Συναντήσαμε την Αλίκη Κατσαβού σε ένα καφέ στον Νέο Κόσμο. Η ίδια μίλησε στο EleftherosTypos.gr για το θέατρο, τον γάμο της με τον Κώστα Βουτσά και τον γιο τους Φοίβο, την πρόσφατη απώλεια της Μάρθας Καραγιάννη και άλλα πολλά.
Τι λέει η Αλίκη για την Αλίκη;
Η Αλίκη δεν μιλάει εύκολα για την Αλίκη. Αφήνει το θέατρο ή τους άλλους να μιλούν. Το μόνο που θα έλεγα για τον εαυτό μου είναι ότι αγαπώ τη ζωή με όσα φέρνει, με τα εύκολα και τα δύσκολα.
Βρίσκεσαι στο Θέατρο Άβατον, για δεύτερη χρονιά με την παράσταση «Του τραγουδιού το παραμύθι». Πώς αποφάσισες να κάνεις θέατρο για παιδιά;
Θέατρο για παιδιά κάνω εδώ και 22 χρόνια με τη «Θεατρομάθεια» την οποία είχαμε ιδρύσει με τον πρώτο μου σύζυγο, τον Τάκη Χρυσούλη, που είναι και ο συγγραφέας του έργου που κάνουμε τώρα «Του τραγουδιού το παραμύθι». Είναι ένα διαμαντάκι του θεάτρου για παιδιά, μόνο με δύο ηθοποιούς επί σκηνής. Ο Ιάσωνας Λαγουτάρης κάνει τον παλιάτσο και εγώ την κούκλα. Τα παιδιά που συμμετέχουν δημιουργούν μαγικούς κόσμους, ταξιδεύουμε στη θάλασσα, στα σύννεφα, στο όνειρο, γινόμαστε αστέρια, λουλούδια. Είναι μαγικό. Η συμμετοχή των παιδιών είναι που μας διαφοροποιεί.
Εμπνέεσαι από τον Φοίβο;
Ο Φοίβος με βοήθησε πολύ να καταλάβω σε βάθος, στην πράξη, όλα αυτά που διάβαζα μέσα στα χρόνια, γιατί ήθελα να τεκμηριώνω παιδαγωγικά αυτά που έκανα για το θέατρο. Με το Φοίβο είδα τι λειτουργεί και τι όχι. Κατάλαβα το πόσο διαφορετικό είναι ένα παιδί από ένα άλλο και πόσο πρέπει να σεβαστούμε την προσωπικότητά του.
Αλίκη, πώς ορίζεις το χιούμορ;
Χιούμορ είναι η ανατροπή της προσδοκίας. Όταν περιμένεις μία γραμμή πραγμάτων και ξαφνικά η ματιά λοξεύει. Είναι θέμα οπτικής γωνίας. Το ίδιο γεγονός μπορεί κάποιος να το δει κωμικά και κάποιος άλλος να το δει πολύ δραματικά.
Θα μου πεις τρία πράγματα στα οποία λες ναι και τρία πράγματα στα οποία λες όχι;
Δύσκολη ερώτηση. Οι άνθρωποι αλλάζουν μέσα στα χρόνια και πράγματα τα οποία αρνούμασταν μπορεί να τα δεχτούμε. Οπωσδήποτε λέω ναι στην ελεθυερία του ανθρώπου, ναι στην ισότητα των δύο φύλων και ναι στη μητρότητα. Όχι στη βία, είτε την ενδοοικογενειακή είτε την παγκόσμια. Όχι στην ψευτιά και όχι στη φτώχεια.
Πώς είναι η καθημερινότητα χωρίς τον Κώστα Βουτσά; Είναι δύσκολο να είσαι εργαζόμενη και μητέρα;
Οι μονογονεϊκές οικογένειες έχουν δικά τους χαρακτηριστικά και τις δικές τους δυσκολίες. Θεωρώ ότι είμαι αρκετά δυνατή να αντιμετωπίσω τις δυσκολίες οι οποίες είναι μεγάλες και ποικίλες. Κυρίως έχει να κάνει με τη διαμόρφωση του οικονομικού περιβάλλοντος που όταν δεν συμβάλλουν δύο σε ένα νοικοκυριό τα πράγματα δυσκολεύουν. Η ζωή δυσκολεύει ακόμα περισσότερο όταν ένας άνθρωπος μεγαλώνει ένα παιδί που έχει σημαντικές ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν.
Εδώ δεν βάζω καθόλου το συναισθηματικό κομμάτι. Το κομμάτι του πένθους είναι μόνο του. Προσπάθησα να το ξεχωρίσω από τις πρακτικές δυσκολίες που μου έφερε η απώλεια. Το κεφάλαιο του πένθους μπορεί και να μην έχει κλείσει. Το κομμάτι όμως που αφορά τη δυναμική μου, τις προσπάθειές μου για μια όμορφη ζωή για τον Φοίβο έχει μπει σε ένα δρόμο.
Αλίκη Κατσαβού: «Η φιλοσοφία του Κώστα για τη ζωή με γοήτευσε»
Τι ήταν για σένα ο Κώστας Βουτσάς;
Ήταν το άλλο μου μισό. Γι’ αυτό μέσα μου υπάρχει η εποχή πριν τον Κώστα και η εποχή μετά τον Κώστα. Μετά τον Κώστα αναγεννήθηκα ως άνθρωπος, δυνάμωσα, απέκτησα μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Μου έδειξε τη φιλοσοφία του για τη ζωή και με γοήτευσε και μάλλον την υιοθέτησα. Το γεγονός ότι ήμασταν τόσο ταιριαστοί και αλληλοσυμπληρωνόμασταν με έκανε να προσπεράσω τη διαφορά ηλικίας που είχαμε.
Φοβήθηκες το πως θα σχολιαστεί η διαφορά ηλικίας που είχατε;
Δεν φοβήθηκα το σχολιασμό. Στη ζωή μου δεν λειτούργησα ποτέ με το τι θα πουν οι άλλοι. Θα ήμουν μίζερο και καταδικασμένο πλάσμα αν ρύθμιζα το τι κάνω με το τι μπορεί να σκεφτούν οι άλλοι. Στην αρχή φοβήθηκα ότι μπορεί εκείνος επειδή ήταν μεγαλύτερος και πιο πεπειραμένος να ήταν το δυνατό κομμάτι της σχέσης και να μην μπορούσα να επιβάλω τα δικά μου θέλω. Φοβόμουν ότι μπορεί να μην είχε διάρκεια αυτή η σχέση και εγώ να επένδυα συναισθηματικά και εκείνος ανά πάσα στιγμή να την τελείωνε. Το πρώτο διάστημα μέχρι να μπουν αυτές οι βάσεις και να νιώσω και εγώ πιο άνετα σκέφτηκα δύο φορές πριν προχωρήσω και αφεθώ συναισθηματικά. Μετά ήταν όλα πιο εύκολα γιατί κι εκείνος μου έδειξε στην πράξη πόσο αφοσιωμένος είναι και με τι βάθος με είχε πλησιάσει.
Ήταν δάσκαλός σου; Σε συμβούλευε θεατρικά;
Δεν του άρεσε καθόλου να είναι δάσκαλος. Αλλά του έκλεβα από τις γνώσεις του. Από τον τρόπο που μελετούσε τους ρόλους του. Έκλεβα όταν σκηνοθετούσε και όταν έπαιζε τα στοιχεία εκείνα που ήταν η πείρα του, η προσωπικότητά του, το μυαλό του.
Άλλωστε συνεργαστήκαμε. Σκηνοθέτησε τρεις παραστάσεις για τη «Θεατρομάθεια». Η πρώτη μας συνάντηση ήταν το 1992 στο «Ιστορίες χωρίς δάκρυα». Μετά χαθήκαμε και συναντηθήκαμε πάλι το 2013 στην παράσταση «’Ενα παιδί μετράει τ’ άστρα» όπου παίξαμε το ζευγάρι.
Ήταν ταπεινός;
Πολύ! Και θεωρούσε ότι ο ηθοποιός έπρεπε να γονατίζει στα πόδια του θεατή, να υποκλίνεται κάθε φορά με κάθε ρόλο. Έλεγε πως ο ηθοποιός που βγαίνει στη σκηνή πρέπει πάντα να έχει αυτό το αρχικό ξάφνιασμα. Σαν να τον έχει κλωτσήσει κάποιος και τον έχει πετάξει στη σκηνή ξαφνικά.
Πρόσφατα είχαμε και την απώλεια της Μάρθας Καραγιάννη, η οποία ήταν και νονά του Φοίβου. Πώς διαχειρίστηκες αυτή την απώλεια σε σχέση και με τον Φοίβο;
Ήταν πιο εύκολο να τη διαχειριστούμε γιατί είχαμε ένα μεγάλο διάστημα να τη δούμε από κοντά. Αυτό βοηθάει λίγο. Οπωσδήποτε ήταν απώλεια γιατί την αγαπούσαμε. Ο Φοίβος βρήκε τη δύναμη να έρθει στην κηδεία και να της αφήσει λίγα λουλούδια.
Του το είπες άμεσα;
Ναι, γιατί την ημέρα που έφυγε η Μάρθα έσπασαν τα τηλέφωνα και ο Φοίβος κατάλαβε ότι κάτι συμβαίνει. Δεν ήθελα να τον κρατήσω σε αγωνία. Το βράδυ του είπα τι έχει συμβεί. Το αντιμετώπισε με ωριμότητα και πλούσιο συναίσθημα.
Αλίκη, ο μπαμπάς ήθελε να σε κάνει αρχιτέκτονα αλλά τελικά έγινες ηθοποιός
Ναι, του την έσκασα (γέλια). Αν ζούσε θα είχαμε δώσει μάχη.
Ωστόσο, είχε φτιάξει πολλά θέατρα…
Ναι, ειδικευόταν και στην κυλιόμενη οροφή. Ήταν ο πρώτος που την έφερε στην Ελλάδα. Και γινόντουσαν θερινά και χειμερινά. Η ιστορία της οικογένειας λέει πως είχε φτιάξει τις «πέντε αρμονίες».
Δεν πρόλαβε όμως να σε δει ηθοποιό. Τον έχασες νωρίς.
‘Οχι. Τον έχασα στα 13 μου. Έκανα μπαλέτο όμως και δεν του άρεσε. Έλεγε στη μάνα μου «μην της κάνει χορό, δε θέλω να γίνει χορεύτρια στα μπουζούκια».
Η μαμά όμως φαίνεται πως ήταν σύμμαχος…
Η μαμά με έχει δει στο θέατρο και με έχει βοηθήσει. Έχει σπουδάσει σχέδιο μόδας και μέχρι πριν λίγα χρόνια μου έφτιαχνε για τη «Θεατρομάθεια» τα κοστούμια για τις θεατρικές παραστάσεις. Έχω ένα τεράστιο βεστιάρειο. Ο Μιχάλης Σδούγκος μου έλεγε «Όσο την έχεις ράβε».
Στην αρχή η μαμά ήθελε να με δει να σπουδάζω στο πανεπιστήμιο. Θεωρούσε ότι αυτό θα ήταν ένα μεγαλύτερο εφόδιο για τη ζωή μου. Έκανα μια προσπάθεια και ευτυχώς απέτυχα. Κι έτσι πήγα στη Σχολή του Γιώργου Θεοδοσιάδη.
Στην τηλεόραση σε έχουμε δει λίγο. Θα ήθελες να κάνεις κάτι στην τηλεόραση;
Εγώ θέλω αλλά από ό,τι φαίνεται το θέατρο και η τηλεόραση δεν είναι συγκοινωνούντα δοχεία.
Στην τηλεόραση δεν γνωρίζουν αυτούς που κάνουν θέατρο. Έχω κάνει λίγα πράγματα στην τηλεόραση και θα με ενδιέφερε πολύ να παίξω είτε δράμα είτε κωμωδία.
Τι προτιμάς ανάμεσα σε αυτά τα δύο;
Όλα τα αγαπώ. Στο θέατρο έχω παίξει και κωμικούς ρόλους με μεγάλη επιτυχία και δραματικούς. Και τα δύο τα αγαπώ, αλλά πρέπει να δοθούν οι ευκαιρίες για να δούμε τι θα αγαπούσε και το κοινό.
Αλίκη, δώσε μου το δικό σου μήνυμα για να κλείσουμε την κουβέντα μας
Διαρκής προσπάθειά μου μέσα από το θέατρο είναι να καταφέρω να πείσω περισσότερους ανθρώπους που δεν βλέπουν θέατρο ότι αξίζει να το προσθέσουν στη ζωή τους. Η επαφή με αυτού του είδους την τέχνη αυξάνει την ομορφιά, αυξάνει το πάθος, βαθαίνει τη σκέψη και μορφώνει τον άνθρωπο. Είτε είναι μεγάλος είτε είναι παιδί. Εύχομαι και ονειρεύομαι έναν κόσμο που το θέατρο θα έχει τη θέση που του αξίζει.