ΓΙΑΤΙ σάρωσε στις κάλπες; Κατ’ αρχάς, γιατί προφανώς έπεισε τους Αμερικανούς πολίτες ότι μπορεί να τους εγγυηθεί ένα καλύτερο μέλλον για τις τσέπες τους. Οι πολίτες, ως γνωστόν, σε όλες τις χώρες του πλανήτη ψηφίζουν σύμφωνα με τη ρήση «it’s the economy, stupid» (είναι η οικονομία, ανόητε), μια φράση ενός συμβούλου του Μπιλ Κλίντον που έμεινε στην Ιστορία.

Ο Ντόναλντ Τραμπ φαντάζει απρόβλεπτος στις πολιτικές που θα εφαρμόσει. Αν και γεννημένος μέσα στο σύστημα, αν και δισεκατομμυριούχος, υποδύεται τον αντισυστημικό. Η δεύτερη προεδρική θητεία θα δείξει αν τελικά θα προχωρήσει σε ρηξικέλευθες αποφάσεις στην οικονομία και την εξωτερική πολιτική ή θα κινηθεί με περισσότερη μετριοπάθεια. Η νίκη του, πάντως, δεν αποτελεί σοκ, καθώς όλος ο πλανήτης είχε βιώσει την τετραετία 2016-2020 χωρίς τελικά να συμβούν όσα δραματικά ακούγονταν και γράφονταν.

ΤΟ πρόβλημα δεν είναι ο Τραμπ. Το πρόβλημα είναι το ίδιο το «σύστημα», που μοιάζει αδύναμο απέναντι σε λαϊκιστικές ρητορείες. Το πρόβλημα είναι πως έχει σταματήσει η άνοδος του βιοτικού επιπέδου για τη μεσαία τάξη στον δυτικό κόσμο. Οι πολίτες, δικαιολογημένα, θέλουν καλοπληρωμένες δουλειές και όραμα για ένα καλύτερο αύριο. Απαιτούν ασφάλεια στην οικονομία και την καθημερινότητα.

ΟΙ Δημοκρατικοί απέτυχαν πλήρως. Ο Μπάιντεν, αρχικά, και η Χάρις, στη συνέχεια, δεν είχαν να πουν κάτι στους Αμερικανούς πολίτες. Αν και κυβερνώντες, στην προεκλογική περίοδο έμοιαζαν να προσπαθούν να αντιπολιτευτούν τον Τραμπ. Αντί να παρουσιάζουν το πολιτικο-οικονομικό τους σχέδιο, απλά επιχειρούσαν να εκθέσουν τον αντίπαλό τους.

ΤΙ μάθαμε από τις κάλπες στις ΗΠΑ; Πως θα επηρεάσουν τις εξελίξεις στην Ευρώπη; Προφανώς δίνουν «αέρα» στις αντισυστημικές δυνάμεις, καθώς τις κανονικοποιούν. Αλλά το μεγάλο μάθημα, καθώς ο κύριος παράγοντας ήταν, είναι και θα είναι η πραγματική οικονομία, έχει να κάνει με το πώς αντιμετωπίζει η ηγεσία της Ε.Ε. τους πολίτες. Η γερμανική λογική διακυβέρνησης με δημοσιονομική λιτότητα έχει πλέον ξεπεραστεί από την εποχή. Πρέπει το σύστημα να επαναπροσεγγίσει τη μεσαία τάξη. Οχι με λόγια, αλλά με πράξεις. Πρέπει να πέσει χρήμα. Οχι με παροχές και σπατάλες, αλλά με αλλαγή στο παραγωγικό μοντέλο, με καλύτερους μισθούς.

ΥΠΑΡΧΕΙ μήνυμα και για την κυβέρνηση Μητσοτάκη; Ναι, το ίδιο μήνυμα που έστειλαν οι πολίτες στις κάλπες των ευρωεκλογών. Και η κυβέρνηση δείχνει να το έλαβε: ταχύτερη και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, αυξήσεις εισοδημάτων, μειώσεις φόρων. Αυτά υλοποιεί η κυβέρνηση. Μόνο που τώρα πια πρέπει να τα τρέξει ακόμα πιο γρήγορα, ώστε οι πολίτες να το αντιληφθούν στις τσέπες τους.