ΗΤΑΝ Η ΠΡΩΤΗ φορά που άκουσα για την «κοσμητεία του εθνικού τοπίου», που κοσμούσαν -μου το τόνιζε κοσμούσαν!- επιφανείς αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι, Δημήτριος Πικιώνης, Αριστομένης Προβελέγγιος, Κωνσταντίνος Δοξιάδης και Αρης Κωνσταντινίδης, για την προστασία του ελληνικού τοπίου, ιδιαίτερα του αττικού. Δεν έδειξα ότι δεν ήξερα την «κοσμητεία τοπίου», επειδή νόμιζα ότι αναφερόταν σε υπηρεσία που είχε θεσπίσει, στο υπουργείο Περιβάλλοντος, υπουργός με ευαισθησία, εύρος σκέψης και όραμα, για να αποτρέπει τα «τέρατα» σε τόπους μοναδικής ομορφιάς της φύσης. Σκεφτόμουν ότι τώρα πλέον μάλλον θα ύπνωττε, όπως και το μείζον του Δημοσίου.

ΟΠΟΙΑ απογοήτευσις! Βρήκα μία μόνο υποσημείωση ότι στις δεκαετίες 1950-1960 συστάθηκε, από επώνυμους αρχιτέκτονες και πολεοδόμους, επιτροπή -κοσμητεία την είπαν- για την προστασία του αττικού τοπίου από την άναρχη δόμηση, καθώς τα μέλη «προσλαμβάνουν το αττικό τοπίο ως ιερή προγονική γη, η οποία, πάση θυσία, πρέπει να διαφυλαχθεί». Είχε αποτέλεσμα η σύστασή της; Οχι. Αλλά «η κοσμητεία αντικατόπτριζε την κατάσταση της πνευματικής ζωής στην Ελλάδα, την περίοδο της δράσης της».

ΤΩΡΑ, ΛΟΙΠΟΝ, που οι ειδικοί «ανακαλύπτουν» ότι δεν έπρεπε να δομηθεί το χείλος της Καλντέρας, όπου κρέμονται, σαν τσαμπιά, κτίσματα και υπόσκαφα -μετά πισίνων- πάνω σε ασταθές υπόβαθρο, είναι αργά για δάκρυα. Αλλωστε, χτίζεται, σε χρόνους ζηλευτούς, ό,τι απέμεινε από το νησί, χωρίς υποδομές, δρόμους, νερό, σχεδόν χωρίς λιμάνι. Σύγχυση μεγάλη επικρατεί για τις άδειες. Υπάρχει απαγόρευση για διετία ή όχι; Αλλά η ανάπτυξη του νησιού δεν είναι ότι δεν υπακούει σε πολεοδομικούς κανονισμούς, είναι πως και τα όρια της λογικής έχουν ξεπεραστεί. Κοινή παραδοχή στο Αρχιπέλαγος του Αιγαίου…

ΠΕΣΤΕ ΟΤΙ στην Αθήνα «οι αρμόδιοι» αγνοούν τα τέρατα που χτίζονται στα κυκλαδονήσια ή ποιες πισίνες ανοίγονται σαν βόθροι. Οι δήμαρχοί τους; Της Μήλου, της Τζιας, της Κέρκυρας, της Σαντορίνης δεν έχουν στην υπηρεσία τους την Πολεοδομία του νησιού ή αυτή δρα ανεξάρτητη, αυτοδύναμη και αυτοθαυμαζόμενη για το έργο της; Οπότε και το υπουργείο Περιβάλλοντος απλώς… προεδρεύει. Οταν μπήκαν εκσκαφείς για το πεντάστερο ξενοδοχείο στο Σαρακήνικο -η ομορφιά της παραλίας το τοποθετεί ανάμεσα στις πέντε ωραιότερες του πλανήτη- ο δήμος πώς το επέτρεψε; Η άδεια για «πολυτελείς μεζονέτες» πλάτη με το «πεντάστερο» πώς βγήκε;

Η ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ανάπτυξη ως άλλοθι για να καταστραφούν όσοι τόποι φυσικού κάλλους απέμειναν αποτελεί αυτοχειρία στην επιβίωση της χώρας. Φτάνει που κάναμε τις πόλεις της περιφέρειας τσιμέντο, αλουμίνιο και γυαλί, χωρίς προσωπικότητα. Ψάχνουμε τώρα ψήγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής τους σε κάποια ερείπια στο κέντρο τους. Αλλά ανήκουν σε ιδιώτες- κληρονόμους και το κράτος δεν τολμά να τα αναστηλώσει, χρεώνοντάς τους τη δαπάνη, όπως κάνει η Ιταλία. Επρεπε να μας ξυπνήσουν οι σεισμοί στη Σαντορίνη, στην Ανάφη, στην Αμοργό; Ολα θα τα προσφέρουμε θυσία ες το παραχρήμα; Μηδέ ες αεί;