Προς τι, λοιπόν, η διάκριση; Το μυστικό έγκειται στον ίδιο τον πόλεμο. Ενώ ο Φράνκο έστειλε ισπανικές μεραρχίες στο Στάλινγκραντ, ο Πορτογάλος δικτάτορας Αντόνιο Σαλαζάρ (θαυμαστής του Μουσολίνι) τήρησε κατά γράμμα το Αγγλο-πορτογαλικό Σύμφωνο του 1939. Ετσι, η φασιστική Πορτογαλία όχι μόνο έμεινε ουδέτερη, αλλά παρείχε ευκολίες στους Αγγλο-αμερικανούς στη Μαδέιρα και τις Αζόρες το 1940 και το 1944. Ο Σαλαζάρ ήταν, λοιπόν, κάθαρμα, αλλά «δικό μας κάθαρμα», όπως έλεγε ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον για κάποιον Λατινοαμερικανό δικτάτορα.

Παρόμοια φάση διανύουν ΗΠΑ και ΝΑΤΟ με τον Ερντογάν. Ο ίδιος ο Μπάιντεν είχε ταχθεί υπέρ της «δημοκρατικής» ανατροπής του και τώρα οι δυτικοί σύμμαχοι μετά βίας ανέχονται τα καμώματά του στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Σκανδιναβία. Το δημοσίευμα του «Economist» για «υφέρπουσα δικτατορία Ερντογάν» στην Τουρκία θα μπορούσε να είναι προοίμιο σκλήρυνσης της στάσης της Ουάσιγκτον σε πλήθος θεμάτων πέρα από τα F-16. Aλλά από τη στιγμή που τη δεκαετία του ’60 το ΝΑΤΟ όχι απλώς ανέχθηκε, αλλά υπέθαλψε μια δικτατορία όπως η ελληνική, για την εξυπηρέτηση ευρύτερων περιφερειακών στόχων, που αποσκοπούσαν στην ανάσχεση της ΕΣΣΔ, θα ήταν αστείο να δείξει την πόρτα της εξόδου στον Ερντογάν, χαρίζοντάς τον σε Ρωσία-Κίνα.

Για τους Αμερικανούς (και τους Ευρωπαίους), ο Ερντογάν δεν είναι απλώς «δικό μας κάθαρμα, που απειλεί να πάει με τους άλλους», αλλά και «απαραίτητο κάθαρμα» σε μια σειρά ζητημάτων. Από το Μεταναστευτικό, την Ουκρανία και το διμερές εμπόριο ως το ενεργειακό και τη συνολική ασφάλεια της Δύσης. Ισως, όμως, ήρθε η ώρα να νιώσει με επώδυνο τρόπο τα όριά του: «Ο Ερντογάν είναι ένας νταής, που πρεσάρει εκεί όπου διακρίνει ενδοτικότητα και κάθεται να συζητήσει όταν τον αντιμετωπίζουν σκληρά». Τάδε έφη «Economist».