Με την απορρόφηση της Κρητικός, η βορειοελλαδίτικη αλυσίδα δημιουργεί έναν όμιλο με συνολικό κύκλο εργασιών που προσεγγίζει τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ, διεκδικώντας πλέον επάξια θέση στην πρώτη τριάδα των ισχυρότερων του κλάδου. Το νέο σχήμα Μασούτης – Κρητικός αποκτά πάνω από 1.200 καταστήματα σε όλη την Ελλάδα, σημαντική παρουσία στην Αττική και τις νότιες αγορές, καθώς και αυξημένη διαπραγματευτική δύναμη απέναντι σε προμηθευτές. Το τίμημα εκτιμάται στα 110-120 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η ολοκλήρωση του deal αναμένεται έως τα τέλη του 2025, αφού ολοκληρωθούν οι έλεγχοι (due diligence) και εξασφαλιστεί η έγκριση της Επιτροπής Ανταγωνισμού.

Το νέο τοπίο

Η Μασούτης, με ισχυρή βάση στη Βόρεια Ελλάδα, πετυχαίνει μέσω της εξαγοράς τη διείσδυση στην κομβική αγορά της Αττικής και της Νότιας Ελλάδας, ενώ η Κρητικός, με το εκτεταμένο δίκτυο franchise καταστημάτων της, προσφέρει στον νέο όμιλο άμεση πρόσβαση σε 870 νέα σημεία πώλησης. Ετσι, δημιουργείται εταιρία με πάνω από 1.250 καταστήματα, 6 κέντρα διανομής και περισσότερους από 6.500 εργαζομένους, έτοιμη να ανταγωνιστεί τους διεθνείς κολοσσούς σε τιμή, κάλυψη και εμπορική επιρροή.

Υπερδίκτυο

Ενα από τα ενδιαφέροντα σημεία της συγχώνευσης είναι η μεγάλη διαφορά στο επιχειρηματικό μοντέλο. Η Κρητικός έχει επενδύσει δυναμικά στο franchise, με σημεία σε μικρές πόλεις και γειτονιές, ενώ ο Μασούτης διαχειρίζεται, κυρίως, ιδιόκτητα καταστήματα και υπερμάρκετ. Αυτό σημαίνει πως θα απαιτηθεί ουσιαστική εργασία ενοποίησης: branding, IT υποδομές, ενοποίηση logistics και εμπορικής πολιτικής.

Η Αττική

Η παρουσία του Μασούτη στην Αττική ήταν μέχρι σήμερα περιορισμένη. Μετά την εξαγορά της Προμηθευτικής το 2018, απέκτησε περίπου 58 καταστήματα, όμως η πυκνότητα του ανταγωνισμού στην περιοχή δεν του επέτρεψε να ανελιχθεί. Η εξαγορά της Κρητικός προσφέρει άμεση πρόσβαση σε πυκνά αστικά κέντρα, από τον Πειραιά έως την Κηφισιά και από το Αιγάλεω έως την Ανατολική Αττική. Ουσιαστικά, ο Μασούτης αποκτά ισχυρή «μάζα» στην πλέον εμπορική περιοχή της χώρας, όπου κρίνονται τα μερίδια αγοράς.

Ισχυρή θέση

Οσο μεγαλύτερος ο παίκτης τόσο καλύτεροι οι όροι: Ο Μασούτης θα μπορεί πλέον να διαπραγματεύεται από ισχυρότερη θέση με μεγάλους παραγωγούς και εισαγωγείς, τόσο εγχώριους όσο και διεθνείς. Θα αποκτήσει πρόσβαση σε μεγαλύτερη γκάμα προϊόντων, πιο ελκυστικά εμπορικά πακέτα και συνεργασίες με μεγαλύτερες εταιρίες. Παράλληλα, θα στηρίξει πιο οργανωμένα την ελληνική παραγωγή και μεταποίηση, κάτι που ήδη αποτελεί στρατηγική του.

Οι 4 μεγάλοι «παίκτες»

Η ολοκλήρωση της εξαγοράς δεν είναι μεμονωμένη εξέλιξη, αλλά κομμάτι ενός παζλ συνεχών συγχωνεύσεων και συγκέντρωσης στην αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων. Πλέον, τέσσερις μεγάλοι «παίκτες» ελέγχουν πάνω από το 80% της αγοράς, διαμορφώνοντας το νέο status quo:

– Σκλαβενίτης, με τζίρο 5,2-5,4 δισ. €, που είναι ηγέτης της αγοράς, από την απορρόφηση του Μαρινόπουλου και μετά.

– AB Βασιλόπουλος, με τζίρο περίπου 2 δισ. €, έχοντας αναπτύξει ισχυρό δίκτυο στην Αττική. Είναι μέλος της Delhaize Group.

– Lidl Hellas, με τζίρο 1,8-2 δισ. €. Είναι γερμανικός κολοσσός, με έμφαση στο discount μοντέλο.

– Μασούτης – Κρητικός, με τζίρο 1,95-2 δισ. €. Θα είναι ο νέος «παίκτης» πανελλαδικής εμβέλειας, με franchise δύναμη.

Οι υπόλοιπες αλυσίδες, όπως τα My market (METRO AEBE), Market In, Γαλαξίας και Bazaar, μένουν πίσω σε μέγεθος, προσπαθώντας να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητα μέσω τοπικής εξειδίκευσης και ευελιξίας.

Ανταγωνισμός

Σε νέα φάση αναδιάταξης εισέρχεται η αγορά σούπερ μάρκετ, με τις μεγάλες αλυσίδες να αναπτύσσουν στρατηγικές επέκτασης και ενίσχυσης του δικτύου τους. Σημαντική κίνηση αποτελεί η είσοδος της Πέντε Α.Ε. (Γαλαξίας) στη Δυτική Ελλάδα, με αφετηρία τα Ιωάννινα και την επικείμενη εξαγορά της Παπαγεωργίου Α.Ε., σε μια προσπάθεια να ανακτήσει μερίδιο αγοράς και να αποκτήσει παρουσία σε περιοχές όπου μέχρι τώρα δεν δραστηριοποιείτο. Το πλάνο του Γαλαξία περιλαμβάνει την ενίσχυση του δικτύου του σε στρατηγικά σημεία της χώρας, σε μια περίοδο όπου η πίεση στο μεσαίο και μικρό λιανεμπόριο αυξάνεται διαρκώς.

Παράλληλα, οι άλλοι μεγάλοι παίκτες του κλάδου επιταχύνουν τις κινήσεις τους. Η Σκλαβενίτης αναβαθμίζει το δίκτυό της, δίνοντας έμφαση στην εφοδιαστική αλυσίδα, ενώ η Lidl Hellas συνεχίζει δυναμικά την ανάπτυξή της με όχημα τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

Η ΑΒ Βασιλόπουλος επενδύει στο δίκτυο μικρών καταστημάτων τύπου suprette μέσω franchise, προσαρμοζόμενη στις νέες καταναλωτικές τάσεις, ενώ η METRO (My market) κινείται με σταθερά βήματα σε περιοχές όπου η παρουσία της είναι περιορισμένη, αναζητώντας ευκαιρίες επιλεκτικής επέκτασης.

Οι αλλαγές

Μέχρι και πριν από μία δεκαετία, το ελληνικό λιανεμπόριο τροφίμων χαρακτηριζόταν από πληθώρα μικρών και μεσαίων αλυσίδων, τοπικές επιχειρήσεις που δρούσαν περιφερειακά και περιορισμένο ανταγωνισμό σε πανελλαδικό επίπεδο. Η οικονομική κρίση, οι πιέσεις στην κατανάλωση και η ανάγκη επιβίωσης επιτάχυναν κύματα εξαγορών, συγχωνεύσεων και απορροφήσεων. Πλέον, η αγορά συγκεντρώνεται στα χέρια 4 βασικών ομίλων, που ελέγχουν το 80%+ του κύκλου εργασιών του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων στην Ελλάδα.

Οι εξαγορές

Το deal δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός. Είναι κομμάτι μιας ευρύτερης τάσης συγκέντρωσης. Οι μεγάλοι «παίκτες» συνεχίζουν να απορροφούν μικρότερες αλυσίδες, είτε τοπικές είτε περιφερειακές:

– Ο Σκλαβενίτης με την εξαγορά του Μαρινόπουλου το 2017.

– Η AB Βασιλόπουλος με συνεχείς απορροφήσεις σε Θράκη, Σαλαμίνα και Πελοπόννησο.

– Η METRO/My market, που απέκτησε τον Βερόπουλο/SPAR και ενισχύεται σταθερά.

– Ο Μασούτης, με τις κινήσεις Προμηθευτική, ΣΥΝΚΑ και τώρα Κρητικός, παγιώνει τη θέση του στον «θρόνο» των ελληνικών αλυσίδων.

Η κίνηση του Μασούτη, όπως εκτιμούν στελέχη της αγοράς, πιθανόν να ανοίξει και νέο κύκλο εξαγορών και ενοποιήσεων.

Τι σημαίνει η συγκέντρωση της αγοράς

1. Ενίσχυση ανταγωνισμού και προσφορών

Η αύξηση μεγέθους επιτρέπει στον Μασούτη να παίζει επιθετικά σε μια κατηγορία που κυριαρχείται από διεθνείς ομίλους. Αναμένεται νέος γύρος «πολέμου τιμών» και loyalty στρατηγικών, ειδικά στην Αττική, όπου η Κρητικός είχε ήδη ισχυρό αποτύπωμα.

2. Ανακατανομή ισχύος στους προμηθευτές

Οι μεγάλοι όμιλοι διαπραγματεύονται πλέον σε διαφορετικό επίπεδο. Οι προμηθευτές -ιδιαίτερα οι μικροί- ενδέχεται να πιεστούν από αυξημένες απαιτήσεις, υψηλότερα entry fees ή ανάγκη για προσφορές.

3. Δυναμική ανάπτυξη και επενδύσεις

Το μέγεθος φέρνει δυνατότητες: Επενδύσεις σε τεχνολογία, logistics, dark stores, νέα formats και omnichannel εμπειρία. Η στρατηγική της Μασούτης στοχεύει και στην τουριστική αγορά, με άνοιγμα σε νησιά και τουριστικούς προορισμούς.

4. Πίεση στους μικρούς και μεσαίους

Οι μικρές τοπικές αλυσίδες και τα αυτόνομα παντοπωλεία βρίσκονται, πλέον, σε κίνδυνο αφανισμού ή εξαγοράς. Ο κατακερματισμένος «μεσαίος χώρος» του λιανεμπορίου γίνεται ασφυκτικός.

5. Οφέλη και προκλήσεις για τον καταναλωτή

Ο καταναλωτής μπορεί να αναμένει περισσότερες επιλογές προϊόντων και χαμηλότερες τιμές, αναβαθμισμένες εμπειρίες αγορών, αλλά και πιθανή μείωση επιλογών σε μικρές γειτονιές ή τοπικές περιοχές όπου το franchise θα επικρατήσει.

Ειδικότερα:

– Περισσότερα σημεία πώλησης κοντά σε κατοικημένες περιοχές, ακόμα και σε δύσβατες/τουριστικές περιοχές.

– Μεγαλύτερη ποικιλία προϊόντων, τόσο σε επώνυμα όσο και σε private label.

– Πιο ανταγωνιστικές τιμές, λόγω των οικονομιών κλίμακας.

– Καλύτερες προσφορές και loyalty προγράμματα σε εθνικό επίπεδο.

– Διατήρηση ελληνικής ταυτότητας στην εμπορική αλυσίδα, σε μια περίοδο κυριαρχίας των ξένων συμφερόντων.