Στις 13 Φεβρουαρίου, ο Τραμπ υπέγραψε μνημόνιο που δίνει εντολή στον υπουργό Εμπορίου και στον εμπορικό αντιπρόσωπο των ΗΠΑ να διερευνήσουν τυχόν «μη αμοιβαίες/ανταποδοτικές εμπορικές διευθετήσεις» που υιοθετήθηκαν από εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, υποβάλλοντας έκθεση που περιγράφει λεπτομερώς τους προτεινόμενους δασμούς και άλλα διορθωτικά μέτρα.

Ωστόσο, το πεδίο εφαρμογής του εκτελεστικού διατάγματος είναι πολύ ευρύτερο απ’ ό,τι είχε αρχικά προβλεφθεί. Εκτός από τη διερεύνηση των δασμών που επιβάλλονται από άλλους εμπορικούς εταίρους, το μνημόνιο ορίζει ρητά η έρευνα να συμπεριλάβει αθέμιτους ή μεροληπτικούς φόρους που επιβάλλονται από εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων του ΦΠΑ, μη δασμολογικών φραγμών, όπως επιδοτήσεις και επαχθείς κανονιστικές απαιτήσεις, πολιτικές σχεδιασμένες να κάνουν τις αμερικανικές επιχειρήσεις και τους εργαζομένους λιγότερο ανταγωνιστικούς. Ο υπουργός Εμπορίου, Χάουαρντ Λούτνικ, είπε ότι οι μελέτες θα πρέπει να ολοκληρωθούν έως την 1η Απριλίου και ότι η έρευνα θα ξεκινήσει με χώρες που έχουν μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ.

Η συμπερίληψη μη δασμολογικών φραγμών και φόρων στο σχέδιο του Λευκού Οίκου πιθανότατα θα έχει ως αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να επιβάλουν μεγάλους δασμούς στους περισσότερους από τους βασικούς εμπορικούς εταίρους τους. Από μόνοι τους, οι αμοιβαίοι δασμοί που θα ταιριάζουν με τα επίπεδα δασμών των ξένων χωρών σε διάφορα αγαθά δεν θα οδηγούσαν σε σημαντικούς δασμούς των ΗΠΑ στα περισσότερα αγαθά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι περισσότεροι μεγάλοι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ έχουν μέσους δασμολογικούς συντελεστές μικρότερους από 5%, συμπεριλαμβανομένων της Κίνας, της Ε.Ε., του Καναδά και του Μεξικού.

Ωστόσο, για πολλές αναδυόμενες αγορές και αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Ινδία και η Νότια Αφρική, οι μέσοι δασμοί μπορεί να είναι πολύ υψηλότεροι. Τούτου λεχθέντος, η απόφαση του Λευκού Οίκου να διευρύνει την έρευνα για να συμπεριλάβει μη δασμολογικούς φραγμούς και φόρους σημαίνει ότι οι αμοιβαίοι δασμοί των ΗΠΑ θα μπορούσαν να επιβραδύνουν τους δασμούς που επιβάλλουν άλλες χώρες σε προϊόντα των ΗΠΑ. Πιθανώς, οι έρευνες του υπουργού Εμπορίου και του εκπροσώπου Εμπορίου (USTR) θα προσπαθήσουν να εκτιμήσουν τον οικονομικό αντίκτυπο των νομισματικών, φορολογικών και εμπορικών πολιτικών άλλων χωρών στις αμερικανικές εταιρίες και να προσαρμόσουν τους δασμούς προς τα πάνω.

Ιδιαίτερα αξιοσημείωτο είναι το ενδιαφέρον για τον ΦΠΑ, διότι η συντριπτική πλειονότητα των χωρών σε όλο τον κόσμο βασίζεται εκεί για κρατικά έσοδα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτοί οι φόροι είναι ιδιαίτερα μεγάλοι. Ο ΦΠΑ είναι συνηθισμένος στην Ευρώπη με τυπικούς συντελεστές από 17% έως 27%, πράγμα που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν θεωρητικά να επιβάλουν δασμούς άνω του 20% σε προϊόντα της Ε.Ε. ως μέρος του αμοιβαίου δασμολογικού σχεδίου του Τραμπ, εκτός από τους δασμούς της Ε.Ε. σε διάφορα συγκεκριμένα αγαθά.

Ενώ η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί, τελικά, να επιδιώξει να χρησιμοποιήσει την απειλή των αμοιβαίων δασμών για να διαπραγματευτεί συμφωνίες με εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, το ευρύ φάσμα της έρευνας και ο επιθετικός χαρακτήρας της θα περιπλέξουν τέτοιες προσπάθειες. Ενώ η απόφαση του Λευκού Οίκου να ξεκινήσει τους αμοιβαίους δασμούς μόνο μετά την 1η Απριλίου ανοίγει ένα μικρό παράθυρο για διαπραγματεύσεις, το εύρος της έρευνας θα καταστήσει πιο δύσκολη τη διαπραγμάτευση συμφωνιών, επειδή η αμερικανική κυβέρνηση μπορεί να έχει πιο σημαντικές απαιτήσεις από τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ από το να μειώσουν τους δασμούς τόσο χαμηλά όσο οι ΗΠΑ. Η επιβολή δασμών σε χώρες λόγω των βιομηχανικών πολιτικών τους και της επιλογής των φορολογικών συστημάτων τους πλήττει την «καρδιά» των οικονομικών στρατηγικών των περισσότερων κυβερνήσεων και οποιεσδήποτε απαιτήσεις του Λευκού Οίκου για υιοθέτηση μεγάλης κλίμακας φορολογικής μεταρρύθμισης από τις ξένες κυβερνήσεις θα αντιμετωπιστούν αρνητικά. Συγκεκριμένα, η διεκδίκηση του ΦΠΑ θα απαιτούσε από τις κυβερνήσεις να προβούν σε σαρωτικές -και πιθανότατα πολιτικά δύσκολες ή μη πρακτικές- φορολογικές μεταρρυθμίσεις, κάτι που απλά δεν είναι ρεαλιστικό σε μια γρήγορη διαπραγμάτευση για την αποφυγή των δασμών.

Επιπλέον, η στρατηγική του Τραμπ μπορεί, επίσης, να περιλαμβάνει την επιβολή υψηλών δασμών σε πολλά γεωργικά προϊόντα και πρώτες ύλες που οι ΗΠΑ απλώς δεν μπορούν να παράγουν εγχώρια για κλιματικούς ή γεωλογικούς λόγους. Ισως στο τέλος οι οικονομικές επιπτώσεις του προεδρικού σχεδίου μπορεί να αποτρέψουν την εφαρμογή του. Μπορεί, επίσης, να κάνει τον Λευκό Οίκο πιο πρόθυμο να συνάψει λιγότερο φιλόδοξες συμφωνίες με εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ που, για παράδειγμα, επικεντρώνονται μόνο στη μείωση των δασμών σε προϊόντα των ΗΠΑ ή στην αύξηση των αγορών αυτών των αγαθών, αντί για διαρθρωτικές αλλαγές στις επιδοτήσεις ή τις φορολογικές πολιτικές των χωρών. Ωστόσο, δεδομένων των όσων έχει πει ο Τραμπ από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες της θητείας του, οι οργανισμοί θα πρέπει να προετοιμαστούν για την εφαρμογή τουλάχιστον ορισμένων από αυτά που έχει πει.