Ποια ήταν η αφορμή για να εκδοθεί το βιβλίο «Η Ευρώπη ως πολυεθνικό κράτος»;

Βρισκόμαστε όλες οι χώρες της Ε.Ε σε μια δύσκολη περίοδο για το μέλλον του Οργανισμού. Η έξοδος της Βρετανίας και η επαπειλούμενη έξοδος στο πρόγραμμα των υπερδεξιών κομμάτων, τα οποία εμφανίστηκαν στις πρόσφατες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υπονομεύουν την ισότητα της Ε.Ε. Στις ΗΠΑ, η εκλογή του Τραμπ θα αποτελέσει έναν ακόμα κίνδυνο για τον Ευρωπαίο πολίτη και το μέλλον της Ευρώπης. Τέλος, οι δύο πόλεμοι, ο ρωσοουκρανικός και ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, απειλούν τις οικονομίες και την ενότητα του Οργανισμού.

Ο τίτλος «Η Ευρώπη ως πολυεθνικό κράτος» είναι συμβολικός ή δηλώνει κάτι κυριολεκτικά;

Ο 20ός αι. υπήρξε η εποχή δύο εμφυλίων πολέμων ανάμεσα στους Ευρωπαίους. Η ΕΟΚ προέκυψε ως μόνος τρόπος αποφυγής ενός τρίτου. Παράλληλα, ο Ψυχρός Πόλεμος χώρισε την ήπειρο σε δύο ιδεολογικά στρατόπεδα. Το ΝΑΤΟ έγινε ο σύνδεσμος των Ευρωπαίων με τις ΗΠΑ και μια εγγύηση συλλογικής ασφάλειας, τουλάχιστον στο πεδίο του συμβολικού πολέμου. Τα πυρηνικά εργοστάσια Γαλλίας και Βρετανίας δεν είναι αξιόπιστος αντίπαλος της Ρωσίας και της Κίνας, καθώς ο Τραμπ απειλεί ότι θα κόψει τη συνεισφορά του στο ΝΑΤΟ.

Τα τελευταία χρόνια γράφετε συχνά πολιτικά και ιστορικά βιβλία. Για ποιον λόγο συμβαίνει αυτό;

Γιατί η γνώση της Ιστορίας μάς θυμίζει τις κακοτοπιές που δεν θέλουμε να επαναλάβουμε και η πολιτική πώς να νομοθετήσουμε στο πλαίσιο μιας μεταλλαγμένης Ευρώπης των εθνών. Στην Ιστορία βρίσκουμε ακόμη τις κοινές παραδόσεις που μας συνδέουν: θρησκευτικές, φιλοσοφικές, τεχνολογικές.

Για ποιον λόγο διαλέξατε ως θέμα την Ευρώπη;

Οι ΗΠΑ είναι το πολυεθνικό προϊόν των μεταναστών που έφτασαν εκεί κυρίως από την Ευρώπη, τουλάχιστον έως τον 20ό αι. Ο,τι σημαντικό δημιούργησαν οι Αμερικανοί, ο αγώνας για την ανεξαρτησία, το πολιτικό τους καθεστώς και η οργάνωση της οικονομίας τους, προέρχονται από την Ευρώπη. Είναι καιρός να γίνει και η Ευρώπη… ΗΠΕ, δηλαδή Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης.

Ποια ήταν τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα-σταθμοί στην Ιστορία της Γηραιάς Ηπείρου;

Η πολυεθνική Ευρώπη, με τον κοινό πολιτισμό, αρχίζει την ιστορία της από τον Μεσαίωνα. Καθώς η αγάπη των παλαιών Ευρωπαίων για την αρχαιότητα φθίνει, θα πρέπει να ασχοληθούμε, ως Ελληνες, ώστε να επιστρέψει η αρχαιότητα, ως αφετηρία του κοινού πολιτισμού των Ευρωπαίων. Ομως αυτό το κατόρθωμα απαιτεί γνώσεις και καλλιέργεια που έχουμε εγκαταλείψει.

Ποιοι ήταν οι σπουδαιότεροι πολιτικοί που πίστεψαν στην Ευρώπη και διακρίθηκαν στην πολιτική ζωή;

Τον μεγαλύτερο ρόλο για την ενότητα των Ευρωπαίων έπαιξαν οι Γάλλοι, ταπεινωμένοι από τους Γερμανούς στην υπεράσπιση της πατρίδας τους. Ο υπουργός Οικονομικών, Ρομπέρ Σουμάν (Robert Schuman), και ο οικονομικός του σύμβουλος, Ζαν Μονέ (Jean Monnet), υπήρξαν οι πρωτεργάτες. Η κατοπινή σύμπραξη του προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν, και του Γερμανού καγκελάριου, Χέλμουτ Σμιτ, προώθησε πολύ την υπόθεση της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Γνωρίζουν οι Ευρωπαίοι την Ιστορία τους;

Γνωρίζουν με λεπτομέρειες όλους τους πολέμους μεταξύ τους:

α) Γάλλοι εναντίον Γερμανών (30ετής Πόλεμος),

β) Γάλλοι εναντίον Βρεττανών (100ετής Πόλεμος),

γ) Αψβούργοι εναντίον Γάλλων,

δ) Γάλλοι & Βρεττανοί εναντίων Γερμανών & Ιταλών,

ε) Δυτική Ευρώπη εναντίον Αν. Ευρώπης (Ψυχρός Πόλεμος).

Η εφεύρεση της Ε.Ε. ήταν να ζουν όλοι εν ειρήνη.

Γιατί οι πολιτικοί ανησυχούν για το μέλλον της Ευρώπης;

Η μελέτη του πρώην διοικητή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας και πρωθυπουργού της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι, μας λέει ότι η Ε.Ε., σταθερά, χάνει το παιχνίδι του ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ, αλλά και την Κίνα. Επισημαίνει ο Ντράγκι την αδυναμία της Ε.Ε. να εντάξει νέες τεχνολογίες στη βιομηχανική παραγωγή. Προτείνει αύξηση των κονδυλίων για έρευνα και καινοτομία, και ιδιαίτερα στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Τι οφέλη αποκόμισε η Ελλάδα από την ένταξή της στην Ε.Ε.;

Δύο τομείς καθιστούν την Ε.Ε. πολύτιμη για την Ελλάδα: η ασφάλεια και η οικονομία. Για να αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο της Τουρκίας, χρειαζόμαστε συμμάχους. Το διαρθρωτικό ταμείο της Ε.Ε. μας έχει προσφέρει πολλά οφέλη, αλλά δεν μας εκπαιδεύει ώστε να βρούμε το καλύτερο σύστημα ανάπτυξης με τις δικές μας δυνάμεις.