Εμπνεόμενη από τη ζωή της προγιαγιάς της, η Ιταλίδα συγγραφέας Φραντσέσκα Τζανόνε έγραψε ένα μυθιστόρημα που καταγράφει εκπληκτικές πωλήσεις τόσο στην πατρίδα της όσο και στο εξωτερικό. Μόνο στην Ιταλία «Η Ταχυδρόμος» έχει πουλήσει 625.000 αντίτυπα από το 2023 που εκδόθηκε, ενώ μεταφράζεται ήδη σε 39 γλώσσες, φτάνοντας στην κορυφή της λίστας με τα best sellers.

Η Τζανόνε αφηγείται την ιστορία μιας γυναίκας που ήρθε αντιμέτωπη με τις προκαταλήψεις της πατριαρχικής κοινωνίας του 1935. Οταν η Αννα, μια νεαρή μητέρα, πρώην δασκάλα, με καταγωγή από τη Βόρεια Ιταλία, που έχει πρόσφατα μετακομίσει στον Νότο, τόπο καταγωγής του συζύγου της, αποφασίζει να συμμετάσχει στον διαγωνισμό πρόσληψης ταχυδρόμου, στο χωριό της ξεσπά σκάνδαλο. «Η Ταχυδρόμος» είναι ένας γοητευτικός ύμνος στη γυναικεία θέληση για πρόοδο και χειραφέτηση.  

-Η συγγραφή του μυθιστορήματος προέκυψε ως ανάγκη να διασώσετε την οικογενειακή ιστορία και δη την ιστορία της προγιαγιάς σας, που ήταν η πρώτη γυναίκα ταχυδρόμος της χώρας, ή η οικογενειακή ιστορία αποτέλεσε το έναυσμα για τη δημιουργία ενός έργου που στόχο έχει να μιλήσει για τη γυναικεία χειραφέτηση;

Για να είμαι ειλικρινής, η ιστορία της Αννας με βρήκε από μόνη της. Ανοίγοντας ένα συρτάρι στο σπίτι των γονιών μου -ένα συρτάρι που είχε να ανοιχτεί δεκαετίες-, βρήκα μία επαγγελματική κάρτα σχεδόν εκατό ετών, που ανήκε στην Αννα, μαζί με επιστολές, καρτ ποστάλ, ασπρόμαυρες φωτογραφίες, έγγραφα. Το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν: «Εδώ υπάρχει μια ιστορία που αξίζει να ειπωθεί». Ακολούθησα, λοιπόν, τα ίχνη της προγιαγιάς μου και της ζωής της και ανακάλυψα μια καταπληκτική γυναίκα. Μια γυναίκα που με τον δικό της τρόπο επαναστάτησε, αψηφώντας την ανδροκρατούμενη και πατριαρχική κοινωνία της δεκαετίας του ’30, η οποία ήθελε τις γυναίκες περιορισμένες αποκλειστικά και μόνο στον ρόλο της συζύγου και της μητέρας και τις απέκλειε από την πλειονότητα των επαγγελμάτων. Η προγιαγιά μου πήγε κόντρα σε όλα αυτά και έγινε η πρώτη γυναίκα στην Ιταλία που εργάστηκε ως ταχυδρόμος, ένα επάγγελμα που έως τότε ήταν αποκλειστικά ανδρική υπόθεση.

-Η ιστορία της «Ταχυδρόμου» διαδραματίζεται στο Σαλέντο. Η έκδοση του μυθιστορήματος, που έγινε τεράστιο μπεστ σέλερ, είχε αντίκτυπο στους σημερινούς κατοίκους της περιοχής; Πώς το δέχθηκαν;

Η Νάπολη και η Σικελία αποτέλεσαν -και ευτυχώς συνεχίζουν να αποτελούν- το σκηνικό αλησμόνητων μυθιστορημάτων, ιστοριών που έχουν γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής ταυτότητας των Ιταλών. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες περιοχές του Νότου, όπως το Σαλέντο, που λογοτεχνικά παρέμειναν συστηματικά στο περιθώριο. «Η Ταχυδρόμος» δεν έφερε στο φως μόνο την ξεχασμένη ιστορία της Αννας Αλαβένα, που είχε μείνει θαμμένη μέσα σε ένα συρτάρι, αλλά και την ίδια την ταυτότητα αυτού του τόπου, όπως και τις αμέτρητες ιστορίες του. Σκεφτείτε πως πλέον κάποιοι τουρίστες οργανώνουν περιηγήσεις στο Λιτσανέλο για να επισκεφθούν τα μέρη της «Ταχυδρόμου».

-Οι οικογενειακές αφηγήσεις ήταν αρκετό υλικό για την ανάπτυξη της ιστορίας και την αποτύπωση του κλίματος και της κοινωνίας της περιόδου όπου διαδραματίζεται το μυθιστόρημα ή χρειάστηκε μελέτη και εμβάθυνση στην Ιστορία της εποχής;

Και τα δύο. Αντλησα το υλικό μου τόσο από τις προφορικές αφηγήσεις όσων γνώρισαν την Αννα -από τους συγγενείς μου μέχρι τους κατοίκους του χωριού που τότε ήταν παιδιά και θυμούνται ακόμη την «ξένη» που έφερνε τα γράμματα- όσο και από τη μακρά, λεπτομερή έρευνα που έκανα προκειμένου να ανασυνθέσω το ιστορικο-κοινωνικό πλαίσιο όχι μόνο του Σαλέντο, αλλά και της Ιταλίας εκείνης της εποχής.

-Το φαγητό και το μαγείρεμα λειτουργούν καταλυτικά, ευεργετικά θα έλεγα, στην κεντρική ηρωίδα σας. Είναι, κατά κάποιον τρόπο, η ψυχοθεραπεία της; Και για εσάς;

Οταν η Αννα αφήνει πίσω τον τόπο της, τη Λιγουρία, από τη μεγάλη της αγάπη για τον σύζυγό της, τον Κάρλο, και μετακομίζει στο Σαλέντο, παίρνει μαζί της ελάχιστα πράγματα. Ανάμεσα σε αυτά είναι και μερικοί σπόροι βασιλικού -αυτού του βασιλικού με τον οποίο φτιάχνεται το πέστο αλά τζενοβέζε- και το γουδί που ανήκε στην προγιαγιά της. Μόλις φτάνει στον Νότο, το πρώτο της μέλημα δεν είναι να αδειάσει τη βαλίτσα της, αλλά να φυτέψει στον κήπο αυτούς τους σπόρους. Για την Αννα, το να φτιάχνει πέστο είναι ένας τρόπος να διατηρήσει άρρηκτο τον δεσμό με τις ρίζες της, να νιώσει σαν στο σπίτι της σε έναν τόπο και σε ένα πλαίσιο όπου δυσκολεύεται να αναγνωρίσει τον εαυτό της. Είναι ένας τρόπος να επιστρέφει κάθε φορά στον ίδιο της τον εαυτό. Οσο για μένα, κατάγομαι από τη Νότια Ιταλία και το φαγητό, η φιλική ατμόσφαιρα που δημιουργείται γύρω από ένα στρωμένο τραπέζι, είναι αξία αδιαπραγμάτευτη. Στα μέρη μου, το να μαγειρεύεις είναι ένας τρόπος να φροντίζεις όσους αγαπάς. Και το να μοιράζεσαι το φαγητό είναι μια μορφή αγάπης.

-Από την πρώτη ημέρα της κυκλοφορίας, στις αρχές του 2023, η «Ταχυδρόμος» μπήκε κατευθείαν στη λίστα των μπεστ σέλερ και παραμένει μέχρι σήμερα. Πώς διαχειρίζεστε αυτήν την τεράστια επιτυχία και μάλιστα σε μια εποχή όπου η διάρκεια της ζωής των καινούργιων βιβλίων ολοένα και μικραίνει;

«Η Ταχυδρόμος» αποτέλεσε εκδοτικό φαινόμενο στην Ιταλία και  επί δύο συναπτά έτη (το 2023 και το 2024) ήταν το πιο ευπώλητο ιταλικό μυθιστόρημα της χρονιάς. Προφανώς και δεν το περίμενα αυτό. Ηταν ένα σοκ, ειδικά στην αρχή. Ξαφνικά έπεσαν επάνω μου οι προβολείς της δημοσιότητας και όλο αυτό με αποσταθεροποίησε. Στη συνέχεια, χάρη στην αγάπη των αναγνωστών, αλλά και των βιβλιοπωλών, που λάτρεψαν αυτήν την ιστορία από την πρώτη στιγμή, άρχισα σιγά σιγά να συμφιλιώνομαι με όλον αυτόν τον πάταγο. Το πιο πολύτιμο κομμάτι αυτής της εμπειρίας είναι αναμφίβολα η σχέση με τους αναγνώστες, ο συνεχής διάλογος μαζί τους, όταν μοιράζονται μαζί μου τα συναισθήματα που τους προκάλεσε η ανάγνωση του βιβλίου μου και τις προσωπικές τους ιστορίες. Αυτή η επαφή είναι ένας ανεκτίμητος πλούτος.