Ένας άνθρωπος που υπηρετεί με πάθος την ελληνική ιστορία, γράφοντας ο ίδιος αλλά και εκδίδοντας όλα τα απομνημονευμάτων των αγωνιστών του 1821 σε ανανεωμένες εκδόσεις προσθέτοντας σπάνιες γκραβούρες, πορτραίτα αγωνιστών και πίνακες.
- Τι σας έδωσε την αφορμή για τη συγγραφή του βιβλίου «Η συμβολή των Σουλιωτών στην Επανάσταση του 1821»;
Από το 1995 έως το 2006 εξέδωσα στον εκδοτικό μου Οίκο (Βεργίνα) όλα τα απομνημονεύματα των αγωνιστών του 1821. Εξ αιτίας της μελέτης αυτής, διαπίστωσα ότι σε κανένα σχολείο δεν διδάσκονταν οι αγώνες των Σουλιωτών καθ’ όλη τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Αυτός ήταν ο λόγος που με οδήγησε να συγγράψω το βιβλίο αυτό, στο οποίο καταγράφονται λεπτομερώς 60 μάχες των Σουλιωτών από τις 6-12-1820 έως τις 2-5-1829, βάσει όλων των ιστορικών πηγών που ερεύνησα στη συνέχεια, από τις οποίες καταφαίνεται η μέγιστη συνεισφορά τους στην εδραίωση της Ελληνικής Επανάστασης.
- Σε ποιο βαθμό οφείλουν τα βιβλία να συντελούν στη διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης;
Η διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης, κυρίως μέσα από την έρευνα των πηγών να είναι το υπέρτατο μέλημα κάθε λαού. Χωρίς την ιστορική του μνήμη κάθε λαός είναι καταδικασμένος να αφανιστεί. Η διδασκαλία της ιστορίας δεν πρέπει να στηρίζεται μόνο στα σχολικά βιβλία, αλλά και σε άλλες ιστορικές πηγές, ώστε οι νέοι να γνωρίζουν σε βάθος όλα τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα του έθνους μας. Έτσι μόνο θα αποκτήσουν πατριωτική συνείδηση, που είναι απαραίτητη, για να αντιμετωπίσουν κάθε επίβουλο εισβολέα.
- Τι επιπτώσεις είχαν οι νίκες των Σουλιωτών στην Ελληνική Επανάσταση;
α. επίπτωση: Οι περιφανείς νίκες των Σουλιωτών κατά τριών σουλτανικών στρατιών στην Ήπειρο, τον Δεκέμβριο του 1820, (την περίοδο δηλαδή που είχαν συμμαχήσει με τον Αλή πασά), εξόργισαν σε τέτοιο βαθμό τον Σουλτάνο, ώστε αντικατέστησε τον αρχιστράτηγό του, Πασόμπεη, που πολιορκούσε στα Γιάννενα τον Αλή πασά, με τον διαβόητο Χουρσίτ Πασά, τον οποίον από τον Νοέμβριο του 1820 είχε διορίσει στην Τρίπολη Διοικητή της Πελοποννήσου, με αποστολή να καταπνίξει την κυοφορούμενη Ελληνική Επανάσταση. Η απομάκρυνση όμως του Χουρσίτ και της στρατιάς του από την Τρίπολη, την πιο κρίσιμη χρονική στιγμή που μετά από 3 μήνες θα ξέσπαγε η Ελληνική Επανάσταση, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στο επιτυχημένο ξεκίνημά της στην Πελοπόννησο.
β. επίπτωση: Οι Σουλιώτες, με τις συνεχόμενες νίκες τους κατά των Σουλτανικών στρατευμάτων στην Ήπειρο, καθ’ όλη τη διάρκεια του πρώτου χρόνου της Ελληνικής Επανάστασης, ισχυροποίησαν τον Αλή πασά, ο οποίος κατάφερε να αντέξει δώδεκα μήνες ακόμη, καθηλώνοντας την τουρκική στρατιά στα Γιάννενα, στην πιο κρίσιμη περίοδο για την επιβίωση της Ελληνικής Επανάστασης.
γ. Επίπτωση: Μετά την καρατόμηση του Αλή πασά, στις 24 Γενάρη του 1822, ο Χουρσίτ, εξεστράτευσε τον Μάιο του 1822 με 30.000 Τουρκαλβανούς κατά του Σουλίου. Οι Σουλιώτες όμως κατατρόπωσαν την τεράστια στρατιά του σε όλες τις μάχες γύρω από το Σούλι, από τις 16 Μαΐου έως στις 2 Ιουνίου του 1822, με αποτέλεσμα να μην εκστρατεύσει ο Χουρσίτ κατά της Πελοποννήσου αλλά ο Δράμαλης, του οποίου η στρατιά καταστράφηκε στα Δερβενάκια και στο Αγιονόρι. Τελικά στις 2 Σεπτεμβρίου του 1822, εξ αιτίας της πείνας και του λοιμού συνθηκολόγησαν και μεταφέρθηκαν στην Κεφαλονιά χωρίς να έχουν ηττηθεί σε καμία μάχη.
δ. επίπτωση: Οι Σουλιώτες επέστρεψαν λίγο αργότερα από τα Επτάνησα και από το 1823 έως το 1829 έλαβαν μέρος σε όλες τις κρίσιμες μάχες της Ρούμελης και της Αττικής και λόγω της απαράμιλλης ανδρείας τους συνετέλεσαν τα μέγιστα στην εδραίωση της Ελληνικής Επανάστασης.
- Ο αγώνας του 1821 ήταν μεμονωμένο περιστατικό ή συνδέονταν με γενικότερες εξελίξεις στην περιοχή και την Ευρώπη;
Ο αγώνας του 1821 δεν μπορεί να θεωρηθεί ένα γεγονός ξεκομμένο από τις επαναστατικές διεργασίες των Βαλκανίων και άλλων περιοχών της Ευρώπης. Οι δημιουργοί της Φιλικής Εταιρίας, καθώς και οι μορφωμένοι Έλληνες της διασποράς σίγουρα είχαν επηρεαστεί τόσο από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης όσο και από την Επανάσταση των Σέρβων του 1809 καθώς και άλλων μικρών επαναστάσεων. Ωστόσο ο αγώνας του 1821 ήταν απελευθερωτικός αγώνας που στηρίχτηκε κατά κύριο λόγο στο ασίγαστο πάθος των Ελλήνων να απαλλαγούν από τον τουρκικό ζυγό.
- Ενώνει όλους τους Έλληνες η Επανάσταση του 21; Ή ερμηνεύεται και αξιοποιείται ως προς τα μηνύματά της διαφορετικά;
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 όχι μόνο ενώνει όλους τους Έλληνες, αλλά τους κάνει και εθνικά υπερήφανους. Εκείνοι που ερμηνεύουν διαφορετικά τα μηνύματά της, εξυπηρετούν άλλους σκοπούς.
- Ο Μάρκος Μπότσαρης ήταν ο μοναδικός αγωνιστής που κατόρθωσε να παραμείνει στο απυρόβλητο, δίχως την παραμικρή σκιά στο βιογραφικό του. Ποια ήταν η συμβολή του στη μεγάλη νίκη των Ελλήνων στην πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου;
Η μεγάλη νίκη του στη πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου οφείλεται κατά κύριο λόγο στο ιδιοφυές σχέδιό του. Επειδή ήξερε ότι δεν θα μπορούσε να αποκρούσει αποτελεσματικά την τεράστια στρατιά του Ομέρ Βρυώνη με τους 400 άνδρες που διέθετε, μεταξύ των οποίων μόνο 35 Σουλιώτες, κατάφερε να εξαπατήσει τον Ομέρ Βρυώνη προτείνοντάς του διαπραγματεύσεις για την παράδοση της πόλης. Ο Ομέρ Βριώνης ενέδωσε, επειδή και μόνο το όνομα του Μάρκου ενέπνεε τρόμο στους Τουρκαλβανούς του. Έτσι του έδωσε προθεσμία αρκετών ημερών να πείσει τους Μεσολογγίτες να παραδώσουν την πόλη τους. Κατά τη διάρκεια αυτής της προθεσμίας, μετά τις εκκλήσεις του Μάρκου, οι Πελοποννήσιοι έστειλαν, στις 8 Νοεμβρίου του 1822, ισχυρή δύναμη 1500 ανδρών, με την οποία ο Μάρκος απέκρουσε, στις 25 Δεκεμβρίου του 1822, το νυχτερινό γιουρούσι της στρατιάς του Ομέρ Βρυώνη και στη συνέχεια η μεγάλη στρατιά αποδεκατίστηκε.
Τελικά, υπάρχει μία και μόνη αλήθεια; Και πώς μπορεί να φτάσει κανείς σ’ αυτήν μέσα από τα ιστορικά βιβλία.
Για να βρούμε τη μόνη αλήθεια, πρέπει να ψάξουμε όσο το δυνατόν περισσότερες πηγές, είτε γράφτηκαν από αυτόπτες μάρτυρες είτε από διάφορους ερευνητές. Από τη μελέτη αυτή θα είμαστε σε θέση να κρίνουμε και να φτάσουμε στην αλήθεια.