ΤΟ χαμηλό επίπεδο του εκπαιδευτικού συστήματος αναδεικνύεται από τη βαθμολογία της Ελλάδας στις διεθνείς αξιολογήσεις PISA, όπου οι μαθητές έχουν εξαιρετικά χαμηλές βαθμολογίες τόσο στις θετικές επιστήμες όσο και στην κατανόηση κειμένου. Το θέμα δεν είναι αν η χώρα μας θα μπορούσε να υιοθετήσει το μοντέλο της Φινλανδίας, της Σιγκαπούρης ή κάποιο άλλο.

ΓΙΑ την ώρα, βρισκόμαστε αρκετά μακριά από κάτι τέτοιο, καθώς το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να «ξαναγραφτεί» από το μηδέν. Το πρόβλημα είναι πως, καθώς περνούν τα χρόνια, οι μαθητές σπαταλούν όλο και περισσότερες ώρες διαβάσματος, χωρίς να υπάρχουν τα ανάλογα αποτελέσματα. Και γι’ αυτό υπάρχουν πολλές εξηγήσεις. Η ύλη και ο τρόπος διδασκαλίας είναι αναχρονιστικά. Ανοίγει κανείς τα βιβλία και νομίζει πως βρίσκεται στη δεκαετία του ’80.

ΑΠΟ την άλλη, πρέπει κανείς να αναγνωρίσει ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποια σημαντικά βήματα. Σταδιακά αλλάζουν τα προγράμματα σπουδών, μέσα στην επόμενη διετία θα αντικατασταθούν όλα τα βιβλία, ενώ τοποθετούνται διαδραστικοί πίνακες σε όλες τις σχολικές αίθουσες από την Ε’ Δημοτικού έως την Γ’ Λυκείου. Συγχρόνως, η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει δώσει βάρος στην αναβάθμιση των Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων και τα στοιχεία δείχνουν πως υπάρχει μεγάλη ζήτηση από τους μαθητές.

ΣΤΟ χθεσινό Υπουργικό Συμβούλιο συζητήθηκαν δύο ακόμα ρηξικέλευθες μεταρρυθμίσεις. Πρώτον, το νομοσχέδιο για την εισαγωγή του International Baccalaureate σε δημόσια σχολεία, το οποίο έως τώρα υπήρχε μόνο σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια. Το Διεθνές Απολυτήριο, πλέον, θα εφαρμοστεί πιλοτικά σε δημόσια Πειραματικά και σταδιακά θα επεκταθεί στα περισσότερα σχολεία της χώρας.

ΔΕΥΤΕΡΟΝ, η θεσμοθέτηση των Δημόσιων Ωνάσειων Σχολείων, ένα νέο εκπαιδευτικό δίκτυο με 22 σχολικές μονάδες, το οποίο θα δίνει βάρος σε θετικές και ανθρωπιστικές επιστήμες και στις Καλές Τέχνες. Αυτό το δίκτυο πρότυπων Γυμνασίων- Λυκείων θα δημιουργηθεί, κυρίως, σε λαϊκές γειτονιές της Αθήνας και πόλεις της περιφέρειας, με αποκλειστική χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση, με στόχο να δώσει καλύτερες προοπτικές σπουδών σε μαθητές που δεν διαθέτουν την οικονομική δυνατότητα.

ΑΥΤΕΣ οι πρωτοποριακές παρεμβάσεις δείχνουν πως σταδιακά μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα προς το καλύτερο στο εκπαιδευτικό σύστημα. Απαιτούνται, όμως, πολύ περισσότερα.

ΤΟ σημαντικότερο ζήτημα που πρέπει να μπει στο τραπέζι είναι η αξιολόγηση όλων των εκπαιδευτικών σε όλες τις βαθμίδες. Η κυβέρνηση οφείλει να μην υποχωρήσει στις αντιδράσεις των συνδικαλιστών και στις αντιπολιτευτικές κραυγές της ιδεοληπτικής Αριστεράς. Το πλαίσιο της αξιολόγησης πρέπει να αυστηροποιηθεί. Οσοι εκπαιδευτικοί περνούν κάτω από τη βάση, καλό θα ήταν να μετατάσσονται σε άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου, τόσο για τους ίδιους όσο, βέβαια, για τους μαθητές. Η υλοποίηση της αξιολόγησης μπορεί να αναβαθμίσει τα σχολεία. Γιατί θα ανταμείψει όσους εκπαιδευτικούς έχουν θέληση και δυνατότητες, ενώ θα δώσει κίνητρο σε όσους έχουν βυθιστεί σε μια ανούσια δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία.

ΔΕΝ υπάρχει άλλος χρόνος. Ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι. Εδώ και δεκαετίες όλοι επικαλούνται τη δημόσια δωρεάν Παιδεία και όλοι την πληρώνουμε πανάκριβα στα φροντιστήρια. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη οφείλει όχι μόνο να εφαρμόσει το πρόγραμμά της, αλλά και να προχωρήσει πολλά βήματα μπροστά.