Γράφει ο Λυκούργος Χατζάκος
Αν δε όλα αυτά συνδυάζονται και με απόφαση για σκληρή και συνεπή εργασία, υψηλού επιπέδου παιδεία και επίγνωση της ανάγκης για συνεχή εξέλιξή, τότε όχι μόνο δικαιολογείται αυτή η αισιοδοξία, αλλά ένα χαμόγελο συνοδεύει την σκέψη σου όταν τους συναντήσεις. Αυτό συνέβη όταν γνώρισα τα παιδιά της ομάδας CrueX και παρακολούθησα την θεατρική παράσταση την οποία είχαν δημιουργήσει.
Η CrueX είναι μία θεατρική ομάδα, την οποία αποτελούν νέοι, οι οποίοι προ ενός, μόλις, έτους απεφοίτησαν από την σχολή τους –Ανωτέρα Δραματική Σχολή «Ιάκωβος Καμπανέλης». Το ιδιαίτερα εντυπωσιακό και παράλληλα, πολύ όμορφο σημείο είναι ότι, τόλμησαν να εμπιστευθούν, τόλμησαν να αναλάβουν την ευθύνη ο ένας του άλλου. Συγκρότησαν, αυτό το θεατρικό σχήμα, με στόχο να καταθέσουν την δική τους άποψη, την δική τους συμβολή στα θεατρικά δρώμενα.
Η παράσταση που παρακολούθησα, με εξέπληξε επίσης ευχάριστα και ξεπέρασε την προσδοκία μου για το επίπεδό της. Κατ’ αρχάς, κερδίζουν εκ προοιμίου την θετική προσέγγιση του θεατή γιατί -προς τιμή τους- δεν επέλεξαν ένα «πιασάρικο» και ευπώλητο concept, ένα έργο με το οποίο θα εντυπωσίαζαν και θα έθελγε τους θεατές, προβάλλοντας, φλύαρα και εγωκεντρικά, τα ταλέντα ή τα φυσικά χαρίσματά τους.
Επέλεξαν τον δύσκολο δρόμο και παρήγαγαν ένα απολύτως σημαντικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, συνδέοντας δύο Ελληνικά έργα. Σίγουρα, οι επιλογές αυτές, οφείλονται στις αρχές που οι δάσκαλοί τους μεταλαμπάδευσαν και την παρακαταθήκη αξιών που δημιούργησαν κατά την διάρκεια των σπουδών και της όλης, εν γένει, ζωής τους μέχρι σήμερα.
Η παραγωγή “και στ’ άγια αντάρτες» αποτελεί μια συρραφή δύο κειμένων. Βασικός κορμός είναι η «Παραλογή» του Δημοσθένη Παπαμάρκου που βρίσκεται στη συλλογή διηγημάτων «Γκιακ». Ένα μοντέρνο διήγημα γραμμένο το 2014, με τη μορφή δημοτικού τραγουδιού (δεκαπεντασύλλαβος) και εύκολα παραπλανεί τον αναγνώστη για την προέλευση και τη χρονολογία συγγραφής του. Το δεύτερο κείμενο, είναι το ποίημα του Κωστή Παλαμά «Το παραμύθι του Αδάκρυτου», το οποίο, αποτελεί μέρος του «Δωδεκάλογου του Γύφτου» και δημοσιεύτηκε το 1907, το οποίο χρησιμοποιείται σε μικρότερη έκταση, περισσότερο για να φωτίσει κάποιες θεματικές της «Παραλογής».
Φαινομενικά, τα δύο κείμενα που επιλέχθηκαν από την ομάδα, δεν έχουν κάποια σύνδεση. Ειδικότερα, ηχητικά και ρυθμολογικά θα έλεγε κανείς ότι πάνε κόντρα το ένα στο άλλο. Μέσα από αυτή την κόντρα όμως, μέσα από αυτές τις ρωγμές που δημιουργούνται ανάμεσα στα δύο κείμενα, μας φανερώνεται μια κοινή ιστορία. Ιστορία με ήρωες ανθρώπους που αντιστέκονται και πολεμούν μέχρι την τελευταία τους πνοή για τα ιδανικά τους. Για τους αγαπημένους τους. Άνθρωποι που κάνουν τον ίδιο το Χάρο να τρέμει μπροστά τους.
«Κάπου μακριά, στην ελληνική ύπαιθρο υπάρχει ένα χωριό που οι νεκροί του δεν κοιμούνται, μόνο ανασκαλεύουν το χώμα που ποτέ δεν τους κρατάει. Είναι σαν ο Χάρος να μην περνάει από αυτά τα μονοπάτια. Τα ξεχνάει ή τα φοβάται;
Οι τέσσερεις αφηγητές, οι δύο με στόματα και σώματα και οι άλλοι δύο με τη μουσική τους –σημειώστε ότι πρόκειται για μουσικό έργο το οποίο συνέθεσαν τα μέλη της ομάδας ειδικά για την παράσταση-, μας εξιστορούν τι έχει συμβεί και φοβάται ο Χάρος. Μας λένε για εκείνη τη μέρα που ο Χάρος δίψασε πολύ, αλλά δείλιασε να κατεβεί τον απότομο γκρεμό και να φτάσει την βρύση για να ξεδιψάσει. Και ζήτησε από μια κοπέλα, που ήταν ήδη εκεί, τη Λυγερή, να του φέρει το νερό. Μα αυτή, του βάζει έναν όρο: Να της φέρει τον άντρα της πίσω από τους νεκρούς…»
Η επιλογή, όμως, των δύο αυτών κειμένων δεν είναι τυχαία. Όπως λένε και οι ίδιοι:
[..Η γλώσσα είναι πολύ σημαντικό πράγμα. Η γλώσσα κουβαλάει πάνω της πολιτισμό, κουλτούρα, ιστορία. Αναμνήσεις και μυρωδιές. Η γλώσσα είναι η συμπυκνωμένη σοφία των λαών που τη μιλάει, τη διαμορφώνει την τελειοποιεί ή/και την ακρωτηριάζει σε βάθος αιώνων.
Επιλέξαμε ελληνικά κείμενα γιατί αυτή τη γλώσσα μιλάμε πιο «σωστά». Όταν λέμε τη λέξη «Χάρος» καταλαβαίνουμε κατευθείαν τη σημασία της. Ακόμα και ο τρόπος που η γλώσσα μας χτυπάει τον ουρανίσκο για να σχηματίσει το «χ» και το «ρ» αποκαλύπτει από μόνη της την ιστορία του. Την ιστορία των «αχ» που φέρνει και την ιστορία αυτών που κάνει να «τρέχουν»: Των δακρύων, των νερών του Αχέροντα, των ανθρώπων που θέλουν να ξεφύγουν από αυτόν. Ο «Χάρος» λοιπόν δε χρειάζεται να μας συστηθεί πέρα από το να μας πει το όνομά του …
Θελήσαμε λοιπόν να ασχοληθούμε με κείμενα που πηγάζουν από το DNA μας. Με κείμενα που οι ιδέες και οι ήρωές τους δε χρειάζεται παρά να μας συστηθούν για να τους αναγνωρίσουμε να τους αναπαραστήσουμε και να τους προσφέρουμε στον κόσμο μέσα από τα δικά μας μάτια..].
Όσο για τους λόγους που επέλεξαν τα συγκεκριμένα κείμενα, απαντούν με εξ ίσου εντυπωσιακό τρόπο. Εντυπωσιακό γιατί η ανάλυση και το βάθος της προσέγγισης που έχουν, δεν είναι η αναμενόμενη από αυτό που έχουμε συνηθίσει.
[… Η «Παραλογή» του Δημοσθένη Παπαμάρκου είναι σύγχρονο κείμενο αλλά είναι γραμμένο σε μορφή δημοτικού τραγουδιού. Αυτή η επιλογή του συγγραφέα μας ενέπνευσε να ασχοληθούμε με το παλιό, καθώς μέσα από αυτό γεννιέται το καινούριο.
Το κείμενο του Παπαμάρκου μιλάει για το θάνατο και την αντίσταση σε αυτόν. Μιλάει για μια γυναίκα τόσο θαρραλέα που μέχρι και στον ίδιο το θάνατο αντιτίθεται. Αυτό μπορεί να σημαίνει ακόμα και τη δική της καταδίκη αλλά δεν την ενδιαφέρει. Το προτιμάει από το να υποκύψει στο θάνατο.
Ο θάνατος εδώ, μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα. Και ένα από αυτά είναι και η εξουσία. Το ανίκητο. Αυτό που δεν μπορείς να αλλάξεις. Αυτό που πάντα είναι εκεί, αμετακίνητο. Το «άγιο». Ή μήπως δεν είναι; Μήπως θεωρείται αμετακίνητο ενώ δεν είναι; Εξάλλου στην ιστορία ο θάνατος φοβάται. Αν ήταν πραγματικά ανίκητος, θα φοβόταν;
Η αντίσταση στο κατεστημένο, στο «σωστό», στο «άγιο», υπήρξε πάντα κομμάτι της ανθρωπότητας, και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνικής εξέλιξης. Κείμενα με ήρωες που αντιστέκονται σε κάτι θεόρατο, κάτι φαινομενικά απροσπέλαστο είναι πάντα εξαιρετικά επίκαιρα σε περιόδους όπως αυτή που διανύουμε τώρα. Περιόδους κρίσης που καλούμαστε να αναθεωρήσουμε την πορεία μας και να αμφισβητήσουμε τρόπους ζωής και εξουσίες. Να αντιταχθούμε ακόμα και σε αυτά που θεωρούνται «άγια». Και αυτό ο άνθρωπος θα το αποζητάει πάντα γιατί έτσι μόνο εξελίσσεται.
Και αυτή η δίψα για εξέλιξη εμφανίζεται από πολύ νωρίς (από τη γέννα) στον ήρωα του Παλαμά. Του «Αδάκρυτου». Και πουλάει μέχρι και τους γονείς του για να ικανοποιήσει αυτή τη δίψα, μα τίποτα δεν του είναι αρκετό. Αυτή η πρώιμη περιγραφή της δίψας του Αδάκρυτου, συνδέεται πάρα πολύ έντονα με τη δίψα του Χάρου της Παραλογής.
Όταν όμως η Λυγερή του αντιταχθεί, όταν του δείξει πως η δική της δίψα για τον αγαπημένο της είναι μεγαλύτερη ακόμα και από του Χάρου τα θέλω, και όταν σταθεί μπροστά του ατρόμητη, θα είναι αυτή πλέον η αμετακίνητη. Η θεόρατη και απροσπέλαστη. Και με την στάση της αυτή. δημιουργεί μια καινούρια γενιά “Αδάκρυτων” που κληρονομούν τη Γη και που η δική τους δίψα δε φέρνει την καταστροφή, αλλά τη δημιουργία …]
Και βέβαια, είναι γνωστό ότι οι καλές προθέσεις και οι καλές αναλύσεις δεν οδηγούν απαραίτητα σε ένα καλό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, οφείλω να ομολογήσω ότι και σε αυτό το σημείο, επέτυχαν απολύτως τον στόχο τους. Η παράσταση είχε ροή, ρυθμό και κρατούσε τον θεατή συνεχώς «εκεί». Ακόμη και για αρκετή ώρα μετά το τέλος της. Η εξαίρετη δουλειά της κ. Νίκης Σπανού, στην δραματουργική επεξεργασία των κειμένων και την σκηνοθεσία, οι ερμηνείες των τεσσάρων ηθοποιών-αφηγητών και τέλος, η υποβλητική μουσική και σκηνική εικόνα, είχαν ως αποτέλεσμα ένα άρτιο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.
Χαίρομαι, ειλικρινά, γιατί μέσα στο γκρίζο της παρακμής και της μιζέριας των ημερών, νέοι άνθρωποι, με καθαρό βλέμμα και χαμόγελο που πηγάζει από την ψυχή τους, τάσσονται στην φωτεινή πλευρά και δεν διστάζουν να μοχθήσουν και να υπηρετήσουν τα όνειρά τους και να προσφέρουν την θετική τους ενέργεια για την βελτίωση όλων μας. Περιμένω να δω την επόμενη δουλειά τους και σίγουρα, θα τους ακούμε για καιρό.
Ταυτότητα παράστασης
Τίτλος: «…Και στα άγια, αντάρτες.».
Παίζουν: Ελένη Ζουρελίδου, Νίκος Τσιμάρας
Μουσικοί επί Σκηνής: Νικόλας Ντούρος, Νεφέλη Οικονόμου
Σκηνοθεσία: Νίκη Σπανού
Κίνηση: Πάρης Μαντόπουλος
Μουσική (πρωτότυπη σύνθεση): Νικόλας Ντούρος ,Νεφέλη Οικονόμου
Σκηνικά/Κουστούμια: Στέλλα Γάσπαρη – Κάκαρη, Θεοδώρα Βεστάρχη
Φωτογραφία: Φίλη Ολσέφσκι
Δραματουργική Επεξεργασία: Νίκη Σπανού
Trailer: Ανδρέας Βακαλιός
Παραστάσεις έως: 27 Μαρτίου, Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15-απαραίτητη τηλεφωνική κράτηση 6938937927
Τιμές Εισιτηρίων: 8 ευρώ (κανονικό) 5 ευρώ (άνεργοι, φοιτητές, ατέλειες)
Eύπολις Αrt – Έγγελη 10 Αθήνα (πλησίον Σταθμού Μετρό «Νέος Κόσμος»)
[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]