Γράφει η Δέσποινα Κονταράκη

Η τρίτη κατά σειρά έρευνα του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ) για το «Πώς βλέπουν οι Ελληνες την Επανάσταση του 1821» λειτουργεί και πάλι ως ένας αδιάψευστος καθρέφτης των γνώσεων αλλά και των επιθυμιών μας, με τις δεύτερες να σχηματίζονται πιο έντονα όσο υπολείπονται οι πρώτες. Αν κάτι δεν γνωρίζουμε, τότε πιστεύουμε αυτό που νομίζουμε. Ωστόσο, το δύσκολο δεν είναι αδύνατον να συμβεί, έτσι, έστω και αργά, κάτι δείχνει πως αρχίζει να αλλάζει.

Πέρασε βέβαια και ένας ολόκληρος επετειακός χρόνος για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μύησε περισσότερους Ελληνες στην ιστορία της εποχής. Ακόμα και αν οι περισσότεροι (28,4%) δήλωσαν ότι έμαθαν περισσότερα από τηλεοπτικές εκπομπές (28,4%) και λιγότερα από βιβλία (18,6%), Διαδίκτυο (16,9%), εφημερίδες (5,8%) ή εκδηλώσεις (4,8%), έστω και έτσι υπάρχει όφελος. Φυσικά, οι βασικές απαντήσεις παραμένουν σε γενικές γραμμές ίδιες (εθνικός χαρακτήρας του Αγώνα, δημοφιλέστερος ήρωας ο Κολοκοτρώνης και οι στρατιωτικοί, ανθεκτικότητα των μύθων), ωστόσο υπάρχουν «μικρές αλλά ορατές διαφορές» που ανιχνεύει ο διευθυντής ερευνών του ΚΕΦΙΜ, καθηγητής Αριστείδης Χατζής.

Ανάμεσα στις αλλαγές είναι ότι έχει μειωθεί αισθητά το μικρό ποσοστό αυτών που δηλώνουν ότι η Επανάσταση δεν είχε εθνικό χαρακτήρα, ενώ έχει αυξηθεί το ποσοστό εκείνων που τη χαρακτηρίζουν φιλελεύθερη και δημοκρατική.

Επίσης, σημειώνουν μικρή πτώση οι πιο δημοφιλείς ήρωες, κάτι που οφείλεται σύμφωνα με τους ερευνητές στη δημόσια συζήτηση που μεσολάβησε πέρσι και η οποία ανέδειξε και άλλες προσωπικότητες του Αγώνα.

Εντυπωσιακή επίσης είναι η αυξημένη αναγνώριση των γυναικών του Αγώνα, με την Μπουμπουλίνα να είναι τόσο δημοφιλής όσο σχεδόν ο Κολοκοτρώνης και ο Καραϊσκάκης, και η Μαυρογένους να παραμένει ενισχυμένη στην πρώτη δεκάδα. Στα αναμενόμενα είναι η «πρωτιά» της Ρωσίας ανάμεσα στις Μεγάλες Δυνάμεις, ωστόσο τα θετικά ποσοστά της καταγράφουν απώλειες, τις οποίες καρπώνονται Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία και ΗΠΑ. Απώλειες σημειώνουν και τα ποσοστά της Εκκλησίας.

Ετσι, επιβεβαιώνεται πως σε έναν κόσμο «που όλα τριγύρω αλλάζουνε» δεν γίνεται στην Ελλάδα «όλα τα ίδια να μένουν». Ο πόλεμος, η πανδημία, η οικονομική κρίση δεν αντιμετωπίζονται με στερεότυπα, ούτε με παλιές συνήθειες.

Χρειάζονται ενημερωμένους πολίτες, ικανούς να κρίνουν και να αξιολογούν. Τώρα λοιπόν είναι μια μεγάλη ευκαιρία να αναθεωρηθεί ο τρόπος που διδάσκεται η Ιστορία στα σχολεία, να πάψουν τα σχολικά εγχειρίδια να είναι ένας comme il faut σωρός από ημερομηνίες και τοπωνύμια που αναπαράγουν στερεότυπα και προκαλούν την πλήξη.

Μπορούμε να προχωρήσουμε στο μέλλον μας χωρίς συμπλέγματα και ενοχές, με αυτοπεποίθηση, αλλά και με αυτογνωσία. Δεν είναι εύκολο, αλλά είναι απαραίτητο.

*Η Δέσποινα Κονταράκη είναι αρχισυντάκτρια του Ελεύθερου Τύπου

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr