Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος

Την ίδια στιγμή, μία ετερόκλητη ως και κομπλεξική ομάδα, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ακαδημαϊκών και πρώην στρατιωτικών των ΗΠΑ, κατηγόρησε ουσιαστικά τη Δύση για τον πόλεμο και ειδικότερα για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ. Το επιχείρημά τους είναι ότι η Ρωσία δεν θα είχε γίνει τόσο επιθετική αν οι Δυτικές δυνάμεις ήταν πιο ευέλικτες και χαλαρές. Αυτή η γραμμή σκέψης, ωστόσο, είναι απλούστατα εσφαλμένη και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία τώρα οφείλεται αποκλειστικά στο ότι η Μόσχα ανακάλυψε ξανά την αυτοκρατορική της «κλίση» πριν από τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και ο πόλεμος στην Ουκρανία αφορά, στην πραγματικότητα, τις μεγαλοϊδεατικές και αναθεωρητικές φιλοδοξίες του Πούτιν για να επιστρέψει η χώρα του ως υπολογίσιμη δύναμη στο διεθνές στερέωμα. Οι Ρώσοι ηγέτες υποστήριξαν κατηγορηματικά ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, παραβίασαν(!) τις διαβεβαιώσεις που δόθηκαν στη Μόσχα στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου ότι η Ατλαντική Συμμαχία δεν θα επεκταθεί προς τα ανατολικά. Αυτός ο ισχυρισμός, ωστόσο, έχει καταρριφθεί ως μύθος. Ακόμη και ο τελευταίος Σοβιετικός ηγέτης, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, έχει αρνηθεί ότι το θέμα της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ είχε συζητηθεί εκείνη την εποχή. Είχαν συζητηθεί κυρίως στις διαπραγματεύσεις 2 + 4 η επανένωση των δύο γερμανικών κρατών και η παρουσία της ενιαίας Γερμανίας στο ΝΑΤΟ. Αλλωστε, το 1997, αν και ακόμα δεν ήταν πρωθυπουργός ή πρόεδρος της Ρωσίας -έγινε το 2000-, δεν είχε επικρίνει το αίτημα της Τσεχίας, της Πολωνίας και της Ουγγαρίας να ενταχθούν το 1999 στο ΝΑΤΟ.

Ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Πούτιν, δεν είχε πολλά να πει για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ μέχρι την περιβόητη ομιλία του στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου το 2007. Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ’90, σε μια εποχή που η Συμμαχία έκανε μια στρατηγική στροφή, εστιάζοντας σε επιχειρήσεις εκτός περιοχής (παγκοσμιοποιημένο ΝΑΤΟ) αντί για εδαφική άμυνα. Το ΝΑΤΟ προέτρεψε τα νέα κράτη-μέλη να επικεντρωθούν σε συγκεκριμένη τεχνογνωσία αιχμής και τα προγράμματα για χώρες-εταίρους όπως η Γεωργία αφορούσαν κυρίως την εκπαίδευση για ειρηνευτικές επιχειρήσεις σε μέρη όπως το Αφγανιστάν. Η αλλαγή του ΝΑΤΟ φαίνεται ίσως καλύτερα από το γεγονός ότι η Συμμαχία δεν είχε ένα εφαρμόσιμο σχέδιο για την υπεράσπιση των χωρών της Βαλτικής όταν η Ρωσία εισέβαλε στη Γεωργία το 2008.

Μόνο μετά από αυτό τον πόλεμο, και ιδιαίτερα μετά την παράνομη και θρασύτατη προσάρτηση της Κριμαίας από τη Μόσχα το 2014, το ΝΑΤΟ επέστρεψε στην αρχική του εστίαση, δηλαδή στη συλλογική άμυνα. Ο πραγματικός λόγος για την επιδείνωση της κατάστασης ασφαλείας στην Ευρώπη -και πιο κραυγαλέα η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία- βρίσκεται στις αλλαγές που έχουν λάβει χώρα εντός της ίδιας της Ρωσίας και πιο άμεσα στην ολοένα και πιο ιμπεριαλιστική κοσμοθεωρία της ρωσικής ηγεσίας. Αυτή η αλλαγή ξεκίνησε ήδη από το 1996 και επιταχύνθηκε μετά την άνοδο του Πούτιν στην εξουσία. Ο πόλεμος στη ρωσική αποσχισθείσα Δημοκρατία της Τσετσενίας από το 1994 έως το 1996 ήταν από πολλές απόψεις το σημείο εκκίνησης. Η ήττα της Ρωσίας εκεί έδειξε πόσο μακριά είχε πέσει η χώρα, οδηγώντας πολλές πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες να διαχωρίσουν τους δρόμους τους με τη Ρωσία.

Η Μόσχα απάντησε υπονομεύοντας συστηματικά γειτονικά κράτη, όπως η Μολδαβία, η Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν, μέσω της υποκίνησης εθνοτικών συγκρούσεων στα εδάφη τους, δηλαδή μια κλασική τακτική του «διαίρει και βασίλευε» (στην Αμπχαζία, στη Γεωργία, στην Υπερδνειστερία της Μολδαβίας και στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ στο Αζερμπαϊτζάν). Σήμερα έχει ξεχαστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό ότι ο Πούτιν έχτισε την πολιτική του καριέρα στην ανάκτηση του ελέγχου της Τσετσενίας, κάτι που έκανε ξεκινώντας έναν αιματηρό πόλεμο με βάση ένα τεράστιο ψέμα. Είναι γενικά αποδεδειγμένο σήμερα ότι οι εκρήξεις σε πολυκατοικίες στη Μόσχα (Βολγκοντόνσκ, Μπουνάνσκ κ.ά.) τον Σεπτέμβριο του 1999 για τις οποίες ο Πούτιν κατηγόρησε τους Τσετσένους αντάρτες πραγματοποιήθηκαν από τη ρωσική υπηρεσία ασφαλείας FSB υπό την ηγεσία του ίδιου του Πούτιν – και σκοπός ήταν να δημιουργήσει λαϊκή υποστήριξη για τον πόλεμό του, και κατ’ επέκταση την ηγεσία του. Η άποψη του Πούτιν για τον κόσμο, με τη σειρά του, συνδέεται στενά με τη δική του κατοχή στην εξουσία και αυτό εξηγεί τις ολοένα και πιο επιθετικές ενέργειες της Ρωσίας απέναντι σε γειτονικά κράτη.

Οι «έγχρωμες επαναστάσεις» στη Γεωργία και την Ουκρανία το 2003-4 είχαν τη δυνατότητα να δείξουν ότι η δημοκρατική αλλαγή θα μπορούσε να συμβεί στις πρώην σοβιετικές χώρες, κάτι που θα υπονόμευε την επιδίωξη του Πούτιν για αυταρχική διακυβέρνηση (αυτό που ονόμασε «κάθετο της εξουσίας»). Επομένως, η δημοκρατική διακυβέρνηση στις γειτονικές χώρες έπρεπε να αποτύχει. Η Ουκρανία, ειδικότερα, ήταν στο στόχαστρο του Πούτιν. Εάν μια συγγενική, σλαβική και ορθόδοξη χώρα όπως η Ουκρανία εξελισσόταν σε μια λειτουργική Δημοκρατία, αυτό θα μπορούσε να τραβήξει το χαλί κάτω από το σχέδιο του Πούτιν, που εμμένει στον απόλυτο αυταρχισμό.

Εάν η Ουκρανία έδειξε ότι κάτι καλύτερο ήταν δυνατόν, γιατί οι Ρώσοι να αρκούνται στο να ζουν κάτω από ένα αυταρχικό και διεφθαρμένο καθεστώς;

Για ένα διάστημα, η Μόσχα δοκίμασε άλλες τακτικές. Ο φιλορώσος πολιτικός Βίκτορ Γιανουκόβιτς κατάφερε να εκλεγεί πρόεδρος της Ουκρανίας το 2010, αλλά η κακή διακυβέρνησή του οδήγησε στη λαϊκή εξέγερση του 2013-2014. Αυτό το γεγονός, με τη σειρά του, έδειξε ότι ο ουκρανικός λαός έβλεπε την Ευρώπη και όχι τη Ρωσία ως το μέλλον του. Ο Πούτιν απάντησε προσαρτώντας την Κριμαία και ξεκινώντας έναν πόλεμο στην Ανατολική Ουκρανία/Ντονμπάς. Στο εσωτερικό, η ρητορική του Πούτιν γινόταν ολοένα και πιο εθνικιστική ενώ τώρα επικεντρώθηκε σε έννοιες όπως ο «ρωσικός κόσμος» προκειμένου να υποδαυλίσει ένα χάσμα μεταξύ της Ρωσίας και μιας υποτιθέμενης παρακμιακής Δύσης. Για να πετύχει, ωστόσο, ο Πούτιν πρέπει να φέρει τη Λευκορωσία και την Ουκρανία στον «ρωσικό κόσμο», με τη βία, εάν χρειαστεί. Αυτό λοιπόν, αντί για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, είναι το αντικείμενο του πολέμου στην Ουκρανία.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις 

Ειδήσεις σήμερα

• Κρεμλίνο: Πιθανή μια συνάντηση Ζελένσκι – Πούτιν
• Ναβάλνι: Καλεί τους Ρώσους να διαδηλώνουν «κάθε Σαββατοκύριακο» κατά του πολέμου
• Η Μαριούπολη σε πολιορκία: Βομβαρδισμοί και ελλείψεις σε βασικά είδη δοκιμάζουν την…
• Πόλεμος στην Ουκρανία: Ποιες χώρες έχουν στείλει στρατιωτική βοήθεια και τι [infographic]
• Reuters: Τι έχουν χάσει μέχρι τώρα οι ολιγάρχες
• Πόλεμος στην Ουκρανία: Live οι εξελίξεις από τα μέτωπα του πολέμου

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr