Σήμερα, τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα δεξιά και αριστερά δύσκολα επιτρέπουν να περάσει κάτι ανάμεσά τους. Στο χάρτη βρίσκω δρόμους χαμένους, άλλοτε επώνυμους σε μια μητρόπολη άναρχης δόμησης. Περπατώντας σ’ αυτούς βλέπω τα σπίτια που στέγασαν οικογένειες, που σε αυτά μεγάλωσαν παιδιά και εγγόνια και σήμερα στέκουν σκιές του παλιού εαυτού τους. Ρημάζουν.

Σπίτια που κτίστηκαν πριν πενήντα και ογδόντα και εκατό χρόνια, που αντέχουν ακόμη πεισματικά στη φθορά και, αργά τα απογεύματα, ανάβουν τα φώτα τους. Η παλιά διάφανη κουρτίνα σε αφήνει να δεις ένα ξύλινο ταβάνι ή έναν παλιό πολυέλαιο να κρέμεται από την οροφή. άλλα, υπό κατάρρευση, διατηρούν θαυμαστές προσόψεις, έστω κι αν είναι έτοιμα να πέσουν τα γείσα τους. Με όμορφες μισογκρεμισμένες σκάλες και παράθυρα με περιθώρια, που τώρα μένουν ορθάνοικτα στα ακατοίκητα δωμάτια, είτε ολόκλειστα υποφέροντας, με στωικότητα, την ερείπωσή τους.

Η ερώτηση «τι κάνει το κράτος για να διατηρηθεί η αστική, η προπολεμική ή μετεμφυλιακή αρχιτεκτονική» έχει μια σκληρή απάντηση: Τι να κάνει; Να δώσει χρήματα στους ιδιοκτήτες τους να τα φτιάξουν, όταν οι ίδιοι δεν τα φροντίζουν; Αλλά υπάρχουν τρόποι και τρόποι να μη χαθεί ο παλαιός κόσμος και αυτό όχι από νοσταλγία. Πόσες νέες οικοδομές με αλουμίνια αντέχει η πόλη; Τα δημόσια κτίρια, περιουσία του κράτους, κηρυγμένα μνημεία, συντηρούνται και φτιάχνονται αλλά δίπλα τα ιδιωτικά καταρρέουν. Η Πολιτεία θα μπορούσε να σώσει αρκετά, ακολουθώντας μεθόδους άλλων χωρών. Π.χ. σπίτια -μνημεία αρχιτεκτονικής- παραχωρούνται σε εταιρίες του Δημοσίου. Αναπαλαιώνονται και ενοικιάζονται σε νέα ζευγάρια, και μετά από χρονικό διάστημα επιστρέφονται στους ιδιοκτήτες τους. Δίνονται λύσεις στα προβλήματα πολύ-ιδιοκτησίας, όταν ένα σπίτι ανήκει σε πολλούς ιδιοκτήτες που δεν ομονοούν. Ωραία κτίρια θα ξαναγύριζαν στη ζωή, αν είχε η Πολιτεία ένα πρόγραμμα στήριξης. Ισως πληρώνοντας οι ιδιοκτήτες λιγότερους φόρους ή δίνοντάς τους δάνεια χαμηλότοκα.

Στους δρόμους των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων βλέπουμε τα σπίτια επώνυμων, με την ιστορία τους αναρτημένη στην πρόσοψή τους. Θα μπορούσαν να είχαν κι εδώ διασωθεί, αποτελώντας αρχιτεκτονικές σελίδες της ιστορίας αυτής της πόλης που οι πολίτες την εγκαταλείπουν. Τα βράδια, στο ιστορικό κέντρο, ηχούν μόνον οι ρόδες από βαλίτσες επισκεπτών που ψάχνουν… τα αirbnb.

Στη γειτονιά μας, στην Πλάκα, τα περισσότερα είναι υπόγεια, με ευτελιστικές βραχυχρόνιες μισθώσεις, και «ενοίκους» που φέρνουν κονσέρβες στις βαλίτσες τους, χωρίς να αφήνουν ένα ευρώ, πλην σκουπιδιών που ξεχειλίζουν από τους κάδους, όταν δεν αφήνουν σακούλες στα πεζοδρόμια.

Υποθέτω ότι τέτοιος τουρισμός δεν είναι αυτός που θέλει η Ελλάδα. Ευρωπαϊκές πόλεις με αρχαία ιστορία, μνημεία και παράδοση -όπως η Αθήνα- παίρνουν μέτρα για την προστασία τους. Ακόμη και με… εισιτήριο για την είσοδό τους. Την Αθήνα ποιος θα την προστατεύσει;