Η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε επίσης, ότι η ΕΕ έχει δεσμευτεί για να συνεργαστεί στενά με τη Βρετανία στην ασφάλεια και την άμυνα, ενώ ανησυχεί για την παρεμπόδιση των ειρηνευτικών προσπαθειών από τη Ρωσία στην Ουκρανία. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα συναντηθεί με τον Στάρμερ στο Λονδίνο στις 24 Απριλίου στο πλαίσιο της Διεθνούς Διάσκεψης για το Μέλλον της Ενεργειακής Ασφάλειας.

Μάλιστα, η Φον ντερ Λαιεν κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής συνομιλία που είχε το απόγευμα της Κυριακής (6/4) με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, εξέφρασε τη βαθιά ανησυχία της για τους δασμούς που ανακοίνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ.

Η ίδια έκανε λόγο «για τη ζημία που προκαλούν (οι δασμοί ) σε όλες τις χώρες – των άμεσων και έμμεσων επιπτώσεών τους-, συμπεριλαμβανομένων των φτωχότερων χωρών του κόσμου, αναγνωρίζοντας ότι οι αποτελούν σημαντικό σημείο καμπής για τις Ηνωμένες Πολιτείες».

Η ίδια αναφέρθηκε και στη συνεργασία με άλλους εταίρους τονίζοντας «την αποφασιστικότητά της να συνεργαστεί με τους εταίρους της για την αντιμετώπιση αυτής της νέας πραγματικότητας για την παγκόσμια οικονομία, αναγνωρίζοντας ότι κάθε εμπορικός εταίρος θα ενεργήσει σύμφωνα με τις δικές του προτεραιότητες».

Παράλληλα, αναφέρθηκαν σε θέματα ασφάλειας και άμυνας, με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δηλώνει εκ νέου «την ισχυρή δέσμευση της ΕΕ να συνεργαστεί στενά με το Ηνωμένο Βασίλειο» στα θέματα αυτά.

Τέλος, συζήτησαν τις προετοιμασίες για την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου στις 19 Μαΐου, ενώ η φον ντερ Λαιεν επιβεβαίωσε ότι θα συναντηθεί με τον Πρωθυπουργό στο Λονδίνο στις 24 Απριλίου, με την ευκαιρία της διεθνούς διάσκεψης κορυφής για το μέλλον της ενεργειακής ασφάλειας.

Reuters: Πώς απαντά η ΕΕ στους δασμούς Τραμπ – Ποια προϊόντα μπαίνουν στο στόχαστρο

Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα επιδιώξουν να παρουσιάσουν ενιαίο μέτωπο τις επόμενες ημέρες κατά των δασμών του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, εγκρίνοντας πιθανότατα μία πρώτη σειρά στοχευμένων αντιμέτρων σε εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων αξίας έως και 28 δισ. δολ.

Η γκάμα θα είναι ευρεία και θα στοχεύει σε πλήθος προϊόντων και αγαθών από οδοντικό νήμα έως διαμάντια. Μια τέτοια κίνηση θα σήμαινε ότι η Ε.Ε. θα ευθυγραμμιστεί με την Κίνα και τον Καναδά στην επιβολή αντίποινων δασμών στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε μια πρώιμη κλιμάκωση αυτού που κάποιοι φοβούνται ότι θα εξελιχθεί σε παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, καθιστώντας τα αγαθά ακριβότερα για δισεκατομμύρια καταναλωτές και ωθώντας τις οικονομίες σε όλο τον κόσμο σε ύφεση.

Το μπλοκ των 27 χωρών βρίσκεται ήδη αντιμέτωπο με δασμούς 25% σε χάλυβα, αλουμίνιο και αυτοκίνητα και με «αμοιβαίους» δασμούς 20% από την Τετάρτη σε σχεδόν όλα τα άλλα αγαθά. Οι δασμοί του Τραμπ καλύπτουν περίπου το 70% των εξαγωγών της Ε.Ε. προς τις Ηνωμένες Πολιτείες – συνολικής αξίας 532 δισ. ευρώ πέρυσι – ενώ ενδέχεται να προστεθούν νέοι δασμοί σε χαλκό, φάρμακα, ημιαγωγούς και ξυλεία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει στα μέλη της αύριο Δευτέρα μία λίστα με αμερικανικά προϊόντα που σχεδιάζει να στοχεύσει με επιπλέον δασμούς σε απάντηση για τους δασμούς σε χάλυβα και αλουμίνιο του Τραμπ. Αναλυτικά, η λίστα θα περιλαμβάνει αμερικανικό κρέας, δημητριακά, κρασί, ξύλο και είδη ένδυσης, καθώς και τσίχλες, οδοντικό νήμα, ηλεκτρικές σκούπες και χαρτί τουαλέτας.

Διαφωνίες για τα αντίμετρα – «Πρόκειται για μια δύσκολη ισορροπία»

Μεταξύ των μελών της ΕΕ υπάρχει ένα φάσμα απόψεων σχετικά με τον τρόπο αντίδρασης. Η Γαλλία δήλωσε ότι η ΕΕ θα πρέπει να επεξεργαστεί ένα πακέτο μέτρων που θα υπερβαίνει κατά πολύ τους δασμούς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πρότεινε οι ευρωπαϊκές εταιρείες να αναστείλουν τις επενδύσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες έως ότου «ξεκαθαρίσουν τα πράγματα».

Η Ιρλανδία, της οποίας σχεδόν το ένα τρίτο των εξαγωγών κατευθύνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, ζήτησε μια «μελετημένη και μετρημένη» απάντηση, ενώ η Ιταλία, ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας της ΕΕ στις ΗΠΑ, αμφισβήτησε αν η ΕΕ πρέπει να ανταποδώσει καθόλου.

«Πρόκειται για μια δύσκολη ισορροπία. Τα μέτρα δεν μπορούν να είναι πολύ ήπια για να φέρουν τις Ηνωμένες Πολιτείες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αλλά όχι πολύ σκληρά για να οδηγήσουν σε κλιμάκωση», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.

Οι συνομιλίες με την Ουάσινγκτον μέχρι σήμερα δεν έχουν αποδώσει καρπούς. Ο επικεφαλής του εμπορικού τμήματος της ΕΕ Μάρος Σέφτσοβιτς χαρακτήρισε τη δίωρη ανταλλαγή απόψεων με τους Αμερικανούς ομολόγους του την Παρασκευή ως «ειλικρινή», καθώς τους είπε ότι οι αμερικανικοί δασμοί είναι «επιζήμιοι, αδικαιολόγητοι».

Τα αρχικά αντίμετρα της ΕΕ, σε κάθε περίπτωση, θα τεθούν σε ψηφοφορία την Τετάρτη και θα εγκριθούν, εκτός εάν – πράγμα απίθανο – μια ειδική πλειοψηφία 15 κρατών-μελών που εκπροσωπούν το 65% του πληθυσμού της ΕΕ τα καταψηφίσει.

Θα τεθούν σε ισχύ σε δύο φάσεις, με ένα μικρό μέρος στις 15 Απριλίου και το υπόλοιπο ένα μήνα αργότερα.

Η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, θα έχει επίσης ξεχωριστές συζητήσεις τη Δευτέρα και την Τρίτη με διευθύνοντες συμβούλους από τους τομείς του χάλυβα, της αυτοκινητοβιομηχανίας και των φαρμάκων για να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο των δασμών και να αποφασίσουν τα επόμενα βήματα.

Κρίσιμη συνάντηση στο Λουξεμβούργο

Το Λουξεμβούργο θα φιλοξενήσει τη Δευτέρα την πρώτη πολιτική συνάντηση σε επίπεδο ΕΕ μετά την ανακοίνωση των σαρωτικών δασμών από τον Αμερικανό πρόεδρο.

Οι υπουργοί Εμπορίου των 27 κρατών-μελών θα συζητήσουν τις επιπτώσεις των μέτρων Τραμπ και τις ενδεδειγμένες απαντήσεις, σε μια προσπάθεια διατήρησης της ενότητας και της αποφασιστικότητας της ευρωπαϊκής στάσης.

Διπλωμάτες της ΕΕ δήλωσαν ότι ο κύριος στόχος της συνάντησης είναι να προκύψει ένα ενιαίο μήνυμα ότι επιθυμούν να διαπραγματευτούν με την Ουάσινγκτον την άρση των δασμών, αλλά ότι είναι έτοιμοι να απαντήσουν με αντίμετρα εάν αυτό αποτύχει.

Δασμοί Τραμπ: Τι φέρνει ο παγκόσμιος οικονομικός πόλεμος

Μια νέα εποχή ξημέρωσε στις 2 Απριλίου, με την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να τινάξει στον αέρα το διεθνές οικονομικό σύστημα, για να «απελευθερώσει» την Αμερική.

Η επιστροφή σε εμπορικό προστατευτισμό τύπου 19ου αιώνα οδηγεί τις διεθνές οικονομικοπολιτικές σχέσεις σε αχαρτογράφητα νερά. Αν και κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το πόσο θα επιμείνει ο 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ σε αυτήν την ακραία επιθετική πολιτική, είναι απολύτως σαφές πως οι δασμοί του είναι «αμοιβαίοι» μόνο κατ’ όνομα.

Εκτός η Ρωσία

Κατ’ αρχάς, «χτύπησε» οριζόντια όλες τις χώρες του κόσμου, με την επιδεικτική εξαίρεση της Ρωσίας (ακόμη και κάποια ακατοίκητα νησιά της Αυστραλίας στην Ανταρκτική, όπου ζουν μόνο πιγκουίνοι) με έναν «βασικό δασμό» 10% επάνω στα προϊόντα που πωλούν στις ΗΠΑ. Για να υπολογίσει την ποινή στους αποκαλούμενους «κακούς παίκτες», πρόσθεσε στο ποσοστό των δασμών που επιβάλλει ο καθένας τους στα αμερικανικά προϊόντα ένα αυθαίρετο κόστος για τη «χειραγώγηση του νομίσματός του» (σ.σ.: προς βλάβη του δολαρίου) συν κάποιους μη δασμολογικούς φραγμούς. Υστερα πήρε το άθροισμα και το διαίρεσε διά δύο, ώστε να βγάλει το ποσοστό του δασμού που επέβαλε σε κάθε χώρα.

Για την Κίνα το κοντέρ έγραψε 34%, αλλά για τη «φίλη» Ιαπωνία μόνο 24%, όσο και για την Ινδία. Η… λυπητερή για την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι, όπως ξέρουμε, 20% και πάει λέγοντας…

Επειδή χρειάζονται μέρες για να απορροφηθεί ένα τέτοιο σοκ και να αποσαφηνιστούν οι προθέσεις του Τραμπ, είναι σχετικά νωρίς για να προβλεφθούν οι επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Αν κάποιες χώρες προσπαθήσουν να διαπραγματευτούν με τις ΗΠΑ τη μείωση των δασμών, τότε η ζημιά θα είναι ηπιότερη. Σε περίπτωση, όμως, που η Αμερική γίνει στόχος γενικευμένων αντιποίνων, θα έχουμε με μαθηματική ακρίβεια συρρίκνωση του παγκόσμιου εμπορίου, μείωση της ανάπτυξης, ύφεση, ίσως και χειρότερες εξελίξεις που κανείς δεν θέλει να φαντάζεται. Ακόμη και στο καλύτερο σενάριο ο κίνδυνος και η αβεβαιότητα έχουν εγκατασταθεί για τα καλά στις διεθνείς σχέσεις.

Αυτό, βέβαια, που καίει περισσότερο τους καταναλωτές στην Αμερική και τον υπόλοιπο κόσμο είναι πόσο θα επιβαρύνει ο οικονομικός πόλεμος την τσέπη τους. Στα αυτοκίνητα είχαμε ήδη εκτόξευση των τιμών, αλλά σε γενικές γραμμές θα χρειαστούν 1-2 μήνες, για να φανούν οι τελικές επιπτώσεις στα γενικά αγαθά. Στις ΗΠΑ οι αυξήσεις στα μεξικανικά προϊόντα αναμένεται να φανούν νωρίτερα.

Εκτιμήσεις

Ανάλυση του πρακτορείου Associated Press εκτιμά ότι κάποιοι Αμερικανοί λιανέμποροι και άλλοι εισαγωγείς θα απορροφήσουν το κόστος, ενώ την ίδια στιγμή οι εξαγωγείς ξένων χωρών θα μειώσουν τις τιμές τους, για να αντισταθμίσουν την επιβάρυνση. Ομως, πολλές μεγάλες επιχειρήσεις, ιδίως στην Ευρώπη, θα δυσκολευτούν να «καταπιούν» τη ζημιά από μόνες τους.

Αρκετές εξ αυτών θα μπουν στον πειρασμό να ακριβύνουν τα προϊόντα τους επικαλούμενες τον «τυφώνα Τραμπ». Οταν π.χ. ο Αμερικανός πρόεδρος επέβαλε δασμούς σε εισαγόμενα πλυντήρια το 2018, πολλοί έμποροι αύξησαν τις τιμές και στα στεγνωτήρια, που είχαν μείνει εκτός δασμολογικών «ποινών».

Κρίσιμο ζήτημα για τους επόμενους μήνες είναι αν θα επανεμφανιστούν τέτοιες κερδοσκοπικές τάσεις στην αγορά. Οικονομολόγοι σε Ευρώπη και Αμερική φοβούνται ότι αρκετοί έμποροι θα μπουν στον πειρασμό, επειδή οι καταναλωτές μετά την κρίση της πανδημίας έχουν, τρόπον τινά, εθιστεί στις διαρκείς αυξήσεις και στον ενδημικό πληθωρισμό -που οφείλεται εν πολλοίς στην απληστία των μεγάλων ομίλων. Υπάρχουν, ωστόσο, ενδείξεις ότι πολλοί Αμερικανοί έχουν φτάσει στα όριά τους και θα περιορίσουν δραστικά τις αγορές τους, αναγκάζοντας εν τέλει τις επιχειρήσεις να συγκρατήσουν τις τιμές.

Δεν μπορεί να τον σταματήσει ούτε το Κογκρέσο

Επειδή το θέμα είναι πολύ σοβαρό για την ασφάλεια της Αμερικής, γεννάται το εύλογο ερώτημα αν το Κογκρέσο έχει τη συνταγματική δυνατότητα να βάλει κάποιο φρένο στον δασμολογικό οίστρο του Τραμπ ή θα δρα ανεξέλεγκτος. Δυστυχώς, προϊόντος του χρόνου το Κογκρέσο έχει εκχωρήσει μέσα από διάφορους νόμους τις περισσότερες δασμολογικές εξουσίες του στον Λευκό Οίκο. Στο παρελθόν οι περισσότεροι πρόεδροι επέβαλαν δασμούς μόνο κατόπιν ειδικών ακροάσεων στο Κογκρέσο, κάτι που ελάχιστοι θυμούνται ότι έκανε και ο Τραμπ στην πρώτη του θητεία!

«Παραθυράκι»

Ομως, μετά τη δεύτερη ορκωμοσία του αποφάσισε να αξιοποιήσει έναν νόμο του 1977, που παρέχει στον πρόεδρο έκτακτες εξουσίες ως προς την επιβολή δασμών ad hoc. Με δικαιολογία, λοιπόν, ότι οι εισαγωγές φαιντανύλης από το Μεξικό και τον Καναδά για την παρασκευή ναρκωτικών απειλούν την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, επέβαλε πριν από μερικές εβδομάδες δασμούς 25% στις εισαγωγές προϊόντων από τις δύο χώρες.

Το Κογκρέσο μπορεί θεωρητικά να ακυρώσει αυτήν την έκτακτη εξουσία του προέδρου, κάτι που πρότεινε ήδη ο Δημοκρατικός γερουσιαστής της Βιρτζίνια, Τιμ Κέιν. Ωστόσο, ο συσχετισμός δυνάμεων στα δύο Σώματα, ειδικά στη Βουλή των Αντιπροσώπων, όπου κυριαρχούν οι Ρεπουμπλικανοί, δεν ευνοεί κάτι τέτοιο. Ανεξάρτητα από τον νόμο του 1977, παρόμοια τύχη θα είχαν άλλες νομοθετικές πρωτοβουλίες για τον περιορισμό των δασμολογικών αρμοδιοτήτων του Τραμπ, που ελέγχει με 6-3 και το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.

ΚΟΝΤΡΑ

Η Αμερική αμφισβητεί τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου

Κάνοντας τον δικηγόρο του διαβόλου, οφείλει κάποιος να αναγνωρίσει ότι προτού ο Τραμπ κηρύξει τον εμπορικό πόλεμο κατά πάντων, σε γενικές γραμμές οι αμερικανικοί δασμοί σε ξένα προϊόντα ήταν χαμηλότεροι από τους αντίστοιχους άλλων χωρών.

Ο μέσος αμερικανικός δασμός σε τρέχουσες εμπορικές συναλλαγές ήταν μόλις 2,2% έναντι 2,7% που επέβαλε μεσοσταθμικά στις εισαγωγές της η Ευρωπαϊκή Ενωση, 3% η Κίνα και… 12% η Ινδία. Τα στοιχεία προέρχονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, αλλά οι ΗΠΑ τα αμφισβητούν, ιδίως σε ό,τι αφορά τους άλλους.

Πέραν αυτών, αποτελεί γεγονός ότι άλλες χώρες λαμβάνουν ακόμη πιο έντονα προστατευτικά μέτρα υπέρ των αγροτών τους, οι οποίοι για τον Αμερικανό πρόεδρο αποτελούν «ιερή πολιτική αγελάδα». Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ επέβαλαν έως τώρα δασμούς μόλις 4% σε εισαγόμενα γεωργικά προϊόντα, έναντι 8,4% της Ευρωπαϊκής Ενωσης, 12,6% της Ιαπωνίας, 13,1% της Κίνας και… 65% της Ινδίας. Η τελευταία διαθέτει, πλέον, πλήρη διατροφική αυτάρκεια και η αντιπολίτευση αντιστέκεται στις απόπειρες της κυβέρνησης του Ναρέντρα Μόντι να βάλει ξένες πολυεθνικές του αγροδιατροφικού τομέα στο παιχνίδι. (Στα παραπάνω νούμερα του ΠΟΕ δεν συνυπολογίζεται η πρόσφατη επιβολή δασμών 25% από τον Τραμπ σε Μεξικό-Καναδά, χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ είχαν μέχρι πρότινος τελωνειακή ένωση στο πλαίσιο της NAFTA.)

H κυβέρνηση Τραμπ αμφισβήτησε δραστικά τους παραπάνω αριθμούς κάνοντας υπολογισμούς, που αύξησαν υπερβολικά τους δασμούς εις βάρος της Αμερικής. Την Τετάρτη, π.χ., ο Λευκός Οίκος υποστήριξε ότι η πραγματική δασμολογική επιβάρυνση των αμερικανικών προϊόντων που περνούσαν το κατώφλι της Ε.Ε. έφτανε το 39% και οι κινεζικοί δασμοί στο 67%.

Για την πλήρη εικόνα της κατάστασης πρέπει να ειπωθεί ότι παλαιότερες αμερικανικές κυβερνήσεις είχαν συμφωνήσει στους δασμούς, που τώρα ο Τραμπ χαρακτηρίζει «άδικους», χωρίς να κατηγορηθούν για μειωμένο πατριωτισμό. Ηταν η κατάληξη μακρών διαπραγματεύσεων, που διεξήχθησαν από το 1986 έως το 1994, δηλαδή από τον Ρόναλντ Ρίγκαν έως τον Μπιλ Κλίντον, στο πλαίσιο του λεγόμενου Γύρου της Ουρουγουάης. Την τελική εμπορική συμφωνία υπέγραψαν 123 κράτη, σχηματίζοντας τη βάση αυτού που αποκαλούμε «παγκοσμιοποίηση» και η οποία ύστερα από τρεις δεκαετίες μοιάζει να καταρρέει σαν χάρτινος πύργος.