Σε μια εποχή που η κατάχρηση της εξουσίας και η αναγωγή του ανθρώπου σε αντικείμενο διαθέσιμο για την ψυχαγωγία του ιδιοκτήτη του, σε μια εποχή που ιδιωτικές, παρθένες νήσοι στην μακρινή Αμερική, μετατρέπονται σε κολαστήρια για άγουρες νεαρές ψυχές, ενώ εδώ στη χώρα μας πληθαίνουν συνεχώς οι αποκαλύψεις για σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων, σε μια εποχή ακόμα που ερχόμαστε αντιμέτωποι όχι μόνο με τον ιστορικό φασισμό, αλλά με τον φασισμό και τη βία που ελλοχεύουν παντού γύρω μας ή
ακόμα και μέσα μας, η μεταφορά από την Εθνική Λυρική Σκηνή της εμβληματικής ταινίας του Πιέρ Πάολο Παζολίνι, «Σαλό 120 μέρες στα Σόδομα», σχεδόν πενήντα χρόνια μετά από τη δημιουργία της, αποτελεί πολιτική πράξη.

Μια πολιτική πράξη της οποίας την ευθύνη αναλαμβάνει εξολοκλήρου η ΕΛΣ και ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Γιώργος Κουμεντάκης, με γενναιότητα και ευθύνη, καθώς σήμερα, που το αυγό του φιδιού εκκολάπτεται ξανά και ξανά διεθνώς, η διερεύνηση της ρίζας αυτού του θηρίου που λέγεται φασισμός, αποτελεί καθήκον κάθε ανήσυχου καλλιτεχνικού φορέα. Μάλιστα η ΕΛΣ είναι η πρώτη που ανέλαβε αυτό το
δυναμικό εγχείρημα της μεταφοράς της ταινίας του Παζολίνι στη θεατρική σκηνή, καθώς όσο κι αν ψάξαμε βρήκαμε μόνο ένα ανέβασμα από ένα περιφερειακό, μικρό θέατρο στο Λονδίνο. Γι αυτό και αυτή η παράσταση οφείλει να γίνει για την ΕΛΣ εξαγώγιμο προϊόν που θα ταξιδέψει στα μεγάλα λυρικά θέατρα της Ευρώπης και του κόσμου.

Ο σκηνοθέτης

Το εξαιρετικό αποτέλεσμα της παράστασης-εμπειρία, με όλη την έννοια του όρου, που είδαμε στην πρεμιέρα της το Σάββατο το βράδυ στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ, οφείλει το κύριο μέρος της επιτυχίας της στον εικονοκλάστη σκηνοθέτη Άρη Μπινιάρη. Οι παραστάσεις του, όχι τυχαία, γίνονται talk of the town. Ανατρεπτικός, έντονος, αιρετικός, δημιούργησε υπογράφοντας μάλιστα και τη θεατρική διασκευή και
δραματουργία, μαζί με την Έλενα Τριανταφυλλοπούλου, μια παράσταση καθηλωτική, μια αληθινή καταβύθιση στην κόλαση, που όχι μόνο βλέπεται, αλλά και σωματοποιείται, από τον θεατή της, που νοιώθει συχνά το στομάχι του να σφίγγεται, τους παλμούς του να ανεβαίνουν, το κεφάλι του να γυρίζει και την αγωνία του να κορυφώνεται.

Το πιο αλλόκοτο, αυτό που δεν αντέχεται στη θέαση της παράστασης είναι η σκέψη, ότι αυτά εξακολουθούν και σήμερα να γίνονται, καθώς πολύ σωστά ο Άρης Μπινιάρης έκανε την παράσταση του άχρονη, απαλλάσσοντας την από τις αναφορές στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εξίσου σωστό ήταν ότι ο λόγος δεν εκφέρεται τραγουδιστά, αν και βρισκόμαστε σε λυρικό θέατρο, καθώς κάτι τέτοιο θα αφαιρούσε από την
σκληρότητα της παράστασης, που είναι κατάλληλη για θεατές άνω των 18 ετών.

Οι τρεις κύκλοι

Η παράσταση εξελίσσεται σε τρεις κύκλους, όπως στην ταινία.

Πρώτος ο κύκλος της μανίας, με τις έντονες σεξουαλικές αναφορές, την ανεξέλεγκτη βία και την κακοποίηση των παιδιών, σε εντάσσει στο αποτρόπαιο, βίαιο, ωμό, σκληρό, ανελέητο, διαστροφικό περιβάλλον του θεάματος.

Δεύτερος έρχεται ο κύκλος των κοπράνων, ακόμα πιο ενοχλητικός, σαφή αναφορά στην καταναλωτική κοινωνία, όπου τα ανθρώπινα περιττώματα, αναπαριστώνται από σοκολάτα που «μπουκώνεται» βίαια στα παιδιά. Ακολουθεί το αποκορύφωμα με τον κύκλο του αίματος, όπου η εκτέλεση των παιδιών γίνεται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους, με το αίμα να ξεχειλίζει και να κάνει το θέαμα ακόμα πιο
αποτρόπαιο και τον φόβο να κυριαρχεί.

Καταπληκτικές ερμηνείες

Παράλληλα κατά τη διάρκεια της παράστασης δύο αφηγήτριες, που αποδίδουν εξαιρετικά η Ιωάννα Μαυρέα και η Αγορίτσα Οικονόμου διηγούνται τολμηρές, σοκαριστικές ερωτικές ιστορίες παρμένες από το ημιτελές έργο Οι 120 μέρες των Σοδόμων του Μαρκησίου ντε Σαντ. Είναι η δική τους εισαγωγή στον κόσμο της βίας, όταν ήταν επτά ετών η μία και εννέα ετών η άλλη. Πολύ εύστοχο επίσης ότι η παράσταση μπολιάστηκε από ναζιστικούς λόγους και μανιφέστα, κάτι που έδωσε ακόμα περισσότερη αξία και βάθος σε όσα είδαμε.

«Ο μόνος τρόπος για να υπηρετήσουμε τη φύση είναι να ακολουθήσουμε τυφλά τις επιθυμίες της όποιες και αν είναι αυτές… Πρέπει να ικανοποιούμε τον εαυτό μας, χωρίς να νοιαζόμαστε για το ποιος θα την πληρώσει! Στην ουσία δηλαδή η φύση δημιουργεί τους νόμους της επειδή διψάει για εγκλήματα
που η ίδια μας υποχρεώνει να διαπράξουμε!.. Το έγκλημα είναι σύστημα μέσα τη φύση!». Πόσο άρρωστο, αφύσικο και βολικό τελικά για τους τρεις που κρατούν τα ηνία της κατάστασης τον Δούκα, τον Εξοχότατο και τον Υψηλότατο, οι οποίοι είναι και αυτοί που έχουν συγκεντρώσει σε μια ψυχρή αίθουσα μια ομάδα αγοριών και κοριτσιών και τα υποβάλλουν σε ακραία σωματικά και ψυχικά βασανιστήρια. Εκφέρει τους παραπάνω λόγους καταλυτικά ο Γιάννης Κότσιφας, σε μια εξαίρετη ερμηνεία που συναντά αυτή του Κώστα Μπερικόπουλου, που είναι αφοπλιστικά τρομακτικός στον ρόλο του (αν και συχνά δυστυχώς δεν τον ακούγαμε καλά). Ο έτερος κακός Ιερώνυμος Καλετσάνος συμπληρώνει μοναδικά την ανεπαίσχυντη τριπλέτα με τους οικοδεσπότες!

Υποκλινόμαστε στους ηθοποιούς που έπαιξαν τα άτυχα παιδιάαυτής της παράστασης, όπως και τους δήμιους που εκτελούν όσα προστάζουν οι τρεις οικοδεσπότες. Αληθινός άθλος. Μια πρόκληση στην οποία ανταποκρίθηκαν με ψυχικό σθένος.

Αξίζουν συγχαρητήρια στους Ε. Αγαΐτση, Αλ. Βαρδαξόγλου, Γ. Ζιάκα, Απ. Καμιτσάκη, Ν. Κατσούρα, Μ. Κρητικόπουλο, Λ. Μποζάκη, Ν. Ντούρο, Ε. Οικονόμου, Ά. Ορμένι, Ε. Τσέλλου, Γ. Χαρκοφτάκη και Κ. Phoenix. Κινήθηκαν όλοι πολύ σωστά με τις οδηγίες του Αλέξανδρου Βαρδαξόγλου.

Μουσική, ο άλλος πρωταγωνιστής

Ο άλλος πρωταγωνιστής της παράστασης είναι αναμφισβήτητα η μουσική, το ηλεκτρονικό, ηχητικό σύμπαν που δημιούργησε ο Έλληνας, ανερχόμενος συνθέτης Τζεφ Βάγγερ. Η μουσική είναι πράγματι πανταχού παρούσα, εκκωφαντική συχνά, τόσο που μερικές φορές δυσκολεύεσαι να ακούσεις τον λόγο, και στρέφεσαι στην ταυτόχρονη αγγλική μετάφραση.

Το σκηνικό της Μικαέλας Λιακατά είναι ένας ψυχρός τόπος, με ελάχιστα έπιπλα, εκκλησιαστικού ή γοτθικού χαρακτήρα και όλα τα σύνεργα που απαιτούνται για τους βασανισμούς. Τα κοστούμια της Ηλένιας Δουλαδίρη τα πλέον κατάλληλα, που υπηρετούν απόλυτα την παράσταση.

Μια πραγματικά αριστουργηματική θεατρική μεταφορά, μια παράσταση εμπειρία δια χειρός Άρη Μπινιάρη.

Φύγαμε με τις φράσεις του έργου να μας κατακλύζουν: «Όταν οι άνθρωποι είναι ίσιοι χωρίς καμία διαφορά δεν μπορεί να υπάρξει ευτυχία. Η απόλαυση της σύγκρισης πηγάζει μόνο μέσα από το θέαμα του δυστυχισμένου…Τι αίνιγμα αλήθειαπου είναι ο άνθρωπος!»

Το κοινό

Παρακολούθησε σιωπηλό, καθηλωμένο την παράσταση και στο τέλος ξέσπασε σε χειροκροτήματα και μπράβο. Μόνο μια γυναίκα αποχώρισε από τον πρώτο κύκλο μάλιστα, μάλλον δεν είχε ενημερωθεί για το τι πρόκειται να παρακολουθήσει. Μπαίνοντας τοποθετήθηκε αυτοκόλλητο στην κάμερα των κινητών για να αποφευχθεί η λήψη φωτογραφιών (σωστό μια και κάποιοι μπορεί να μπουν δυστυχώς στον πειρασμό της
μεταφοράς της εικόνας των γυμνών ηθοποιών). Οι παραστάσεις συνεχίζονται ως τις 10 Μαρτίου και είναι sold out.

Αναμένεται νέος κύκλος.

Ειδήσεις σήμερα

Κατερίνα Ζαρίφη: «Ποιος δεν κάνει κουτσομπολιό στις μέρες μας;» [Βίντεο]

Μπέσσυ Αργυράκη: «Ανέβηκα πάνω, τους έπιασα επ’ αυτοφώρω και…» [Βίντεο]

Survivor 2024 – Κρίστη Καθάργια: «Η Ασημίνα είναι πιο καλή αγωνιστικά από την Δαλάκα» [Βίντεο]