Γράφει ο Κώστας Λάβδας

Οπως είχε γράψει παλαιότερα ο Teodor Shanin, ο πόλεμος του 1967 αποτέλεσε ήττα, αφενός, για τους Αραβες και, αφετέρου, για τις μετριοπαθείς φωνές στο Ισραήλ, αναφορικά με τις δυνατότητες για ειρηνική συμβίωση. Δεν μας ενδιαφέρει εδώ η ιστορική αποτίμηση της περίπλοκης πορείας μετά το 1967, πρέπει όμως να λάβουμε υπ’ όψιν δύο διαστάσεις για να αντιληφθούμε το σήμερα. Πρώτον, η ενισχυμένη θέση του Ισραήλ μετά το 1967 είχε ποικίλες επιπτώσεις στον αραβικό κόσμο, στο εσωτερικό του Ισραήλ, στη Δύση και στο τότε κομμουνιστικό μπλοκ. Η Δύση, παρά τις διακυμάνσεις, θεώρησε το Ισραήλ προκεχωρημένο δυτικό φυλάκιο σε μια εξαιρετικά σημαντική (λόγω γεωγραφίας και ενεργειακών πόρων), συνάμα και πολύ επικίνδυνη, γειτονιά του πλανήτη.

Δεύτερον, ο αραβικός κόσμος, παρά τις διαμάχες, τις πολεμικές αναμετρήσεις και τους ανταγωνισμούς (π.χ. πόλεμος Ιράν-Ιράκ, ανταγωνισμός Σαουδικής Αραβίας-Ιράν), παρέμεινε συνολικά ευάλωτος στην εκμετάλλευση του διάχυτου αντισημιτισμού από ομάδες με ισλαμιστικό-τρομοκρατικό προσανατολισμό, όπως είναι σήμερα η Χαμάς. Στοιχεία ταυτοτικά, αντιλήψεων, απειλών και συμφερόντων αφέθηκαν να συνδυαστούν, να αποσυνδεθούν και να επανασυνδεθούν σε ποικίλους συνδυασμούς, με συνέπειες ηθελημένες και μη. Ως προς τη Χαμάς, αποτελεί κίνδυνο και για τους Παλαιστινίους: Κυβέρνησε τη Γάζα από το 2006 επιδεικνύοντας στυγνό αυταρχισμό στο εσωτερικό και ασκώντας τρομοκρατία προς τα έξω.

Σήμερα, μετά τη μαζική τρομοκρατική επίθεση την οποία δέχτηκε, το Ισραήλ αντιμετωπίζει διλήμματα. Εχει τις δυνατότητες τόσο από άποψη σθένους όσο και από πλευράς οπλικών συστημάτων, αλλά η χερσαία εισβολή στη Γάζα και ένας πόλεμος διαρκείας συνιστούν δύσκολο στοίχημα.

Οι ΗΠΑ και οι περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ επιδιώκουν την οριοθέτηση της κρίσης με αποφυγή περαιτέρω ενεργοποίησης του Ιράν και της Χεζμπολάχ. Αλλά η περίοδος είναι ρευστή όσο ποτέ: Οι σχέσεις και οι ισορροπίες μετασχηματίζονται και αναδιαμορφώνονται ταχύτατα. Η Σαουδική Αραβία επιχειρεί να διαδραματίσει μεσολαβητικό ρόλο και, σε κάθε περίπτωση, δεν θα κάνει κάτι που θα ενισχύει περαιτέρω το Ιράν.

Το Ισραήλ δεν ενδιαφέρεται να αναλάβει μακροπρόθεσμα τη διακυβέρνηση της Γάζας, θα προσπαθήσει όμως να εξοντώσει τη Χαμάς και να αλλάξει το καθεστώς στη Λωρίδα. Υπάρχει όμως και η διάσταση της διεθνούς τρομοκρατίας, η οποία θα ενταθεί. Αυτό μας μεταφέρει από τη Γάζα στο εσωτερικό των δυτικών κοινωνιών, με την Ελλάδα να μην αποτελεί εξαίρεση. Τα επόμενα χρόνια, οι δυτικές κοινωνίες θα δοκιμαστούν στην αναζήτηση νέων ισορροπιών μεταξύ των αυξημένων αναγκών ασφάλειας, της διαχείρισης των ζητημάτων της μετανάστευσης και της ένταξης, καθώς και της υπεράσπισης του δυτικού τρόπου ζωής.

* Ο Κώστας Α. Λάβδας είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής και Συγκριτικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, Senior Research Fellow στη London School of Economics και καθηγητής της Εδρας Ελληνικών και Ευρωπαϊκών Σπουδών «Κωνσταντίνος Καραμανλής» στη Fletcher School of Law and Diplomacy της Μασαχουσέτης.

Ειδήσεις σήμερα

Πόλεμος στο Ισραήλ: Οι δραματικές αφηγήσεις Ελλήνων στον ΕΤ για τη φρίκη που έζησαν

Χαλκίδα: Πολυτελές ΙΧ έπεσε σε σταθμευμένα οχήματα – Καταδίωξη και σύλληψη του οδηγού [Βίντεο-Εικόνες]