Η έκθεση, που φιλοξενείται στην γκαλερί Sianti σε επιμέλεια του ιστορικού Τέχνης Μάνου Στεφανίδη, εστιάζει σε έργα των δύο τελευταίων δεκαετιών, αλλά περιλαμβάνει ταυτόχρονα ενδεικτικά έργα που ο Χρίστος Καράς δημιούργησε τις προηγούμενες δεκαετίες, δίνοντας ένα πανόραμα της δουλειάς του από τη δεκαετία του ’60 έως σήμερα. Στις 22 Οκτωβρίου θα παρουσιαστεί στην γκαλερί Sianti και το ομότιτλο βιβλίο του Μάνου Στεφανίδη «Ο μεγάλος Ονειρικός», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Νίκας».
Ο «Ε.Τ.» στο σπίτι του
Η παρουσία του πολυαγαπημένου μας ζωγράφου Χρίστου Καρά (που ο ίδιος επέλεξε να κρατήσει στο όνομά του, που πήρε από τον παππού του, τον τρόπο γραφής που εκείνος χρησιμοποιούσε) ήταν ισχυρό κίνητρο για να τον συναντήσουμε στο σπίτι που διαμένει στο Κολωνάκι, απ’ όπου μίλησε αποκλειστικά στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, με αφορμή αυτήν την έκθεση. Στο πλευρό του η σημαντική ηθοποιός που μεγαλούργησε στο Εθνικό Θέατρο και όχι μόνο, Νίτα Παγώνη, σύντροφος ζωής για τον Χρίστο Καρά, αλλά και ο γιος του, Κωνσταντίνος, ο οποίος έχει αναλάβει, μαζί με εκείνη, ό,τι έχει να κάνει με το έργο του. Η κόρη του, Ιόλη, επίσης του συμπαραστέκεται σε κάθε στιγμή της ζωής του. Στα πόδια του σουλατσάρει η πανέμορφη γάτα, η Μπιζού, που μετακόμισε από το ατελιέ του στο Χαλάνδρι.
Είναι χαρούμενος και πάντα έτοιμος να μιλήσει και να σχολιάσει τα πάντα, καθώς εξακολουθεί να παρακολουθεί καθημερινά τις ειδήσεις στην τηλεόραση, για να ενημερώνεται για το τι συμβαίνει στην Ελλάδα και στον κόσμο. Το πνεύμα του είναι οξύ και κοφτερό, παράλληλα με το συναίσθημά του, που παραμένει ζωντανό. Με χιούμορ, μιλάει για την καθημερινότητά του, για τη ζωή την ίδια ζητώντας 15 τουλάχιστον ακόμα χρόνια ζωγραφικής, η οποία είναι πάντα το μεγάλο του πάθος, για τον χρόνο και για το πώς τα πάει μαζί του, ενώ σαρκάζει ακόμα και τον θάνατο, τον οποίο δεν φοβάται, όταν η κουβέντα πηγαίνει σ’ αυτόν. Μάλιστα, δηλώνει ότι θέλει να κάνει και «πρόβα» θανάτου…
Η κουβέντα μας γίνεται στον ενικό, καθώς γνωριζόμαστε χρόνια και μας συνδέει μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και φιλίας, τολμώ να σημειώσω.
Χρίστο, πόσο σε εκφράζει ο τίτλος της έκθεσης «Ο μεγάλος Ονειρικός»;
Ο τίτλος ανήκει στον ιστορικό Τέχνης Μάνο Στεφανίδη και τον ευχαριστώ γι’ αυτόν, όπως και για όλη τη συμβολή του στην έκθεση και το ομώνυμο βιβλίο. Ο τίτλος, λοιπόν, είναι πολύ εύστοχος, καθώς ταιριάζει πρώτα στην έκθεση, αλλά ανταποκρίνεται και σ’ εμένα. Πάντα έλεγα ότι η ζωγραφική μου είναι μια λυρική, ονειρική δουλειά.
Εξακολουθείς και σήμερα να κάνεις όνειρα;
ΤΙ ΔΙΑΒΑΣΑ
Πάντα… Θέλω να συνέλθω εντελώς από κάποιο πρόβλημα υγείας που είχα με το πόδι μου και να αρχίσω να δουλεύω και πάλι σε έντονους ρυθμούς. Δεν μου χρειάζονται πολλά χρόνια, καμιά δεκαπενταριά ακόμα, ώστε να συνεχίσω να ζωγραφίσω… (λέει και χαμογελάει με νόημα). Αισθάνομαι ότι βρίσκομαι στην κορυφή της νεότητάς μου και μου χρειάζονται αυτά τα 15 χρόνια ζωής για να περάσω μετά στα γεράματα.
Τι έργα φιλοξενούνται στην έκθεση στην γκαλερί Sianti;
Στην έκθεση φιλοξενούνται 45 χαρακτηριστικά έργα της πορείας μου από τη δεκαετία του ’60 έως σήμερα. Στο ισόγειο βρίσκονται τα έργα των δύο τελευταίων δεκαετιών ως τα πιο πρόσφατα, ενώ στον κάτω όροφο τα παλαιότερα έργα μου, που δίνουν στην έκθεση τον χαρακτήρα της μικρής αναδρομικής. Σε αυτά τα 60 χρόνια έχω δημιουργήσει, βέβαια, περισσότερα από 500 έργα, που ανήκουν σήμερα σε ιδιωτικές συλλογές, μουσεία και πινακοθήκες. Εκανα μια αυστηρή επιλογή, ώστε κάθε περίοδος του έργου μου να εκπροσωπείται στα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση.
Στην έκθεση παρουσιάζονται, επίσης, και πέντε χαρακτηριστικά γλυπτά σου.
Μπορώ να πω ότι ξεκίνησα με την ελπίδα ότι θα εξελιχθώ ως γλύπτης. Αλλά αυτό κράτησε λίγο, γιατί είχα στο αίμα μου τη ζωγραφική. Τα πρώτα γλυπτά, που έκανα το 1975, ήταν μικρά. Τα είχα δουλέψει σε πηλό, τα μετέφερα σε κερί και μετά τα έκανα πιο μεγάλα. Πολλά από αυτά βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές. Αυτά που εκθέτω τώρα είναι αυτά που έχω κρατήσει για εμένα.
Επίσης, στην έκθεση εκτίθεται και μια αυτοπροσωπογραφία σου. Πώς νιώθεις κοιτάζοντας το πορτρέτο σου ή παλαιότερες δικές σου φωτογραφίες; Αρκετές υπάρχουν και στο βιβλίο.
Εχω κάνει δύο μόνο πορτρέτα του εαυτού μου. Δεν έχω κάνει πολλά. Αυτό που διαπιστώνω κοιτώντας τις φωτογραφίες ή το πορτρέτο μου είναι ότι η συνολική εικόνα μου δεν έχει αλλάξει καθόλου (χαμογελάει και πάλι). Ελπίζω ότι και για τα επόμενα 15-16 χρόνια μετά τα 90 μου χρόνια, σήμερα είμαι 92, θα χρησιμοποιώ πραγματικές φωτογραφίες μου…
Υπάρχει κάτι που να σε φοβίζει; Κοντά μας έχουμε τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ ο Ερντογάν μάς απειλεί.
Με φοβίζει ότι δεν βλέπω κεντρίσματα που να οδηγούν τον άνθρωπο σε βελτιωμένα επίπεδα. Αντιθέτως, τον ωθούν ή να αποκτήσει πολλά χρήματα ή να χαντακώσει κάποιους λαούς για να ανέβει παραπάνω. Γεγονός που είναι καταδικαστέο. Υπάρχουν πολλοί πόλεμοι στον κόσμο, σε μια εποχή που η ανθρωπότητα θα έπρεπε να ζει σε απόλυτη ειρήνη, που είναι ύψιστο αγαθό. Οι πολεμικές συρράξεις οφείλονται στη μανία του ανθρώπου που προσπαθεί να ξεχωρίσει με μέσα ταπεινά, όπως είναι η απόκτηση χρημάτων. Βλέπουμε ανθρώπους που αποκτούν ατέλειωτα χρήματα. Κι όμως, και αυτοί θα πεθάνουν μια μέρα. Αυτά τα ατέλειωτα χρήματα θα είναι η απόδειξη της ματαιότητάς τους. Νομίζω ότι ο άνθρωπος θα φτάσει να έχει κάποια στιγμή αγαθά όπως την ειρήνη κορόνα στο κεφάλι του. Τώρα, δυστυχώς, δεν τα έχει.
Περάσαμε, επίσης, πανδημία. Ενα μεγάλο διάστημα με πολλή μοναξιά, χωρίς πολιτιστικά γεγονότα. Ποια είναι η σχέση σου με τη μοναξιά;
Αν ανατρέξει κανείς στην πορεία του ανθρώπου από τότε που εμφανίσθηκε έως τον σημερινό άνθρωπο με μυαλό, δραστηριότητα, δημιουργία, θα διαπιστώσει ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Είναι ένα κύμα που ήρθε η πανδημία το οποίο καλύπτει τις γενιές που κυλούν. Πανδημίες υπήρξαν οι οποίες έχουν καταστρέψει μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού της Γης και, κυρίως, σε υποβαθμισμένες χώρες. Η πανδημία, πράγματι, έφερε πολλή μοναξιά, απομόνωση, κατάργηση των πολιτιστικών γεγονότων, που είναι λυπηρό. Η μοναξιά δεν με τρομάζει, με μελαγχολεί, καθώς είμαι πολύ κοινωνικό άτομο.
Να υποθέσω ότι και ο θάνατος δεν σε τρομάζει;
Ο θάνατος μας ακολουθεί όλους, τρέχοντας… Οχι, δεν με τρομάζει. Μάλιστα, έλεγα κάποια στιγμή αστειευόμενος ότι θα κάνω «πρόβα» θανάτου, θα μπω σε μια κάσα και θα θαφτώ κάτω από τη γη για να έχω μια υποψία πώς περίπου είναι ο θάνατος… Κι αυτό γιατί βλέπω τη ζωή στην εξέλιξή της. Εχω την τάση να θεωρώ πως είμαι ένας διαβάτης, ένας περιπατητής στον χρόνο που κυλάει… Οπως είμαστε όλοι μας…
«Η γενιά μου άφησε ισχυρή παρακαταθήκη»
Εχουν μεσολαβήσει δέκα χρόνια από την προηγούμενη μεγάλη αναδρομική έκθεση-αφιέρωμα στο έργο του Χρίστου Καρά, που έγινε το 2012 στο Ιδρυμα Θεοχαράκη.
Οσο για το τι έκανε όλα αυτά τα χρόνια, ο ίδιος ο Χρίστος Καράς δηλώνει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής: «Ζωγράφιζα μανιωδώς… Ποτέ δεν σταμάτησα να ζωγραφίζω, εκτός από μια περίοδο που είχα μια περιπέτεια με την υγεία μου και δεν μπορούσα να δουλέψω. Μερικά από τα έργα που υπάρχουν στην έκθεση είναι πρόσφατα. Οταν είμαι καλά, δουλεύω δώδεκα ώρες το 24ωρο. Γι’ αυτό απέφυγα να εμπλακώ σε ακαδημαϊκή καριέρα στη ζωή μου, για να μπορώ να αφοσιωθώ ολοκληρωτικά στην καλλιτεχνική δημιουργία. Αν δεν ζωγραφίζω, αισθάνομαι ξεκρέμαστος…».
Ποια είναι τα κύρια μηνύματα που στέλνεις στο κοινό μέσα από το έργο σου;
Η δουλειά μου είναι ανθρωποκεντρική. Βασίζεται στην παρουσία του ανθρώπου στη ζωή, αλλά αυτό που θέλω να εκφράσω βρίσκεται κάτω από την εικόνα που βλέπουμε. Για να κατανοήσει κανείς το έργο μου, πρέπει να περάσει τα όρια της εικόνας, να ανακαλύψει το βάθος αυτών που ζωγραφίζω, που είναι μεταφυσικό. Η ουσία του έργου μου είναι πνευματική. Δεν είναι το βάζο με τα λουλούδια που βλέπουμε για παράδειγμα. Αυτό είναι το κέντρισμα για να μελετήσει κανείς εις βάθος το έργο, το οποίο ξεπερνάει τα τοπικά όρια. Ανταποκρίνεται στο σύνολο της ανθρώπινης παρουσίας σε αυτόν τον μεγάλο κόσμο που ζούμε.
Αν γυρίζαμε προς τα πίσω στη λαμπρή πορεία σου στη ζωγραφική και πηγαίναμε στην αρχή, σε ποιο σημείο θα στεκόσουν;
Είχα επισκεφθεί κάποια στιγμή το Αουσβιτς, όταν ακόμα ήταν εκεί σκελετοί. Επηρεασμένος βαθύτατα από αυτήν την επίσκεψη έκανα τα πρώτα θέματά μου που ήταν εμπνευσμένα από αυτήν τη συνταρακτική επίσκεψη. Πιστεύω ότι οι εικόνες αυτές μου έδωσαν το έναυσμα να προσπαθήσω δουλεύοντας να μεταφράσω με πνευματικό τρόπο στοιχεία άπιαστα, που έχουν να κάνουν με τον άνθρωπο. Υπήρξε περίοδος που τα έργα του Αουσβιτς είχαν μπει τόσο πολύ μέσα μου που κάθε φορά που έφτιαχνα ένα έργο εμπνευσμένο από αυτό το γύριζα ανάποδα, ώστε να μην το βλέπω, γιατί με πλήγωνε… Μερικές από αυτές τις γυναίκες του Αουσβιτς υπάρχουν και στην τωρινή έκθεση.
Τι θα έλεγες για τη δική σου γενιά σε σχέση με τη νεότερη γενιά καλλιτεχνών;
Πιστεύω ότι η δική μου γενιά μαζί με τον Μυταρά, τον Θόδωρο, τον Τσόκλη και άλλους άφησε ισχυρή παρακαταθήκη στους νεότερους καλλιτέχνες, κάποιοι από τους οποίους πήραν τη σκυτάλη και συνεχίζουν. Σ’ αυτούς στηρίζεται όλη η αγωνία των ανθρώπων που εξακολουθούν να δημιουργούν.
Ειδήσεις σήμερα
Ροή Ειδήσεων 
