ενημερωτική και εκπαιδευτική ιστοσελίδα/αποθετήριο, είναι να βοηθήσει τους μαθητές διαφόρων ηλικιακών ομάδων να γνωρίσουν τα μνημεία αυτά, την ιστορία και την ιδιαίτερη σημασία τους, αλλά και να κατανοήσουν θεμελιώδεις έννοιες όπως αυτές του “μνημείου”, της “πολιτιστικής κληρονομιάς” και της “εξέχουσας οικουμενικής σημασίας”, μαθαίνοντας παράλληλα για το χαρακτήρα και το ρόλο της UNESCO στην προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς», σημείωσε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, κατά την ομιλία της και επεσήμανε πως «το υλικό αποσκοπεί στο να δώσει στα παιδιά τη δυνατότητα να εμπεδώσουν -με την καθοδήγηση των δασκάλων και των καθηγητών τους- τη σημασία των μνημείων ως τεκμηρίων του ιστορικού παρελθόντος και ως φορέων υλικών και άυλων αξιών και νοημάτων, που εξακολουθούν να έχουν σημασία για τις γενιές του σήμερα και του αύριο. Κατ’ επέκταση δε, να ευαισθητοποιηθούν ως προς την ανάγκη της προστασίας της κοινής πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και τούτο διότι η συνειδητοποίηση από πλευράς των παιδιών ότι η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί κοινό κτήμα όλης της κοινωνίας, και ως εκ τούτου η προστασία της δεν εναπόκειται απλώς στο

κράτος και τις υπηρεσίες του, αλλά αποτελεί συνολική ευθύνη και υποχρέωση όλων των πολιτών ανεξαρτήτως ιδιότητας και ηλικίας, και συνεπώς αποτελεί και δική τους υπόθεση, συνιστά καθοριστικής σημασίας κατάκτηση».

Πρόκειται ουσιαστικά για μια πρωτότυπη και εύχρηστη δράση που απευθύνεται σε όλους τους ενδιαφερομένους, ειδικότερα στη σχολική κοινότητα, σε μαθητές και εκπαιδευτικούς. Στον πυρήνα αυτού του προγράμματος είναι και η παγκόσμια δράση της UNESCO σε όλον τον πλανήτη για την προστασία των μνημείων της φύσης και του ανθρώπου. Αριστουργήματα της ανθρώπινης σκέψης, σημαντικά αρχαία ιερά, βυζαντινοί ναοί, μονές, μεσαιωνικές πολιτείες, κάστρα και λιμάνια, σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, παρουσιάζονται μέσα από το κοινό πρίσμα της εγγραφής τους ως Μνημεία Εξέχουσας Παγκόσμιας Σημασίας. Το πολυδιάστατο εκπαιδευτικό υλικό παρέχεται σε ψηφιακή μορφή στον ιστότοπο www.greekunescomonuments.gr και σε έντυπο εκπαιδευτικό φάκελο για χρήση από τη σχολική κοινότητα.

Συγκεκριμένα, όπως σημείωσε η αρχαιολόγος, προϊσταμένη Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, Νικολέττα Σαραγά, κάθε μία από τις 116 Περιφερειακές Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε όλη τη χώρα έχει παραλάβει 10 αντίτυπα του έντυπου υλικού, προκειμένου να ενημερώσει και να οργανώσει το δανεισμό του υλικού στις σχολικές ομάδες ευθύνης της.

Το υλικό απευθύνεται κατ’ αρχάς στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ιδιαίτερα σε μαθητές ηλικίας 10-15 ετών, και όπως επισημάνθηκε είναι στην ευχέρεια του εκπαιδευτικού αν θέλει να εμπλουτίσει και να αξιοποιήσει αυτό το υλικό. Παράλληλα, η ψηφιακή εκδοχή του υλικού στην ελληνική, αγγλική και γαλλική γλώσσα διευκολύνει την πρόσβαση σε όλους, Ελληνες και αλλοδαπούς. Το έργο υλοποιήθηκε στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση 2014-2020» και είχε συνολικό προϋπολογισμό 409.206 ευρώ.

Στη χθεσινή παρουσίαση, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας, Γιάννης Κατσαρός, χαρακτήρισε ως «εξαιρετική πρωτοβουλία» τη δράση, τονίζοντας μεταξύ άλλων τη σημασία που έχει για το χώρο της εκπαίδευσης «διαρκώς να εμπλουτίζεται η γκάμα των εργαλείων που έχουμε ώστε να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε το έργο των εκπαιδευτικών στο σχολείο, με τρόπο που να ξεφεύγει από τα στενά όρια και να δίνει εμπειρίες και βιώματα». 

Ποια έχουν ενταχθεί στην UNESCO

Τα ελληνικά μνημεία UNESCO παρουσιάζονται με τη σειρά ένταξής τους: Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες, Αρχαιολογικός Χώρος των Δελφών, Ακρόπολη των Αθηνών, Αγιον Ορος, Ιερό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, Παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης, Μετέωρα, Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, Αρχαιολογικός Χώρος Ολυμπίας, Αρχαιολογικός Χώρος Μυστρά, τα τρία μοναστήρια που είναι εγγεγραμμένα στην ίδια τυπολογική σειρά: Μονή Οσίου Λουκά Βοιωτία, Νέα Μονή Χίου, Μονή Δαφνίου, Αρχαιολογικός Χώρος Δήλου, Πυθαγόρειο και Ηραίο Σάμου, Αρχαιολογικός Χώρος Αιγών (Βεργίνα), Χώρα Πάτμου με τη Μονή Αγίου Ιωάννη Θεολόγου και Σπήλαιο της Αποκάλυψης, Αρχαιολογικοί Χώροι των Μυκηνών και της Τίρυνθας, Παλαιά Πόλη της Κέρκυρας και Αρχαιολογικός Χώρος Φιλίππων.