Ο υφυπουργός Παιδείας Βασίλης Διγαλάκης, σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, αναφέρεται στο χρονοδιάγραμμα των αλλαγών, στα κριτήρια για τους φοιτητές που ξεπερνούν τον χρόνο σπουδών ή θέλουν να λάβουν μετεγγραφή και στον διάλογο με τους πρυτάνεις για αριθμό εισακτέων και βάση εισαγωγής.

Τέλος, προωθεί τη φοιτητική μέριμνα υπογραμμίζοντας ότι η διαμόρφωση ενός οικονομικότερου τρόπου διαβίωσης για φοιτητές στην επαρχία θα αλλάξει και τον χάρτη των βάσεων.

Τι φέρνει το νέο νομοσχέδιο για την αξιολόγηση;

Το υπουργείο οφείλει να διορθώσει τις τεράστιες αστοχίες του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου για τα πανεπιστήμια. Η κατάθεση του νομοσχεδίου για την αξιολόγηση, το οποίο τέθηκε σε διαβούλευση, ήταν ένα πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Επιδιώκουμε τα ΑΕΙ να οργανώνονται με βάση τους δικούς τους στόχους και να λειτουργούν σε μεγάλο βαθμό αυτόνομα, υπό όρους διαφάνειας και αυτοελέγχου, χωρίς κανονιστικού και γραφειοκρατικού τύπου κρατικές παρεμβάσεις. Η αξιολόγηση θα λειτουργήσει με όρους επιβράβευσης και ενθάρρυνσης για τα πανεπιστήμια και θα τα βοηθήσει να επικεντρωθούν στη διαμόρφωση της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας τους ενισχύοντας τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα.

Πολλά τμήματα στα περιφερειακά πανεπιστήμια σημειώνουν χαμηλές βάσεις εισαγωγής. Πρόκειται σε όλες τις περιπτώσεις για χαμηλής ζήτησης τμήματα;

Προέρχομαι από περιφερειακό πανεπιστήμιο και σας διαβεβαιώ ότι γνωρίζω καλά τα ζητήματα που δημιουργούνται σε σχέση με τη διαμόρφωση των βάσεων. Οι βάσεις των τμημάτων πολλές φορές έχουν πλασματικό χαρακτήρα και δεν αντανακλούν απαραίτητα το επίπεδο σπουδών που παρέχεται. Υπεισέρχονται κι άλλα κριτήρια, γεωγραφικά ή σχετιζόμενα με το κόστος διαβίωσης στην περιοχή, πάντως άσχετα με την ποιότητα των τμημάτων. Στην περίπτωση αυτή, τα περιφερειακά πανεπιστήμια οφείλουν να δραστηριοποιηθούν για να υπερκεράσουν δυσμενείς παράγοντες που τα καθιστούν μη ελκυστικά. Για παράδειγμα, στο θέμα της φοιτητικής στέγασης, που για αρκετές περιοχές -ιδιαίτερα τουριστικές- είναι φλέγον, τα ιδρύματα πρέπει να διευκολύνουν τους υποψήφιους φοιτητές. Θα αναφέρω το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Κρήτης, όπου προωθείται ένα έργο ΣΔΙΤ για φοιτητικές εστίες 3.000 δωματίων, γεγονός που, μαζί με την υψηλή ποιότητα σπουδών του ιδρύματος, θα το καταστήσει περισσότερο ελκυστικό για τους εκτός Κρήτης φοιτητές.

Θα αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο για τις μετεγγραφές;

Οπωσδήποτε το καθεστώς των μετεγγραφών εξυπηρετεί μια κοινωνική αναγκαιότητα, καθώς αποσκοπεί στο να δώσει λύσεις σε οικονομικά ασθενείς οικογένειες. Ωστόσο, πρέπει να γίνεται λελογισμένα, γιατί η σημερινή πρακτική καταλήγει σε τεράστια μεταφορά φοιτητών από την περιφέρεια στο κέντρο και επιβάρυνση του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου. Το σύστημα απαιτεί εξορθολογισμό, μείωση του αριθμού των μετεγγραφών και εισαγωγή ακαδημαϊκών κριτηρίων για να αποφευχθεί και το φαινόμενο φοιτητών που μετεγγράφονται από τμήματα με χαμηλή βάση σε άλλα με υψηλότερη και ακολούθως αδυνατούν να ανταποκριθούν στο υψηλό επίπεδο σπουδών. Η ενίσχυση της φοιτητικής μέριμνας θα μπορούσε επίσης, να λειτουργήσει ως αντίβαρο στην οικονομική αναγκαιότητα που υπαγορεύει τις μετεγγραφές. Ολα αυτά σχεδιάζονται για την επόμενη χρονιά.

Τι θα γίνει με τους αιώνιους φοιτητές;

Να ξεκαθαρίσουμε ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο για τους αιώνιους φοιτητές θα αφορά τους νεοεισαχθέντες. Δεν μπορούμε να αιφνιδιάσουμε όσους είναι ήδη στο πανεπιστήμιο. Θα προβλέπονται γι’ αυτούς μεταβατικές διατάξεις που θα τους δίνουν τον χρόνο να αποφοιτήσουν. Η διαβούλευση γίνεται για να ακούσουμε τις απόψεις των πανεπιστημίων και να διαμορφωθεί η φόρμουλα του επιπλέον χρόνου που θα δίνεται στους φοιτητές. Προγραμματίζουμε να ισχύσει από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά.

Ερχεται και δεύτερη θεσμική παρέμβαση στα πανεπιστήμια. Τι θα αφορά;

Οι επόμενες θεσμικές παρεμβάσεις αφορούν σε διοικητικά θέματα των πανεπιστημίων, θέματα μεταπτυχιακών σπουδών και ξενόγλωσσων ή εξ αποστάσεως προγραμμάτων. Εμφαση δίνεται στην ενίσχυση του αυτοδιοίκητου των πανεπιστημίων με στόχο να επιλύονται περισσότερα ζητήματα εντός των ιδρυμάτων και να διευκολύνεται η αξιοποίηση εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης, όπως δωρεές, αξιοποίηση περιουσίας, έσοδα μέσω spin off.

Για τις υποδομές των πανεπιστημίων τι θα κάνετε;

Δεν είναι όλα τα ιδρύματα στην ίδια κατάσταση όσον αφορά στην επάρκεια των υποδομών. Ολα, όμως, έχουν το πρόβλημα της συντήρησης. Θα προωθήσουμε τετραετείς συμφωνίες των πανεπιστημίων με το υπουργείο, μετά από εισήγηση της νέας αρχής, ώστε με βάση και το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων να σχεδιαστούν οι δράσεις που θα καλύψουν οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει με τις υποδομές. Υπάρχει παράλληλα βούληση να συνεχιστεί το πρόγραμμα «Ελληνικά Πανεπιστήμια» με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Αριθμός εισακτέων και βάση εισαγωγής στα πανεπιστήμια. Θα μπορούσε να ισχύσει από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά, να ισχύσει δηλαδή για τους φετινούς μαθητές της Γ’ Λυκείου;

Στον αριθμό εισακτέων θα λάβουμε σοβαρά υπόψη τις προτάσεις των πανεπιστημίων και η προγραμματική συμφωνία με το κάθε ίδρυμα θα περιλαμβάνει και αυτό. Η νέα αρχή θα χρηματοδοτεί και βάσει του αριθμού εισακτέων, επομένως θα συνυπολογίζεται κι αυτό το στοιχείο στις προτάσεις των πρυτάνεων. Παράλληλα, σκεφτόμαστε να τεθούν επιπρόσθετα κριτήρια από τα ίδια τα πανεπιστήμια, ανάλογα με το αντικείμενο σπουδών του κάθε τμήματος. Οσο για τη βάση εισαγωγής που θα θεσπιστεί από την Πολιτεία, θα ληφθούν οι αποφάσεις μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης.

Από την έντυπη έκδοση