Το γαλλικό συνταξιοδοτικό σύστημα έχει 42 διαφορετικά συστήματα, το όριο ηλικίας είναι το χαμηλότερο στην Ευρώπη (στα 62 και με την αλλαγή Μακρόν πάει στα 64), ενώ την ίδια στιγμή το 14% των δημόσιων εξόδων της χώρας κατευθύνεται στο συνταξιοδοτικό. Πρόκειται για το τρίτο υψηλότερο ποσοστό στις χώρες του ΟΟΣΑ, αμέσως μετά την Ιταλία και την Ελλάδα, που δαπανούν πάνω από το 15%. Στο σημείο αυτό, ας ανοίξουμε μια παρένθεση: Οπως πρόσφατα εξηγούσε ο καθηγητής Ασφαλιστικής Επιστήμης Μιλτιάδης Νεκτάριος στον Θοδωρή Γεωργακόπουλο του diaNEOsis, στην Ελλάδα το συνταξιοδοτικό κόστιζε 17 δισ. ευρώ στα χρόνια της κρίσης και τώρα έχει πέσει στα 15 δισ. ετησίως. Εχουμε 2,8 εκατ. συνταξιούχους, εκ των οποίων κάτω από την ηλικία των 65 είναι περίπου 500.000. Οι συντάξεις της κατηγορίας αυτής κοστίζουν περίπου 6 δισ. ετησίως. Τα χρήματα για τις συντάξεις δεν προέρχονται από τις ασφαλιστικές εισφορές, αλλά από τη φορολογία και τις ασφαλιστικές εισφορές των σημερινών εργαζομένων. Κλείνουμε την παρένθεση.

Η βόμβα που κρύβεται πίσω το ναρκοπέδιο του συνταξιοδοτικού πανευρωπαϊκά είναι ασφαλώς το δημογραφικό πρόβλημα. Η Ευρώπη γερνάει και το αναδιανεμητικό σύστημα είναι μη βιώσιμο. Στην παραδοχή αυτή συμφωνούν άπαντες, ακόμα και οι Γάλλοι, που σε ποσοστό 61% εμφανίζονται να θεωρούν τη μεταρρύθμιση Μακρόν «απολύτως» και «μάλλον» αναγκαία. Διαφωνούν όμως στον τρόπο, στις επιμέρους διατάξεις και στο χρόνο. Κανείς δεν θα είχε αντίρρηση αν οι αλλαγές αργούσαν κάνα δυο γενιές, αν αφορούσαν δηλαδή τους επόμενους.

Από την άλλη, οι γκουρού των εργασιακών υποστηρίζουν πως το κλειδί που θα μπορούσε να μεταστρέψει την κοινωνική αντίδραση και να κάνει τους ανθρώπους να θέλουν να δουλεύουν περισσότερα χρόνια κρύβεται στην… εργασία και σε μερικές υποθέσεις: Αν οι εργαζόμενοι αμείβονται καλά, αν νιώθουν ασφαλείς, αν έχουν προοπτικές, αν θεωρούνται απαραίτητοι και αν αντιμετωπίζονται με ενσυναίσθηση από τους εργοδότες τους, γιατί να θέλουν να αποχωρήσουν; Απλό και συνάμα δύσκολο, σχεδόν ακατόρθωτο.