Γράφει η Δέσποινα Κονταράκη

Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο για το πρόσωπο που ενσαρκώνει: Τον Αναστάσιο Πολυζωίδη, τον δικαστή που αρνήθηκε να καταδικάσει σε θάνατο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη με αποτέλεσμα να φυλακιστεί και να βασανιστεί από την Αντιβασιλεία. Περισσότεροι από έξι στους 10 Ελληνες τον αγνοούν, ένα μικρό ποσοστό (26,4%) έχει θετική γνώμη για αυτόν και ένα, όχι ευκαταφρόνητο, 7,4% αρνητική (έρευνα Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών «Πώς βλέπουν οι Ελληνες την Επανάσταση του 1821»).

Η περίπτωση Πολυζωίδη αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα της πολύπλοκης σχέσης μας με το 1821, η οποία καθορίζεται εν πολλοίς από τις σχολικές μας γνώσεις, τις πολιτικές και κομματικές καταβολές μας, τα διαβάσματά μας, ακόμα και από τις ταινίες που είδαμε.

Ετσι, μερικά συμπεράσματα της έρευνας είναι προφανή αλλά πάντα εντυπωσιακά: Κολοκοτρώνης πρώτος και με διαφορά, Καραϊσκάκης, Μπουμπουλίνα, Παπαφλέσσας, Διάκος, Ανδρούτσος, Μιαούλης, Μπότσαρης, Κανάρης και Μαυρογένους απαρτίζουν την πρώτη δεκάδα με τους πιο αναγνωρίσιμους ήρωες. Παγκόσμια ευχάριστη έκπληξη η αναγνώριση δύο γυναικών πολεμιστριών, κάτι που δεν συναντάται σε καμία άλλη επανάσταση της εποχής, ούτε στην αμερικανική του 1776.

Πόσο έτοιμοι είμαστε, όμως, εκτός από τους εορτασμούς, να σκύψουμε με ενδιαφέρον πάνω από τις λιγότερο φωτεινές πλευρές της Ιστορίας μας; Οχι με διάθεση απαξίωσης ή άρνησης, αλλά άδολης αυτογνωσίας. Να θυμηθούμε για παράδειγμα ότι τον μεγαλύτερο ήρωα της Επανάστασης τον έριξαν στη φυλακή και κάποιοι θέλησαν να τον καταδικάσουν και στην εσχάτη των ποινών. Και κάποιοι άλλοι, όπως οι δικαστές Πολυζωίδης και Τερτσέτης, τον έσωσαν.

Ο καθηγητής Αριστείδης Χατζής, άριστος γνώστης και μελετητής της Ελληνικής Επανάστασης και διευθυντής του ΚΕΦΙΜ, σημειώνει πως λίγο πριν τη συμπλήρωση των 200 ετών δίνεται «στη γενιά μας μια καλή αφορμή να επισκεφθούμε εκ νέου, με σεβασμό, αυτοπεποίθηση και επιστημονικότητα αυτό το μεγάλο γεγονός». Δεν θα είναι εύκολο, δεν θα συμφωνήσουμε όλοι -δεν χρειάζεται άλλωστε-, όμως θα είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι στο παρελθόν, αρκεί να θέλουμε να το αντιμετωπίσουμε.

Υ.Γ.: Ο Πολυζωίδης δοξάστηκε αργότερα –επί Οθωνα- ως δικαστής, διορίστηκε αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου και σύμβουλος Επικρατείας, ενώ διετέλεσε και υπουργός Παιδείας και Εσωτερικών.

*Η Δέσποινα Κονταράκη είναι αρχισυντάκτρια του Ελεύθερου Τύπου

Από την έντυπη έκδοση