Γράφει ο Ιωάννης Παλαιοκρασσάς*

Τον έζησα από κοντά 15 ολόκληρα χρόνια, από τότε που ορκίστηκε υπουργός Συντονισμού, το 1978, έως το τέλος της πρωθυπουργίας του, τον Νοέμβριο του 1993. Αλλά και από το 1998, που γύρισα στην Ελλάδα, είχαμε συχνές επαφές, ιδίως την περίοδο που έγραφα το βιβλίο «Μπροστά από την εποχή του», αποτυπώνοντας το τεράστιο έργο που επιτέλεσε ως πρωθυπουργός.

Τα κύρια ηγετικά του στοιχεία ήταν οι ξεκάθαρες ιδέες του και ο οραματισμός του για μια Ελλάδα με ελευθερωμένη οικονομία και κοινωνία, καταξιωμένη μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Εχαιρε διεθνούς εκτιμήσεως από τους ηγέτες όλων των μεγάλων χωρών του κόσμου.

Είχε ξεκάθαρη κλίμακα αξιών: Πρώτα η πατρίδα, μετά οι κομματικές επιδιώξεις, τελευταίες οι προσωπικές φιλοδοξίες. Εκανε αυτό που πίστευε ότι ήταν η ορθή λύση, έστω και αν ήξερε ότι αυτό θα του κόστιζε. Εβλεπε μακριά. Ηταν βαθιά και γνήσια φιλελεύθερος σε όλους τους τομείς, προσηλωμένος στη δημοκρατία, με σεβασμό στη Βουλή, τον ανώτατο θεσμό της. Δεν είναι τυχαίο ότι εισήγαγε την «Ωρα του Πρωθυπουργού» στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, όπου απαντούσε ο ίδιος σε ερωτήσεις.

Γι’ αυτόν, όπως και για τον αείμνηστο Καραμανλή, δεν υπήρχε Ελλάδα εκτός Ευρώπης. Γι’ αυτό αγωνιούσε να απελευθερώσει την ελληνική οικονομία, να περιορίσει την αυθαιρεσία και την παρεμβατικότητα του κράτους, να εξαλείψει τη διαπλοκή, έναν όρο που εκείνος εφηύρε.

Στα τριάμισι χρόνια που έμεινε στην εξουσία επιτύχαμε τη δημοσιονομική σταθερότητα, μειώσαμε τους φορολογικούς συντελεστές, συλλάβαμε τη φοροδιαφυγή, υπερδιπλασιάζοντας τα έσοδα του Δημοσίου από το 1989 ως το 1992, ιδιωτικοποιήσαμε 165 επιχειρήσεις, σπάσαμε μονοπώλια των ΔΕΚΟ, απελευθερώσαμε την αγορά συναλλάγματος και το τραπεζικό σύστημα, αναμορφώσαμε εκ βάθρων το ασφαλιστικό σύστημα δημιουργώντας θετικά αποτελέσματα στα ασφαλιστικά ταμεία, την περίφημη «άσπρη τρύπα», που διήρκεσε μέχρι το 1996-97.

Αλλες σημαντικές θεσμικές αλλαγές ήταν η κατάργηση του ενοικιοστασίου, το άνοιγμα των εμπορικών καταστημάτων στις τουριστικές περιοχές, η αναγνώριση των χορηγιών ως εξόδων στις επιχειρήσεις, η καθιέρωση της μερικής απασχόλησης, η ίδρυση του ΣΔΟΕ, η θεμελίωση του ΤΑΞΙΣ, η απελευθέρωση της αγοράς πετρελαιοειδών, η εισαγωγή νέων θεσμών κοινωνικής μέριμνας, όπως η αποασυλοποίηση και η εισαγωγή των στεγών υποστηριζόμενης διαβίωσης για ΑμΕΑ.

Δεν θέλω να επεκταθώ άλλο γιατί οι μεταρρυθμίσεις και τα έργα αυτής της τριετίας γεμίζουν ένα ολόκληρο βιβλίο. Πώς έγιναν όλα αυτά; Με την έμπνευση, το θάρρος και την τόλμη του Κώστα Μητσοτάκη και την ομαδική εργασία των υπουργών του, τους οποίους εμψύχωνε και στήριζε. Προσωπικά δεν θυμάμαι ούτε μια φορά, που να με εμπόδισε να προχωρήσω τέτοια μέτρα ή να έκανε καμιά παρέμβαση, υπέρ κάποιου επιχειρηματία ή φορολογουμένου. Το μόνο στο οποίο επέμενε είναι να έχουμε ανοιχτή την πόρτα μας και τα αφτιά μας, για να αφουγκραζόμαστε τις δυσκολίες του λαού.
Τέλος, πάνω από όλα ήταν άνθρωπος. Αγαπούσε την Εκκλησία. Μαζί με την αγαπημένη του Μαρίκα έκαναν μια σφιχτοδεμένη οικογένεια. Δεν κρατούσε κακία, ακόμα και σε αυτούς που τον διέβαλλαν και τον υπονόμευαν. Δεν θα ξεχάσω, μια φορά που τον ρώτησα γιατί δεν ανταπέδιδε αυτά που του έκαναν, ενώ είχε όλη την ισχύ και τις ευκαιρίες να το κάνει, μου απάντησε: «Δεν το πάει η ψυχή μου».

Τώρα, από κει που τον αναπαύει ο Κύριος, θα χαίρεται βλέποντας την -έστω μετά θάνατο- καθολική αναγνώριση των αρετών του και του έργου του. Αιωνία του η μνήμη και βαριά η παρακαταθήκη του στον Κυριάκο και την υπόλοιπη οικογένειά του. Για όλους μας αποτελεί εθνικό καθήκον να αγωνιστούμε για να κάνουμε τους οραματισμούς του για την Ελλάδα γρήγορα πραγματικότητα. Του το οφείλουμε.

* Ο Ιωάννης Παλαιοκρασσάς είναι πρώην υπουργός