Και κάπου εκεί έρχεται να λειτουργήσει δικλίδα ασφαλείας όλη αυτή η λεγόμενη «κουλτούρα της ακύρωσης». Χαρίζει απλόχερα την ψευδαίσθηση ότι δεν πρόκειται για έκφραση κάποιας διαταραχής ή μιας ρηγματωγμένης προσωπικότητας αλλά για μια ιδεολογική έκφραση, μια στάση ζωής, μιας άποψης και μάλιστα που πληροί τις προϋποθέσεις του «νεωτερικού», του «επαναστατικού», του «αντισυστημικού».

«Cancel culture», λοιπόν. Σε κάθε περίπτωση, είναι η διεθνής νέα τάση που αναπτύσσεται στο Διαδίκτυο και τα social media επικαλούμενη την άκρατη ηθικολογία αλλά και την απονομή μιας δικαιοσύνης που δεν είναι ίδια με τη θεσμική της εκδοχή. Είναι μια δικαιοσύνη κάτι σαν κοινή συνισταμένη που ικανοποιεί το κοινό περί δικαίου αίσθημα, ακόμα και μέσα από τη διαπόμπευση προσώπων και θεσμών.

Και ναι, όταν η cancel culture άρχισε να ξεχύνεται στις αλάνες του Διαδικτύου με πρόθεση να λειτουργήσει ως ανάχωμα σε σεξιστικές, ρατσιστικές ή άλλες συμπεριφορές και λειτουργίες, είχε χαρακτηριστικά μαζικής διορθωτικής κοινωνικής πρακτικής. Μόνο που, όπως γίνεται συνήθως, και σε αυτήν την περίπτωση χάθηκε το μέτρο. Ιδίως από την ώρα που μαζί με την cancel culture επιβιβάστηκε στο ίδιο λεωφορείο και η woke culture. Με κύρια επιδίωξή της την αποδόμηση της παραδοσιακής εκδοχής του παρελθόντος -ακόμα και του ιστορικού- και την αντικατάστασή του με μια «πιο δίκαιη εκδοχή της πραγματικότητας όσο σοκαριστική και αν είναι η κατεδάφιση όσων γνωρίζαμε».

Τον τελευταίο καιρό, το ζήσαμε με την ιστορία του Καραγάτση, το ζήσαμε με τη Σάκκαρη και τον Αντετοκούνμπο, το ζήσαμε με την προσπάθεια αποδόμησης του Διονύση Σαββόπουλου με αφορμή τη συναυλία του. Πήγε, μάλιστα, να ξεκινήσει και μια τάση σοσιαλμιντιακής διαπόμπευσης του Στέλιου Καζαντζίδη ως «σεξιστή και ακραίου εκφραστή του πατριαρχικού προτύπου».

Ολα αυτά δίνουν την εντύπωση ότι ο κόσμος δεν αποκωδικοποιείται πλέον με τα εργαλεία που γνωρίζουμε, αλλά με άλλα που τώρα διαμορφώνονται. Η αλήθεια είναι ότι κάπως έτσι γίνεται πάντα στις κοινωνίες. Αλλά είναι άλλο να εξελίσσεις τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύεις την πραγματικότητα και άλλο να καταργείς τον ιστορικό χρόνο και τη δυναμική της μνήμης. Ο άνθρωπος είναι η μνήμη του, άλλωστε.

Οταν, μάλιστα, υιοθετώντας κανείς αυτές τις λογικές, επιχειρεί να αποκτήσει πιστοποιητικό ταυτοτικής ένταξης και ευθυγράμμισης σε ομαδικές συμπεριφορές και διαδικτυακά υποσύνολα, τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο πολύπλοκα. Ο κόσμος αλλάζει, σίγουρα. Αυτό που σχεδόν ποτέ δεν αλλάζει είναι η ψυχολογία της μάζας και της ψευδαίσθησης της ασφάλειας που χαρίζει. Ας μην ψάχνουμε πολύ βαθιά τις αιτίες. Αλλωστε, πριν από τα social media μόνο οι πολύ στενοί άνθρωποι κάποιου γνώριζαν τις ατέλειες, τις ανεπάρκειες και τις διαταραχές του…