Γράφει η Δέσποινα Κονταράκη*

Φυσικά, αλλά είναι ένα από τα πιο αθώα στερεότυπα που κυκλοφορούν στην ευρωπαϊκή πιάτσα, έτσι όπως τα κατέγραψε με χιούμορ ο Romain Seignovert, στο βιβλίο του «Ποιον κοροϊδεύουμε;». Υπάρχουν βέβαια και άλλα στερεότυπα, διόλου αθώα και πολύ πιο ισχυρά. Οπως αυτό που επανέλαβε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ μιλώντας για τις χώρες του Νότου. «Εφαγαν τα δανεικά σε ποτά και γυναίκες», είπε, εκφράζοντας την αγανάκτηση του δουλευταρά Βορρά που όλο δανείζει τον απείθαρχο, ατίθασο, επιπόλαιο και τεμπέλη Νότο. Οπως καταλαβαίνουμε, λοιπόν, το θέμα μας δεν είναι ο κύριος Ντάισελμπλουμ με τον οποίο ασχολήθηκε η στήλη μόλις δύο εβδομάδες νωρίτερα.

Το θέμα είναι ότι μιλώντας με τη θεσμική του ιδιότητα, επισημοποίησε το τείχος που ορθώνεται ανάμεσα στους δύο πόλους της Ε.Ε. Ενα τείχος που όλοι αρνιόνταν πως υπάρχει, μέχρι που ο Ολλανδός στηρίχθηκε πάνω του με θρασύτητα και άρχισε να πυροβολεί.

ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΟΣ, ανιστόρητος, ρατσιστής, μισογύνης, εμπαθής είναι μερικά από τα κοσμητικά επίθετα που κέρδισε ο (για πόσο ακόμα;) πρόεδρος του Eurogroup, αν και τα περισσότερα από αυτά προήλθαν κυρίως από εκείνους που έβαλε στο στόχαστρό του: τους Νότιους. Ιταλοί, Ισπανοί, Πορτογάλοι, Ελληνες αντέδρασαν άμεσα και αντέδρασαν άσχημα. Ζήτησαν την παραίτησή του, αλλά εκείνος τους έδωσε μια -βεβιασμένη- συγγνώμη και μια -περίπου- επανόρθωση.

«ΔΕΝ ΕΝΝΟΟΥΣΑ κάποιο λαό συγκεκριμένα», είπε. «Ηθελα να δείξω τι σημαίνει αλληλεγγύη αλλά και υπευθυνότητα», συνέχισε, αν και εκεί που το τερμάτισε ήταν όταν εξήγησε πως το σχόλιό του «μπορεί να εξηγηθεί (αν ιδωθεί) από μια αυστηρή ολλανδική, καλβινιστική κουλτούρα». Ας το πούμε απλά λοιπόν: Η Ευρωπαϊκή Ενωση συγκροτείται από 27 (εκτός η Μεγάλη Βρετανία) διαφορετικές κουλτούρες, 27 διαφορετικά δημοσιονομικά μοντέλα και χωρίζεται σε δύο μεγάλα γεωγραφικά μπλοκ: τον πλούσιο, πλεονασματικό Βορρά και τον φτωχό, ελλειμματικό Νότο. Αυτό είπε ο Γερούν αλλά το είπε στα ολλανδικά με καλβινιστική κουλτούρα, και χαθήκαμε κάπου στη μετάφραση.

ΠΟΤΕ ΟΙ ΒΟΡΕΙΟΙ δεν εμπιστεύτηκαν τους Νότιους. Ανέκαθεν πίστευαν πως «μόνοι μας τα φάγαμε». Πως τα χρόνια που έβρεχε επιδοτήσεις και κονδύλια, εμείς τα κάναμε μπουζούκια, πιστωτικές κάρτες και καταναλωτικά δάνεια. Πως ζούσαμε πάνω από τις δυνατότητές μας για να ξενυχτάμε διασκεδάζοντας, όταν εκείνοι έπεφταν για ύπνο σαν στρατιωτάκια από τις 8. Και εμείς βέβαια δεν είχαμε την καλύτερη γνώση για τους «ξενέρωτους» Ευρωπαίους, οι οποίοι το μόνο που ξέρουν είναι να μεθούν τα καλοκαίρια στα νησιά και τους χειμώνες να φτιάχνουν στις χώρες τους φορολογικούς παραδείσους. Οπως αυτός της Ολλανδίας, με τις ευλογίες -υποθέτουμε- του κυρίου Ντάισελμπλουμ και των συμπατριωτών του. Στερεότυπα λοιπόν, ένθεν και κείθεν, βαθιά ριζωμένα στο ευρωπαϊκό DNA.

ΔΙΚΑΙΩΝΟΝΤΑΙ λοιπόν εκείνοι που επιθυμούν τη διάλυση της Ευρωπαϊκής Ενωσης; Όχι. Δικαιώνονται όμως εκείνοι που είχαν δει έγκαιρα το αδιέξοδο στο οποίο οδηγείται, αφού για δεκαετίες ολόκληρες το ιερατείο των Βρυξελλών εξαντλούσε την αυστηρότητα σε πολύπλοκους κανόνες για τις τουαλέτες ή για το ύψος μιας κούνιας χωρίς ποτέ να εμβαθύνει σε αυτά που φοβίζουν τους Ευρωπαίους πολίτες. Παράλληλα, η γερμανική Ευρώπη έθετε στάνταρ και χάραζε πολιτικές που μόνο οι οικονομικά ανεπτυγμένες βορειοευρωπαϊκές χώρες μπορούσαν να ακολουθήσουν. Ηταν μαθηματικά προδιαγεγραμμένο, λοιπόν, πως μια τέτοια συνύπαρξη ήταν αδιέξοδη. Και όπως συμβαίνει με όλες τις διαφωνίες, εξελίσσονται σε λόγους διαζυγίου όταν τα λεφτά αρχίζουν να μειώνονται.

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ κρίση, σε συνδυασμό με το μεταναστευτικό τσουνάμι, λειτούργησε ως θρυαλλίδα που ανέδειξε τις διχασμένες και διαφορετικές αντιλήψεις ανάμεσα στους Βόρειους και τους Νότιους, που πυροδότησε την αλλαγή, αλλά όχι απαραίτητα και όχι ακόμα την έκρηξη. Πού θα οδηγηθούμε; Τα σενάρια είναι όλα ανοιχτά: Από μια χαλαρή ομοσπονδία κρατών-μελών μέχρι την Ευρώπη πολλών ταχυτήτων ή ακόμα και τη μετατροπή της σε ένα άψυχο και περιορισμένης ευθύνης εμπορικοοικονομικό μπλοκ.

Οσο για τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, βρίσκεται ήδη με το ένα πόδι έξω από το ευρωπαϊκό τρένο.

Η Δέσποινα Κονταράκη είναι αρχισυντάκτρια του Ελεύθερου Τύπου

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής