Μέσα από τις ιστορίες της Ευτυχίας, της Σοφίας, της Εραστής και της Θεανώς, ο συγγραφέας αναδεικνύει τη δύναμη της ψυχής και την ανθεκτικότητα των γυναικών μπροστά στην αδικία, τον πόλεμο και την προσφυγιά.

Κάθε ηρωίδα διαπραγματεύεται το δικό της μοναδικό πεπρωμένο, ενώ οι καταστάσεις που βιώνει αναδεικνύουν τη δύναμη και τις θυσίες που απαιτούνται για να επιβιώσει κανείς σε δύσκολους καιρούς. Ο Δεύτος πλέκει με δεξιοτεχνία τις προσωπικές τους ιστορίες, εντάσσοντας ταυτόχρονα έντονα ιστορικά στοιχεία, δημιουργώντας έτσι ένα βιβλίο που συγκινεί και προβληματίζει. Οι γυναικείες φιγούρες που αποτυπώνονται είναι γεμάτες ανθρωπιά και αντοχή, κάνοντάς το έργο αυτό μια συγκλονιστική ωδή στη γυναικεία δύναμη.

1. Ποια είναι η κεντρική ιδέα πίσω από τις ιστορίες των τεσσάρων γυναικών στο βιβλίο σας και πώς συνδέονται μεταξύ τους, παρά την ποικιλία των ιστορικών τους καταβολών;

Ανάμεσα σε αρκετές ιστορίες που είχα προς αξιοποίηση, υπήρχαν κάποιες στις οποίες οι γυναικείες φιγούρες με προκαλούσαν και με προσκαλούσαν να ασχοληθώ μαζί τους. Κι αυτό γιατί έζησαν σε διαφορετικές εποχές, πέρασαν τα βάσανα του Ιησού Χριστού και παρ’ όλα αυτά διέκρινα, ότι στο DNA τους υπήρχαν μερικά κοινά χαρακτηριστικά, μερικές αναλλοίωτες αξίες, όπως ήταν η αξιοπρέπεια, το ήθος, το πείσμα και το πως αντιμετώπισαν δυσανάλογα για τις ίδιες πολύ δύσκολες, πολύ σκληρές καταστάσεις.

Αυτή λοιπόν η πρόκληση κάποτε ωρίμασε κι έτσι αποφάσισα να επιλέξω αυτές τις τέσσερις ιστορίες, που είναι απολύτως αντιπροσωπευτικές των όσων προανέφερα.

Οι ιστορίες αυτές δεν συνδέονται μεταξύ τους, είναι αυτοτελείς και το μόνο που τις συνδέει είναι η αυταπάρνηση, οι αντοχές και ο αλτρουισμός που επέδειξαν οι ηρωίδες μου.

Τέσσερις ξεχωριστές φοβερές ΑΛΗΘΙΝΕΣ ιστορίες που μου διηγήθηκαν συγγενικά πρόσωπα των ηρωίδων μου, από τον Πόντο, τα Γιάννενα και την Σμύρνη, συνθέτουν αυτό το βιβλίο.

2. Η ηρωίδα Ευτυχία βιώνει τη φρίκη του Πολέμου από την πρώτη μέρα. Πώς καταφέρατε να μεταφέρετε τις συναισθηματικές και ψυχικές εντάσεις αυτών των συγκλονιστικών γεγονότων στους αναγνώστες σας;

Η Ευτυχία, η ηρωίδα της πρώτης από τις τέσσερις ιστορίες του βιβλίου, είναι η γιαγιά μου και στην μνήμη αυτής της ηρωικής γυναίκας, είναι αφιερωμένο αυτό το βιβλίο.

Υπήρξε πολύ άτυχη στην ζωή της, παρ’ όλο που μέχρι τα τριάντα έξι της χρόνια πέρασε με τον άντρα της μια ευτυχισμένη ζωή. Η Ευτυχία πρέπει να γνωρίζουν οι αναγνώστες σας, είναι η ΠΡΩΤΗ ΧΗΡΑ του Ελληνοϊταλικού πολέμου! Μια ριπή ενός πυροβόλου όπλου των Ιταλών πάγωσε τον χρόνο για τον άντρα της, τον Ηλία, αλλά και για τα όνειρά της.

Δεν ήταν όμως μόνο η ριπή, ήταν εκτός όλων των άλλων τραγικών που συνέβησαν το μεσημέρι της 28ης Οκτωβρίου του 40, ότι μια άλλη ριπή της σακάτεψε το χέρι από τον αγκώνα και κάτω. Πώς μεγαλώνεις τρία παιδιά, χωρίς το στήριγμά σου και με ένα χέρι σακατεμένο;

Το τι πέρασε αυτή η γυναίκα με την Γερμανική κατοχή, το κάψιμο του σπιτιού της, τις λεηλασίες των ανταρτών στα χωριά του Πωγωνίου, το ξύλο, τους εκβιασμούς, την ανέχεια που κάποτε έγινε φοβερή πείνα, είναι άξιον θαυμασμού.

Το πώς κατάφερα να μεταφέρω όλα αυτά τα γεγονότα στο χαρτί, είναι εύκολο να το απαντήσω, το δύσκολο είναι να σας πω το πώς ένιωθα, το πώς κατάφερνα να συγκρατηθώ και να μην εκτραχυνθεί ο λόγος μου. Σημαντικός βοηθός ήταν η ογδονταοκτάχρονη μητέρα μου, η οποία έχει διαύγεια πνεύματος και θυμόταν λεπτομερώς, γεγονότα και καταστάσεις. Έτσι φτάσαμε σε ένα εξαιρετικό θέλω να πιστεύω αποτέλεσμα.

3. Η Σοφία και η Εραστή φαίνεται να περνούν από μεγάλες δυσκολίες στη ζωή τους. Τι ρόλο παίζουν αυτές οι δύσκολες στιγμές στην προσωπική τους εξέλιξη και στην σχέση τους με την Ελλάδα;

Η Σοφία και η Εραστή είναι δύο γυναίκες που το μόνο που τις συνδέει είναι ότι προέρχονται η μεν Σοφία από την Πουλαντζάκη της Κερασούντας, η δε Εραστή από την Σμύρνη.

Οι πορείες τους είναι διαφορετικές, όπως και οι ιστορίες τους.

Η Σοφία Πετρίδου ( γιαγιά της Σοφίας Βούλτεψη) εξελίχθηκε σε μια τραγική φιγούρα, τόσο που στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας η ιστορίας της διδάσκονταν ως μια ακραία περίπτωση, γιατί η οικογένειά της ήταν μια από τις οικογένειες με τα περισσότερα θύματα.

Από νωρίς και πριν να λήξει ο πόλεμος πήραν τον άντρα της στα Αμελέ Ταμπουρού ( τάγματα εργασίας), μπροστά στα μάτια της οι Τούρκοι εξολόθρευσαν τα τρία αδέρφια της και την περίοδο της ανταλλαγής, ξεκινά από την Πουλαντζάκη με τρία παιδιά κι ένα στην κοιλιά, να φτάσει ως την Πόλη, να μπει στο πλοίο που θα την μετέφερε στην μάνα Ελλάδα.

Το τι συνέβη δεν θα σας το πω για να μην χάσει το βιβλίο το ενδιαφέρον του, αλλά μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι από κει και κάτω, η ζωή της είναι μια τραγωδία.

Όσο για την Εραστή, η ιστορία της κουβαλάει όλο το υπόβαθρο της καταστροφής της Σμύρνης και των Σμυρνιών, αλλά και της ίδιας της της οικογένειας.

Γεγονότα σκληρά, ένας ξεριζωμός επώδυνος, μια ζωή που σίγουρα δεν θα την έβρισκαν στην κατεστραμμένη Ελλάδα μετά την Μικρασιατική καταστροφή.

Αλλά μήπως ήταν μόνο η καταστροφή; Μήπως ήταν τα πλούτη και η καλοπέραση της Σμύρνης που χάθηκαν; Ασφαλώς και δεν ήταν. Πρωτίστως ήταν οι άνθρωποι που έλειπαν και η άγνοια, αν βρίσκονταν όλοι στην ζωή ή όχι.

Για την Εραστή ειδικά, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στο αν ζούσε, αν είχε καταφέρει να περάσει στην Ελλάδα ο μεγάλος της έρωτας, ο Μελέτης.

Στις προσευχές της αυτό παρακαλούσε κάθε βράδυ την Παναγία, να της φανερώσει τον Μελέτη της, τίποτε άλλο δεν την ενδιέφερε, αφού γνώριζε ότι οι γονείς της ήταν ήδη νεκροί.

Της χαμογέλασε άραγε η μοίρα;

4. Η Θεανώ παρουσιάζει έναν ιδιαίτερο έρωτα στα απομεινάρια του Ολοκαυτώματος. Ποιες είναι οι αντιφάσεις και τα διλήμματα που αντιμετωπίζει η ηρωίδα και πώς αυτά αναδεικνύουν την έννοια της αγάπης σε περιόδους θρησκευτικών και πολιτικών συγκρούσεων;

Η τέταρτη ιστορία του βιβλίου, είναι μια ιστορία με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Δεν είναι ο πόλεμος το κύριο θέμα, είναι οι ανθρώπινες σχέσεις και πόσο αυτές μπορούν να επηρεαστούν από φυλετικές, θρησκευτικές ή άλλες διαφορές.

Ο Σολομών Μάτσας ήταν ένας από τους πολλούς Εβραίους των Ιωαννίνων, αλλά ήταν και ιδιαίτερος τύπος. Γλεντζές, καλαμπουρτζής, εργατικός . Στα 1938 παντρεύτηκε μια Εβαιοπούλα και απέκτησε ένα αγοράκι. Όμως το βράδυ της 24ης Μαρτίου του 1944 οι Γερμανοί συγκέντρωσαν στην λίμνη των Ιωαννίνων 1870 Εβραίους και τους έστειλαν στο Άουσβιτς.

Από την οικογένεια του δεν επέζησε κανείς άλλος, παρά μόνον ο ίδιος και ένας αδελφός του.

Με την επιστροφή του στα Γιάννενα, βρίσκει στο σπίτι του εγκατεστημένη μια οικογένεια από την Κόνιτσα. Η κόρη της οικογένειας, η Θεανώ, του γυάλισε από την πρώτη στιγμή.

Ναι, αλλά πως γίνεται στην συντηρητική κοινωνία των Ιωαννίνων να αγαπηθεί ένας Εβραίος με μια Χριστιανή και πολύ περισσότερο να ζήσουν μαζί ή ακόμα και να παντρευτούν; Αυτά ήταν αδιανόητα πράγματα. Κανείς δεν θα αποδεχόταν κάτι τέτοιο. Ο πόλεμος που δέχτηκαν ανελέητος. Τον άντεξαν άραγε;

Μπορεί ο έρωτας να σταθεί πάνω από θρησκευτικές ή άλλες διαφορές; Μπορεί να νικήσει το αδιανόητο; Τα διλλήματα ήταν μεγάλα, πυρακτωμένα, φλογερά! Την απάντηση την έδωσε η ίδια η ζωή.

5. Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε ως συγγραφέας όταν συνδυάζατε τα αληθινά ιστορικά γεγονότα με τις προσωπικές ιστορίες των ηρωίδων σας;

Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν να είμαι δίκαιος ανάμεσα στην ιστορία από την μια μεριά και τους ήρωες και τις ηρωίδες μου από την άλλη. Μια άσκηση ισορροπίας δύσκολη, πολλές φορές αδιέξοδη. Οι αναγνώστες θα αποφασίσουν αν τα κατάφερα.