Αυξήσεις τιμών και οικονομική επιβράδυνση θα είναι τα δύο μεγαλύτερα πλήγματα (μερίδιο από τα οποία θα έχει και η Ελλάδα) από την επιβολή δασμών 25% από τις ΗΠΑ στα ευρωπαϊκά προϊόντα μέσα στον Απρίλιο, όπως ανακοίνωσε η νέα ηγεσία του Λευκού Οίκου.

Οι δηλώσεις του νέου Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για την ενεργοποίηση δασμών 25% σε Μεξικό και Καναδά, που είχε πάρει αναβολή ενός μήνα, έφερε στο προσκήνιο και τους δασμούς στην Ε.Ε., στο ίδιο ύψος και με καθόλου φιλική επιχειρηματολογία, αφού, κατά τον Τραμπ, η Ευρώπη κατάφερε να κερδίζει εξάγοντας στις ΗΠΑ, αυξάνοντας παράλληλα το εμπορικό της πλεόνασμα κατά 500 δισ. ευρώ.

• Ενέργεια: Η αντίδραση από την Ε.Ε. θα είναι η επιβολή δασμών στις εισαγωγές προϊόντων από τις ΗΠΑ. Ακόμη και αν οι ευρωπαϊκοί δασμοί θα είναι επίσης 25%, το κόστος θα είναι -σε κάθε περίπτωση- πολύ μεγαλύτερο για την Ευρώπη. Ειδικά αν στην «απάντησή» της προς τις ΗΠΑ, περιλάβει δασμούς και στα προϊόντα ενέργειας που εισάγει από τις ΗΠΑ (κυρίως το υγροποιημένο φυσικό αέριο/LNG), με τα οποία καλύπτει περίπου το 20% των αναγκών της. Σε μια τέτοια περίπτωση η επιβολή δασμών από την Ε.Ε. θα πλήξει το ευρωπαϊκό ΑΕΠ και θα δημιουργήσει πληθωριστικές πιέσεις. Τούτο διότι το -ήδη ακριβό- LNG από τις ΗΠΑ θα γίνει ακόμη ακριβότερο για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Αν πάλι εξαιρεθεί η ενέργεια από τους δασμούς, η «απάντηση» της Ε.Ε. θα είναι αρκετά αδύναμη.

Ως γνωστόν, η αγορά στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στις αυξήσεις των τιμών της ενέργειας. Αυτό φαίνεται και από τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat για τον πληθωρισμό του Φεβρουαρίου. Συγκεκριμένα, στην ενέργεια ο δείκτης για την Ελλάδα μειώθηκε τον Φεβρουάριο στο 1,7% από 2,6% που ήταν τον Ιανουάριο, όταν είχαμε μεγάλες αυξήσεις κατά 20% στις τιμές του φυσικού αερίου και στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος. Σε μέσα επίπεδα, στην ευρωζώνη οι αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας μειώθηκαν στο 0,2% τον Φεβρουάριο από 1,9% τον Ιανουάριο.

Εκτός από τις σταθερά υψηλότερες τιμές ενέργειας που έχει να αντιμετωπίσει η Ελλάδα, λόγω και των ιδιαιτεροτήτων της αγοράς στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, μια παρατεταμένη περίοδος ακριβής ενέργειας θα δημιουργήσει «σπιράλ» ανατιμήσεων σε όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες. Και σε αυτό το θέμα, η Ελλάδα θα έχει πρόβλημα αφού σε όρους εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή η χώρα μας έχει ήδη θετική διαφορά μεγαλύτερη από 0,5% σε σχέση με την ευρωζώνη. Συγκεκριμένα, για τον Φεβρουάριο η Ελλάδα καταγράφει οριακή μείωση του πληθωρισμού στο 3% από 3,1% τον Ιανουάριο, ενώ στον μέσο όρο της ευρωζώνης ο πληθωρισμός μειώθηκε στο 2,4% από 2,5%. Ολα αυτά πριν από την επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ.

• Εξαγωγές: Ο δεύτερος μεγάλος κίνδυνος που απειλεί το ελληνικό ΑΕΠ είναι η οικονομική επιβράδυνση της Ε.Ε. και κυρίως των τριών μεγαλύτερων οικονομιών, δηλαδή των Γερμανίας, Γαλλίας και Ιταλίας, οι οποίες είναι καθαρά εξαγωγικές. Με βάση τους αρχικούς υπολογισμούς, αν οι ΗΠΑ επέβαλλαν δασμούς 15%, η Ε.Ε. θα έχανε περίπου 100 δισ. ευρώ εξαγωγών. Με την επιβολή δασμών 25% η ζημιά στις ευρωπαϊκές εξαγωγές θα είναι υπερδιπλάσια. Θα ξεπερνά δηλαδή τα 200 δισ. ευρώ.

Αυτό θα επιδεινώσει την ήδη κακή οικονομική κατάσταση πολλών από τις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες οι οποίες είναι βασικοί οικονομικοί εταίροι της Ελλάδας. Σχεδόν το 50% των εξαγωγών μας κατευθύνεται στη Γερμανία. Συνεπώς, αν η Γερμανία, λόγω μείωσης των δικών της εξαγωγών από τους δασμούς των ΗΠΑ, παραμείνει σε ύφεση και το 2025, οι εισαγωγές από Ελλάδα θα μειωθούν. Το ίδιο θα συμβεί και με την Ιταλία, η οποία αποτελεί τον τρίτο μεγαλύτερο εξαγωγικό προορισμό της Ελλάδας. Αντίθετα, οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ (κυρίως τρόφιμα) δεν αναμένεται ότι θα έχουν σοβαρές συνέπειες από τους δασμούς Τραμπ. Γι’ αυτό αναμένεται να φροντίσει η ομογένεια, που αποτελεί εκλογικό κοινό του Τραμπ. Συνεπώς, όταν οι ΗΠΑ εξαπολύσουν τον εμπορικό πόλεμο στην Ε.Ε., τα πράγματα θα γίνουν ακόμη χειρότερα. Η στασιμότητα ή -ακόμη χειρότερα- η ύφεση της Ε.Ε. θα «ροκανίσει» και το ελληνικό ΑΕΠ αφού η Ευρώπη είναι βασικός εμπορικός μας εταίρος.

• Επενδύσεις: Επιπλέον, το ελληνικό ΑΕΠ θα δεχθεί πλήγμα και από τη διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος λόγω επενδύσεων. Η ανάγκη να ολοκληρώσουμε εγκαίρως έργα και μεταρρυθμίσεις του Ταμείου Ανάκαμψης περίπου 22 δισ. μέχρι και τα μέσα του χρόνου θα αυξήσει τις εισαγωγές.
• Τουρισμός: Τέλος, παρότι δεν υπάρχουν ακόμη απτά δείγματα, εκφράζονται ανησυχίες και για την πορεία του τουρισμού, αφού, παρά την αύξηση της κίνησης από άλλες χώρες, ο κύριος όγκος επισκεπτών κάθε καλοκαίρι είναι από τη Βόρεια και την Κεντρική Ευρώπη. Σε μια χρονιά που η κατανάλωση θα περιοριστεί, είναι πιθανό να έχουμε φέτος λιγότερους τουρίστες από την Ευρώπη, παρά το γεγονός ότι οι επαγγελματίες του κλάδου προβλέπουν νέο ρεκόρ εσόδων (στα 22 δισ. ευρώ από 20 δισ. ευρώ που έφτασαν στο τέλος του 2024).

ΚΙΝΔΥΝΟΣ

Πιθανό το «καπέλο» στα εξοπλιστικά της Ελλάδας

Ζημιά για την Ελλάδα μπορεί να γίνει και στο εκτεταμένο εξοπλιστικό πρόγραμμα που βρίσκεται σε εξέλιξη, το οποίο θα έχει σε μεγάλο ποσοστό υλικό από τις ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα αναμένεται να αγοράσει νέα ελικόπτερα και κιτ αναβάθμισης για ήδη υφιστάμενα επιθετικά ελικόπτερα, ενώ το 2028 θα πρέπει να αρχίσει να παραλαμβάνει τα αεροσκάφη 5^ης γενιάς F-35. Ολα αυτά αγοράζονται μεν με διακρατικές συμφωνίες αλλά δεν θα είναι απίθανο να αλλάξουν οι τιμές από τις ΗΠΑ, οι οποίες τα επόμενα χρόνια θα πωλήσουν πολεμικό υλικό σε πολλές χώρες της Ε.Ε. Με άλλα λόγια, οι ΗΠΑ μπορεί να κερδίσουν μέχρι και τα μισά από τα 800 δισ. ευρώ που σκοπεύουν να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες οι Ευρωπαίοι έως το 2028.

ΙΣΟΤΙΜΙΑ

Διολίσθηση του ευρώ έναντι του δολαρίου

Ενας ακόμη παράγοντας πληθωρισμού θα είναι η διολίσθηση της ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου. Τις τελευταίες μέρες, η ισοτιμία του ευρώ έχει ανακάμψει κάπως σε σχέση με το δολάριο, με τις αγορές να προεξοφλούν αρχικά τις συνέπειες που θα έχουν οι ΗΠΑ στην οικονομία τους από την επιβολή δασμών σε όλους τους εμπορικούς τους εταίρους. Ειδικά για την Ε.Ε., όμως, η πορεία θα αντιστραφεί, καθώς η οικονομία της Ε.Ε. είναι πιο εξωστρεφής, δηλαδή βασίζεται περισσότερο στις εξαγωγές από ό,τι οι ΗΠΑ. Αυτό θα έχει σαν συνέπεια η ζημιά για την Ε.Ε. να είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι για την αμερικανική οικονομία. Η ζημιά θα προέλθει από το γεγονός ότι οι εισαγωγές ενέργειας, ανεξάρτητα από το αν προέρχονται από τις ΗΠΑ ή όχι, εκκαθαρίζονται σε ρήτρα δολαρίου.