Γράφει ο Λυκούργος Χατζάκος

Ομάδα από τις Τουρκικές ένοπλες δυνάμεις επεχείρησε να καταλάβει την εξουσία, με κίνητρο ή πρόσχημα την επάνοδο στην Κεμαλική τάξη, όπως άλλωστε φανερώνει και η ονομασία του κινήματος «Ειρήνη για την χώρα». Υπενθυμίζεται ότι αυτό, αποτελούσε το κεντρικό motto του Κεμάλ Αττατούρκ.

Ο ευτελισμός αμφοτέρων απόλυτος. Ο Πρόεδρος της Τουρκίας υποχρεώθηκε να επικοινωνήσει με τους Τούρκους δημοσιογράφους και πολίτες μέσω των μισητών του διαδικτυακών μέσων (skype), αναγκάσθηκε να ταπεινωθεί και να στραφεί προς την Δύση –και να ζητήσει άσυλο, όπως αναφέρουν πληροφορίες-, έναντι της οποίας, μέχρι πρότινος, εκτόξευε υπερφίαλες υποδείξεις, ενώ και ο Πρωθυπουργός κατέφυγε στο twitter (!).

Από την απομάκρυνση του Ahmed Davoudoglou ο χρόνος του Erdogan άρχισε να μετρά αντιστρόφως. Ο σοβαρός, μετριοπαθής χαρακτήρας,, οι ικανότητες και οι γνώσεις του κ. Νταβούτογλου σηματοδοτούσαν την ισορροπία και την μετριοπάθεια στην πολιτική της Άγκυρας.

Η απομάκρυνσή του από τον Τούρκο Πρόεδρο, σίγουρα, αργά ή γρήγορα, θα κοστίσει. Όμως, ακόμη και η αποτυχία των πραξικοπηματιών είναι ικανή να μεταβάλει τα πράγματα στην γείτονα. Ευχής έργον θα είναι το μήνυμα να γίνει άμεσα αντιληπτό από τον Erdogan και την ηγεσία του ΑΚΡ: η Δημοκρατία δεν είναι πολίτευμα που εφαρμόζεται επιλεκτικά, στηρίζεται στους πολίτες και στην ελευθερία έκφρασής τους, η Τουρκία δεν είναι Οθωμανική Αυτοκρατορία και ούτε μπορεί να καταστεί τέτοια στο σημερινό διεθνές περιβάλλον. Τέλος, πρέπει να συγκρατηθεί από την Άγκυρα ότι η Δύση, θυμάται …
Τα «ανομήματα» του Τούρκου ηγέτη βαριά. Ο υπερφίαλος και εκρηκτικός χαρακτήρας του –σύμφωνα με εκτιμήσεις-, τον οδήγησε σε «αυτοκρατορικές» επιλογές πολιτικής συμπεριφοράς και πρακτικής, δεν συγκράτησε την αδηφάγο πολυπραγμοσύνη του και -παρά τις επανειλημμένες προτροπές Αμερικανών και υψηλόβαθμων αξιωματούχων του ΝΑΤΟ-, δεν διέκοψε την υποστήριξη προς το ISIS, ακόμη και μετά την Ρωσική παρέμβαση στην κρίση της Συρίας, η οποία διαφοροποίησε ριζικά την κατάσταση εκεί.

Την μεγίστη δυσαρέσκεια της Δύσης, αποδεικνύουν τόσο οι πρώτες δηλώσεις του επικεφαλής του State Department και η αρχική σιγή των Ευρωπαίων ηγετών, ενώ ενδεικτικές του κλίματος ήταν και οι πρώτες δηλώσεις του Κρεμλίνου και φυσικά η Γερμανική άρνηση στο αίτημα του Τούρκου Προέδρου.

Αυτό καθ’ αυτό το πραξικόπημα δεν εκδηλώθηκε με τους καλύτερους οιωνούς για την επιτυχία του. Δεν γνωρίζω ποιος ή ποιοί ήταν αυτοί που το υποκίνησαν, αλλά εγείρονται σοβαρά ερωτηματικά. Πρώτον η ώρα έναρξης της εκδηλώσεώς του. Πώς μπορεί ο στρατός να κινηθεί με την απαιτούμενη ταχύτητα και ευελιξία σε πόλεις που είναι γεμάτες κόσμο που μετακινείται και βρίσκεται εν εγρηγόρσει στους δρόμους.

Επίσης, δίχως την ανοχή έστω, της φυσικής ηγεσίας του στρατεύματος και την συμμετοχή των μυστικών υπηρεσιών και χωρίς την υποστήριξη –τουλάχιστον ικανού αριθμού- μονάδων των ειδικών δυνάμεων, πώς θα μπορούσε να υλοποιηθεί η ζωτική προϋπόθεση αστραπιαίας κατάληψης των στόχων, που δεν μπορεί να είναι άλλοι εκτός από τα ΜΜΕ, τις επικοινωνίες και πρωτίστως η σύλληψη της πολιτικής ηγεσίας. Δεν γνώριζαν οι επικεφαλής των στασιαστών που θα βρισκόταν ο Τούρκος Πρόεδρος; Δεν είχαν την ευφυΐα να συλλάβουν άμεσα εντός των πρώτων λεπτών τους σημαντικούς παράγοντες της πολιτικής και Πολιτειακής ηγεσίας; Εξ άλλου, πως δεν υπήρξε μέριμνα για την διακοπή και άμεσο έλεγχο των επικοινωνιών;

Αυτά και άλλα ακόμη, των οποίων για οικονομία χρόνου δεν απαιτείται η λεπτομερής αναφορά, είναι τα στοιχειώδη για κάποιον που θέλει να πραγματοποιήσει παρόμοιο εγχείρημα. Άλλωστε, ένα πραξικόπημα δεν σχεδιάζεται και δεν εκτελείται από ένστολους «χαρτογιακάδες», αλλά πιθανότητες επιτυχίας έχει μόνον όταν συμμέτοχοι στον σχεδιασμό, αυτόν, είναι στελέχη μαχίμων τμημάτων. Επίσης, ήταν εμφανέστατη η αδυναμία των
Δημιουργείται η αίσθηση ότι η Τουρκία εισέρχεται σε μία περίοδο αναταραχής. Το αίμα των Τούρκων ενστόλων και πολιτών για την υπεράσπιση της Δημοκρατίας, δεν πρέπει να έχει χυθεί μάταια.

Η διασάλευση της κανονικότητας και της τάξης –έστω και ανεπιτυχής- στέλνει καταιγισμό μηνυμάτων προς πολλαπλούς αποδέκτες. Επαφίεται στην κρίση του Προέδρου Erdogan και της Τουρκικής πολιτικής ηγεσίας η ορθή ερμηνεία τους και η επιλογή των καταλλήλων δράσεων, προκειμένου η χώρα να διατηρήσει την τροχιά της προ της ομαλότητα, τον εκδημοκρατισμό και την διατήρηση της προσεγγίσεώς της με τις Ευρωπαϊκές Δημοκρατίες.
Η αποτυχία των στασιαστών, δεν πρέπει να ενισχύσει τον αλαζονικό χαρακτήρα και τον ρεβανσισμό του ηγέτη της Άγκυρας. Τούτο, γιατί σήμερα, δεν μπορούμε να μιλάμε για νίκη του Erdogan, αλλά για νίκη των Τούρκων δημοκρατικών πολιτών και ενστόλων.

Το κλίμα εμφύλιου δεν ωφελεί ούτε την Τουρκία ούτε τον υπόλοιπο κόσμο. Ατυχώς, τα πρώτα δείγματα, με τις εξευτελιστικές συλλήψεις των συμμετεχόντων στο πραξικόπημα, δεν προοιωνίζουν κάτι καλό, καθώς και το γεγονός ότι μέχρι και αυτή την στιγμή (12:03 μεσημβρινή) θύλακες του στρατού με την πλευρά των πραξικοπηματιών ανθίστανται σθεναρά και δεν παραδίδουν τα όπλα, δεικνύει το χάσμα μεταξύ τμήματος των ενόπλων δυνάμεων –ειδικά της περίφημης στρατο-χωροφυλακής, η οποία αποτελεί την αιχμή του δόρατος του Κράτους εναντίον των Κούρδων αυτονομιστών- και της σημερινής πολιτικής ηγεσίας.

Βέβαια, άλλα ήθη, άλλα έθιμα, άλλος πολιτισμός. Σε κάθε περίπτωση, η χώρα μας, έχει κάθε λόγο να εύχεται και να προσφέρει συνδρομή στην κατεύθυνση ωρίμανσης του Τουρκικού Δημοκρατικού Πολιτεύματος και τούτο διότι, οι εξελίξεις στην Τουρκία, βαρύνουν σημαντικά στην διαμόρφωση του τοπίου στην ευρύτερη περιοχή της λεκάνης της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Σε κάθε περίπτωση, έχει ενδιαφέρον να δούμε τις επόμενες εξελίξεις, στις οποίες η Ελλάδα θα πρέπει να αντιδράσει με σύνεση και ψυχραιμία, απαρέγκλιτα σε συνεργασία και συνεννόηση με τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς, δίχως να απουσιάζει. Οψόμεθα…