Γράφει ο Στέργιος Πουλερές

Πρόκειται για ένα από τα βιβλία του Γιασμίνα Χάντρα που έχουν φέρει στην Ελλάδα οι Εκδόσεις Καστανιώτη. Ο Γιασμίνα Χάντρα ή, όπως είναι το πραγματικό του όνομα, Μοχάμεντ Μουλεσεούλ επέλεξε να γράψει ως γυναίκα σε μια εμφυλιοπολεμική περίοδο της Αλγερίας. Ακούγεται παράδοξο, αλλά το έκανε για να μπορεί να εκφράζεται πιο εύκολα. Συνήθως το ανάποδο συμβαίνει.

Ανάμεσα στα πολλά έργα του όπως οι Σειρήνες της Βαγδάτης, Τα Χελιδόνια της Καμπούλ κτλ, βρίσκεται και Ο Όλυμπος των Απόκληρων. Πρόκειται για μια φιλοσοφική πραγματεία του Χάντρα γύρω από την δομημένη και απόλυτα ορισμένη ζωή σε αντιδιαστολή με τη ζωή στο περιθώριο του κανονιστικού αυτού πλαισίου.

Ο Χάντρα δημιουργεί μια κοινότητα ανθρώπων έξω από την πόλη. Μια κοινότητα που ζει χωρίς κανόνες εξόν ενός. Να συνέρχονται όλοι μαζί και να περνάνε το χρόνο τους ομοτράπεζοι ανταλλάσσοντας τις ιστορίες τους. Είναι οι λεγόμενοι Χορ. Οι παρείσακτοι για τους άλλους, αλλά ευτυχισμένοι για τους ίδιους. Παρά τις γκρίνιες, παρά τις καθημερινές διαμάχες, αυτοί οι άνθρωποι ζουν χωρίς δουλειά, χωρίς λεφτά, βρίσκοντας δύσκολα το φαγητό, αλλά έχοντας ένα προνόμιο που οι ενταγμένοι στους κανόνες δεν έχουν.

Μπορούν να αντικρύζουν κάθε μέρα την ομορφιά. Μπορούν να την κοιτάζουν χωρίς να έχουν μέσα τους τον σπόρο της καταστροφής μπροστά στη συνειδητοποίηση ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε άσχημοι και δεν αποδεχόμαστε το όμορφο λόγω του κόμπλεξ μας. Οι Χορ δεν διακατέχονται απ΄αυτό το σύνδρομο. Είναι απελευθερωμένοι. Σφιχταγκαλιάζουν μέχρι και τη χαζομάρα τους. Το κάνουν όμως με χαμόγελο και θαλπερά συναισθήματα.

Μέχρι που μια μέρα ο Ας, ο εις εκ των δύο κεντρικών ηρώων, αναθυμάται ότι κάποτε δεν ήταν Χορ. Ότι κάποτε ζούσε στους κανόνες της οργανωμένης κοινωνίας. Και προτρέπει τον Τζούνιορ, τον προστατευόμενό του, να παρατήσει τη ζωή των Χορ και να ζήσει την άλλη πλευρά. Αξίζει να το δοκιμάσει γιατί είναι ακόμα νέος. Σε αντίθεση με αυτόν.

Όμως αυτό που φτάνουν να συνειδητοποιούν όλοι στο τέλος, ακούγοντας την περιπέτεια του Τζούνιορ, είναι πως τελικά η ευτυχία κι η ελευθερία δεν καθορίζονται από το πόσο εύκολα βρίσκεις φαγητό ή αν έχεις κεραμίδια πάνω από το κεφάλι σου. Καθορίζονται από το πόσο προσβάσιμη είναι η ομορφιά σε καθημερινή βάση. Κι όταν είσαι βαθιά χωμένος στην οργανωμένη κοινωνία, ξεχνάς διαρκώς να αντικρύσεις την ομορφιά. Αρχίζεις ως και να την απορρίπτεις.

Ο Όλυμπος των Απόκληρων μας βάζει σε μια διαδικασία να σκεφτούμε ποιοι είναι τελικά οι απόκληροι και ποιοι όχι. Αν ο απόκληρος έχει την ευλογία να θωρεί τον κόσμο από τον Όλυμπο και οι υπόλοιποι βρισκόμαστε στους πρόποδες, τότε ίσως να βρισκόμαστε στη λάθος πλευρά της ζωής.

Ο Γιασμίνα Χάντρα καταφέρνει να λοξοδρομήσει από την καθεστηκυία αντίληψη των πραγμάτων και τοποθετεί με την απλότητα της γραφής του τον αναγνώστη σε αυτόν τον άχρονο τόπο, σε αυτή την ουτοπία των Χορ. Εκεί όπου όλα τα πράγματα είναι ανάλαφρα και γι΄αυτό είναι ανάλαφρη κι η ζωή τους. 

* Ο Όλυμπος των Απόκληρων, Εκδόσεις Καστανιώτη, Μετάφραση Γιάννης Στρίγκος