Πυκνοκατοικημένη η Πλάκα, με αρχοντικά οπλαρχηγών, εμπόρων και τραπεζιτών και η προέκτασή της προς το Σύνταγμα αλλά και στη συνέχεια του Ηρωδείου, προς το Θησείο. Δίπλα τους μικρά σπίτια μεσοαστών, όπως και στις περιοχές γύρω από μνημειακά σύνολα, στη Βιβλιοθήκη του Αδριανού, στη Ρωμαϊκή Αγορά, στην Πύλη του Αδριανού. Εχω σημειώσει, μελετώντας σχετικές εκδόσεις, μία σημαντική παράμετρο: «Αι λεωφόροι, αι οποίαι εθεώντο την Ακρόπολη εκοσμούντο από οικίας εξαιρέτως αρχιτεκτονημέναι».

Σήμερα ελάχιστοι ασχολούνται συστηματικά με τις περιοχές που άλλοτε κοσμούσαν μεγάλα και θαυμαστά οικοδομήματα, απόδειξη ότι στην Αθήνα το πνεύμα του «εκσυγχρονισμού» της πόλης επί Οθωνος απέδωσε εξαίσια αρχιτεκτονικά σύνολα, όπως την «τριλογία» Ακαδημία, Καποδιστριακό , Βιβλιοθήκη, μέγαρα στις «βασιλικές λεωφόρους» Σοφίας, Αμαλίας, αλλά και επαύλεις στην Κηφισίας. Ως μόνο αποδεικτικό της μετεπαναστατικής εποχής, τέλος 19^ου αιώνα, είναι στη Βασιλίσσης Σοφίας, το Μέγαρο Σταθάτου, πτέρυγα του Κυκλαδικού Μουσείου. Και αυτό έργο του Ερνέστου Τσίλλερ.

Με την άφατη προχειρότητα της αντιπαροχής, κατεδαφίστηκαν αρχιτεκτονικά αριστουργήματα χωρίς περίσκεψη-και αιδώ- για το μέλλον της πρωτεύουσας. Υπάρχει ακόμη μεγάλο απόθεμα κτιρίων που μπορούν να αποτελέσουν μικρές συστάδες ιστορικής αρχιτεκτονικής αποτύπωσης της Αθήνας. Δημοσιεύονται συχνά κείμενα -καλοπροαίρετης ρομαντικής διάθεσης- για την ιστορία της πόλης που χάθηκε, αποτελώντας μία κεκαλυμμένη μομφή κατά του κράτους, το οποίο δεν αναλαμβάνει τη συντήρησή τους. Αυτό που ΔΕΝ γράφεται είναι ότι η πλειονότητά τους, και τα «καμένα και εγκαταλελειμμένα», ανήκουν σε- δεκάδες- ιδιώτες κληρονόμους και ιδρύματα.

Μήπως υπάρχει νομικό πλαίσιο ώστε το κράτος να ξοδέψει πέντε φορές… ένα νέο Ταμείο Ανάκαμψης να αναστηλώσει τις περιουσίες των ιδιωτών; Αφήστε που το τεράστιο απόθεμα των κληροδοτημάτων είναι πολύ πικρή ιστορία. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του κινηματογραφικού συνόλου «Αττικόν» και «Απόλλων». Στις 12 Φεβρουαρίου 2012, ενώ ψηφιζόταν στη Βουλή το δεύτερο Μνημόνιο, οι βόμβες-μολότοφ των γνωστών- αγνώστων αριστεριστών έκαψαν τις εισόδους τους. Πιο δίπλα, το 2010 είχαν δολοφονήσει τους υπαλλήλους στην τράπεζα ΜΑΡΦΙΝ. Οι αίθουσες, ευτυχώς, έμειναν σχεδόν άθικτες. Ομως, η διαμάχη των δύο ιδρυμάτων-παρά τη νομοθετική επίλυση του ζητήματος από τον Γιώργο Γεραπετρίτη- ρημάζει επί 12 χρόνια τη Σταδίου, δύο βήματα από το Σύνταγμα.

Το υπουργείο Πολιτισμού και το υπουργείο Περιβάλλοντος έχουν κηρύξει διατηρητέα τα περισσότερα ερειπωμένα κτίρια, λειτουργώντας ως ασπίδα στην κατεδάφισή τους. Το κράτος αδυνατεί μεν να αναλάβει την αποκατάστασή τους, αλλά και δεν ξεκαθαρίζει θεσμικά τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών, όπως γίνεται στη Ρώμη, δίνοντάς τους κίνητρα και νέες χρήσεις. Μείζον ζήτημα η αδιαφορία του… Τουλάχιστον, το ΥΠΠΟ αποκαθιστά όσα του ανήκουν. Παρήγορο κι αυτό.