Η άποψη αυτή φαίνεται ότι επικράτησε στα υψηλά κλιμάκια της Κομισιόν, η οποία την περασμένη Τετάρτη έκανε μια πραγματική υπέρβαση, παρουσιάζοντας δέσμη τολμηρών «ιδεών» για την εμβάθυνση της ΟΝΕ, που θα αποτελέσει και τη βάση της συζήτησης μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών για το μέλλον της Ε.Ε.

Η Επιτροπή βάζει στο τραπέζι θέματα ταμπού για το Βερολίνο, όπως η πρόβλεψη ενός μηχανισμού που σε βάθος χρόνου θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ευρωομόλογο, έστω κι αν δεν χρησιμοποιεί αυτή τη λέξη. Βάζει για συζήτηση την πρόβλεψη χρηματοδοτικών μέτρων για την αντιμετώπιση ξαφνικών κρίσεων σε κράτη-μέλη, συνιστά χρηματοδοτικά κίνητρα για διαρθρωτικές επενδύσεις ή ακόμη τη συγχώνευση των θέσεων του επιτρόπου και του προέδρου του Εurogroup, αλλά και τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου.

Είναι προφανές ότι πριν από μερικούς μήνες ούτε κατά διάνοια θα μπορούσε να διανοηθεί η Επιτροπή πως θα συνιστούσε στα κράτη-μέλη προχωρημένα πράγματα και θα είχε σοβαρές ελπίδες να γίνουν αποδεκτά.

Οι χώρες της ευρωζώνης, ακόμη και οι πιο δύσκολες, όπως η Γερμανία, είναι σήμερα έτοιμες για σημαντικές αλλαγές και αυτό οφείλεται σε μια σειρά από γεγονότα που μεσολάβησαν από τον περασμένο Δεκέμβριο μέχρι και την προηγούμενη εβδομάδα.

Η ανέλπιστη νίκη στις προεδρικές εκλογές της Αυστρίας του ανεξάρτητου Αλεξάντερ βαν ντερ Μπέλεν ενάντια στον ακροδεξιό υποψήφιο και μεγάλο φαβορί Νόρμπερ Χόφερ δίπλωσε τρεις μήνες αργότερα με την ήττα στην Ολλανδία του άλλου ακροδεξιού λαϊκιστή Γκέερτ Βίλντερς από τους φιλελεύθερους του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε. Και το κακό για την Ακροδεξιά τρίτωσε με τη δεινή ήττα της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία από το φιλελεύθερο και πολυσυλλεκτικό Εμανουέλ Μακρόν. Οι τρεις ήττες των λαϊκιστών σε ισάριθμες χώρες λειτούργησαν ως ντόμινο, με αποτέλεσμα τα ακραία κόμματα να εμφανίζουν καθίζηση και σε άλλες χώρες, όπως η Φινλανδία και η Γερμανία.

Η εξέλιξη αυτή έχει σαφέστατη πολιτική ερμηνεία, σημαίνει ότι οι πολίτες είναι απογοητευμένοι από την Ε.Ε., θεωρώντας δικαιολογημένα σε πολύ μεγάλο βαθμό ότι η Ευρώπη δεν ασχολείται με τα προβλήματα της καθημερινότητάς τους, ωστόσο δεν τιμώρησαν, όπως όλοι περίμεναν, τις συστημικές κυβερνήσεις, αλλά επέλεξαν να τους στείλουν το μήνυμα ότι αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία για αλλαγή πορείας.

Το ότι οι πολίτες, παρά την απογοήτευσή τους, εξακολουθούν να πιστεύουν στην Ευρώπη φάνηκε ιδιαίτερα στην περίπτωση της Γαλλίας, όπου το βασικό προεκλογικό σύνθημα του Μακρόν ήταν η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Προεκλογικές συγκεντρώσεις με γαλλικές και ευρωπαϊκές σημαίες είχαν χρησιμοποιηθεί για τελευταία φορά το 1981 από τον Φρανσουά Μιτεράν. Ο Μακρόν το έκανε και κέρδισε το στοίχημα.

Το πρώτο ταξίδι του με την ιδιότητα του προέδρου ήταν στο Βερολίνο, όπου ζήτησε ευθέως τη στήριξη της Ανγκελα Μέρκελ για ριζικές αλλαγές στην ευρωζώνη, θέτοντάς την ενώπιον των ευθυνών της για ό,τι επακολουθήσει στη συνέχεια.

Μετά την επίσκεψη του Ντόναλντ Τραμπ στο ΝΑΤΟ στις 25 Μαΐου και στην Ταορμίνα της Σικελίας δύο μέρες αργότερα για τη Σύνοδο Κορυφής των G7, η κ. Μέρκελ φαίνεται πως έχει πάρει τις αποφάσεις της υπέρ των αλλαγών. Σε αυτό συνετέλεσε η ευθεία επίθεση εναντίον της από τον Αμερικανό πρόεδρο με το επιχείρημα ότι το εμπορικό ισοζύγιο της Γερμανίας παρουσιάζει συντριπτικό πλεόνασμα στις συναλλαγές με τις ΗΠΑ. Πυρά δέχθηκαν και οι άλλοι Ευρωπαίοι, γιατί δεν αφιερώνουν το 2% του ΑΕΠ τους σε στρατιωτικές δαπάνες, παρά τη σχετική δέσμευση που υπάρχει σε επίπεδο ΝΑΤΟ.

Δύο ημέρες αργότερα η κ. Μέρκελ σε γερμανικό ακροατήριο εμφανίστηκε υπέρμαχος του να πάρουν οι Ευρωπαίοι την τύχη στα χέρια τους. Να προχωρήσουν δηλαδή σε μια ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας, άμυνας, αλλά και οικονομικής ολοκλήρωσης της ευρωζώνης.

Το εμπόδιο σε τέτοιες αλλαγές, που θα ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο, δεν υφίσταται πλέον, ενώ κάποιες ακραίες κυβερνήσεις, όπως η πολωνική και η ουγγρική, δεν μετέχουν στην ευρωζώνη, οπότε παρακάμπτονται κι αν θέλουν ας ακολουθήσουν.

Είναι προφανές ότι οι Γερμανοί θα διαπραγματευθούν τις αλλαγές, γιατί δεν είναι συνηθισμένοι σε εκπτώσεις χωρίς ανταλλάγματα. Ωστόσο, δεν έχουν πολλά πράγματα να αξιώσουν από τους Ευρωπαίους σε επίπεδο οικονομικής πολιτικής, αφού ο Σόιμπλε φρόντισε στη διάρκεια της κρίσης να επιβάλει μια δικής του έμπνευσης πρωτοφανή δημοσιονομική πειθαρχία. Με άλλα λόγια, καλούνται να κάνουν πολύ περισσότερες παραχωρήσεις σε σχέση με αυτά που θα ζητήσουν και, όπως φαίνεται, θα προχωρήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση, γιατί δεν έχουν άλλη επιλογή.

Προτεινόμενες δράσεις στο πλαίσιο της ΟΝΕ

Περίοδος 2017-2020
● Στρατηγική περιορισμού των «κόκκινων» δανείων.

● Στήριξη του μηχανισμού εξυγίανσης και εκκαθάρισης των τραπεζών.

● Εισαγωγή πανευρωπαϊκού συστήματος εγγύησης των καταθέσεων.

● Ολοκλήρωση της Ενωσης Κεφαλαιαγορών.

● Προετοιμασία για την έκδοση ομολόγων της ευρωζώνης στα πρότυπα του αμερικανικού Τreasury Bond.

● Εξέταση της σύστασης χρηματοδοτικού μέσου για περιόδους σοβαρών κρίσεων σε κράτη-μέλη.

● Εντατικοποίηση της συνεργασίας και του διαλόγου μεταξύ ευρωζώνης και Ευρωβουλής.

● Ενιαία εκπροσώπηση της ευρωζώνης στη διεθνή σκηνή.

Περίοδος 2020-2025

● Πρόβλεψη θέση μόνιμου προέδρου του Εurogroup, που θα μπορούσε να είναι ταυτόχρονα και επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων.

● Μετατροπή του Εurogroup σε κοινοτικό όργανο και ενσωμάτωση όλων των διακυβερνητικών συμφωνιών της ευρωζώνης στο ευρωπαϊκό δίκαιο.

● Καθορισμός κινήτρων προς τα κράτη-μέλη για την προώθηση μεταρρυθμίσεων.

● Απλοποίηση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας.

● Σύσταση του μηχανισμού έκδοσης ομολόγων της ευρωζώνης.

● Σύσταση χρηματοδοτικού μέσου για διασφάλιση δημόσιων επενδύσεων σε περιόδους κρίσης.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής