Ηταν όμως και κάτι άλλο. Ηταν ένας ύμνος στη φιλελεύθερη συνταγματική Δημοκρατία που οραματίστηκαν όχι μόνο προοδευτικοί Ευρωπαίοι όπως ο Αλεξις ντε Τοκβίλ, αλλά και προσωπικότητες της Ελληνικής Επανάστασης, που τα τελευταία χρόνια αρχίζουν επιτέλους να αναγνωρίζονται. Η αναφορά του πρωθυπουργού μάλιστα σε ένα συγκεκριμένο βιβλίο κατάφερε να δέσει αριστοτεχνικά τον αγώνα των επαναστατημένων Ελλήνων το 1821 με τον σημερινό αγώνα του ουκρανικού λαού και αναδείκνυε μοναδικά την κοινή δημοκρατική και συνταγματική παρακαταθήκη Ελλάδας και ΗΠΑ.
«Αντικαταστήστε τη λέξη Ελλάδα με τη λέξη Ουκρανία και οι ομοιότητες με τον σημερινό ταραχώδη κόσμο είναι εφιαλτικές», είπε ο Ελληνας πρωθυπουργός, αναφερόμενος στο πρώτο Σύνταγμα της Επιδαύρου το 1822 που έθεσε τα θεμέλια του κράτους Δικαίου. «Δύο χρόνια αργότερα, σε μια μικρή πόλη της Δυτικής Ελλάδας που ονομάζεται Μεσολόγγι, αυτές οι λέξεις δημοσιεύθηκαν μαζί με μια μετάφραση του Αμερικανικού Συντάγματος. Αυτό το βιβλίο, ένα από τα πρώτα που τυπώθηκαν ποτέ σε ελληνικό έδαφος, μαρτυρά την τεράστια αξία που εμείς οι Ελληνες αποδώσαμε από την αρχή στο δικό μας μέλλον ως μία φιλελεύθερη και συνταγματική Πολιτεία. Το γεγονός ότι αυτό το μικρό βιβλίο εκδόθηκε στο αποκορύφωμα του πολέμου ήταν αξιοσημείωτο. Το ότι τυπώθηκε στο Μεσολόγγι ήταν απλά απίστευτο».
Δρόμος χωρίς γυρισμό…
Ποιο πρόσωπο όμως κρύβεται πίσω από εκείνο το βιβλίο; Μα ο Αναστάσιος Πολυζωίδης, που περισσότεροι τον γνωρίζουν ως τον γενναίο δικαστή που αρνήθηκε να καταδικάσει τον Κολοκοτρώνη και λιγότεροι ως τον συντάκτη της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας. Για την ιστορία αυτή διαβάζουμε σε παλαιότερο σημείωμα του καθηγητή στο ΕΚΠΑ και διευθυντή του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών Αριστείδη Χατζή:
«Ο 22χρονος Πολυζωίδης μόλις έχει γυρίσει από το Λονδίνο όπου συμμετείχε στην ομάδα που διαπραγματεύτηκε το πρώτο δάνειο της Ανεξαρτησίας. Αφού ενημερώσει το Βουλευτικό στο Ναύπλιο θα επιστρέψει στο Μεσολόγγι και θα ξεκινήσει την προετοιμασία της έκδοσης. Πρόκειται για μια σχολιασμένη μετάφραση των βασικών συνταγματικών κειμένων της Μεγάλης Βρετανίας και των ΗΠΑ που τη συνοδεύουν μια πραγματεία πολιτικής φιλοσοφίας και συνταγματικής θεωρίας του ίδιου του Πολυζωίδη, καθώς και το κείμενο του Συντάγματος του Αστρους. Θα παραδώσει το χειρόγραφο στο τυπογραφείο στα τέλη Οκτωβρίου και το βιβλίο θα κυκλοφορήσει στα τέλη Δεκεμβρίου του 1824».
Και επειδή πάντα υπάρχουν και οι πιο «αφανείς» ήρωες να πούμε πως το βιβλίο τυπώθηκε με έξοδα του Θεσσαλονικιού τυπογράφου των «Ελληνικών Χρονικών», Δημητρίου Μεσθενέ «προς χρήσιν κοινή και ωφέλειαν των Ελλήνων».