Ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ποιητής της μοναδικότητας και της ψυχής, δεν έζησε μόνο στην Αλεξάνδρεια, αλλά τη ζωντάνεψε με τη γραφή του. Ίσως αυτή η πόλη να είναι το κοινό σημείο που με συνδέει τόσο προσωπικά με τον ποιητή, αφού κι εγώ μοιράζομαι τη γενέτειρά μας, αυτή την ιστορική γωνιά του κόσμου που ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν αναπνέει τη δική της μυρωδιά.

Η Αλεξάνδρεια του Καβάφη ήταν πάντα η πόλη των αναμνήσεων, των ανοιχτών πεδίων και των ματιών που κοιτούν πέρα από την εφήμερη καθημερινότητα, για να δουν τα μεγάλα μυστήρια της ανθρώπινης ύπαρξης. Αποτυπώνοντας την ατμόσφαιρα της πόλης του, ο Καβάφης κατάφερε να φτιάξει μια αλχημεία από ιστορία, πολιτισμό και υπαρξιακή αναζήτηση, σε ποιήματα που παραμένουν επίκαιρα και διαχρονικά. Το μεγαλείο του δεν είναι απλώς στην καλλιτεχνική του αξία, αλλά στη δύναμη να αποκαλύπτει την αλήθεια του κόσμου με τρόπο που μιλά απευθείας στην καρδιά του καθενός μας.

Αναμφίβολα, το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της ποίησής του είναι η αίσθηση της καθημερινότητας, που μετριάζει την ένταση της ιστορίας και την αναπαράγει με υπόγειες τάσεις. Ένας ποιητής που μιλούσε για τα μικρά και τα μεγάλα, για τις επιθυμίες και τις απογοητεύσεις, με λόγο λιτό αλλά γεμάτο από νοήματα. Οι πιο διάσημοι στίχοι του, όπως “Είναι τα πάντα μικρά και μάταια” και “Εάν δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς το μεγάλο, τότε δεν θα βρεις ποτέ την αληθινή σου ελευθερία”, συχνά με ακολουθούν, καθώς αναλογίζομαι την αξία της κάθε στιγμής.

Ο Καβάφης ποτέ δεν επαναστάτησε για να “διορθώσει” τον κόσμο. Αντίθετα, αποτύπωσε την ανθρώπινη φύση με τις ατέλειες και τις αντιφάσεις της, παραδεχόμενος την αδυναμία μας να αλλάξουμε πολλά από όσα μας περιβάλλουν. Αλλά δεν μας άφησε χωρίς ελπίδα — αντίθετα, μας δίδαξε τη σημασία του ταξιδιού, της προσωπικής αναζήτησης και της αποδοχής. Μας είπε να μη φοβόμαστε τη μοναξιά και τις αποτυχίες, γιατί αυτές είναι οι στιγμές που καθορίζουν την ουσία της ύπαρξής μας.

Η Αλεξάνδρεια, η πόλη του, υπήρξε για εκείνον ένας μικρόκοσμος, ένα τοπίο γεμάτο αντιφάσεις, μνήμες και πολιτιστικά ερείπια, όπου ο κάθε άνθρωπος είναι και ένας μύθος, μια ανοιχτή ιστορία. Και για μένα, ως κάτοικος της ίδιας πόλης, κάθε βήμα στους δρόμους της μου θυμίζει τον ποιητή, ο οποίος, όπως και εμείς, περπάτησε ανάμεσα στη φθορά και την αιωνιότητα, δημιουργώντας ένα έργο που ζει στον χρόνο.

Αυτές οι μικρές στιγμές, τα ψιθυρίσματα του παρελθόντος και το βάρος του μέλλοντος, μας συνδέουν. Καβάφης, η ποίησή του και η Αλεξάνδρεια του θα παραμείνουν πάντοτε κομμάτι του εαυτού μας — μια κληρονομιά που δεν μπορεί να σβήσει. Και όσο περνάνε τα χρόνια, το έργο του μας καλεί να εμβαθύνουμε στους εσωτερικούς μας κόσμους, να αναζητούμε το νόημα ακόμα και στις πιο καθημερινές μας στιγμές.

Τοις φίλοις

Εκείνοι που πέρασαν με τα χρόνια,
τόσοι και τόσοι από μας,
μέσα σε πόλεις και σε χώρους και τόπους
και δεν κατάλαβαν.

Πως τα μεγάλα έργα, τα μεγάλα και τρανταχτά,
καθώς τα βλέπει κανείς, πάντοτε απογοητεύουν
και φεύγουν πέρα από την αξία τους
και τους απλούς, τους καθημερινούς ήχους.

Μόνο τα μικρά έργα, οι ερωτικές στιγμές,
που μένουν πάντα, μέσα στα χρόνια μας,
στην καρδιά μας.