Υπενθυμίζεται ότι τα Οικολογικά Σχήματα παρέχουν κίνητρα-ενισχύσεις συνολικού ύψους 425 εκατ. ευρώ στους καλλιεργητές να υιοθετήσουν ή να συνεχίσουν να εφαρμόζουν φιλικές προς το περιβάλλον γεωργικές πρακτικές, οι οποίες συμβάλλουν στη μείωση της ρύπανσης και στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης κι έρχονται να αντικαταστήσουν το «πρασίνισμα» της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου.
Σύμφωνα με την απόφαση που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ, η παρέμβαση Π1-31.4 «Επέκταση κυκλικής οικονομίας στη γεωργία» μπορεί να γίνει σε δύο φάσεις κι εντός των καλλιεργούμενων εκτάσεων.
Σε πρώτη φάση, το οικολογικό σχήμα μπορεί να εφαρμοστεί στην απομάκρυνση από τον αγρό του συνόλου της παραχθείσας βιομάζας που δεν διατίθεται προς κατανάλωση και η οποία θα κατευθυνθεί σε χώρο όπου θα γίνει η διαχείρισή της. Σε δεύτερη φάση η δράση συνίσταται στην εφαρμογή στον αγρό χωνεμένης βιομάζας, με σκοπό την αύξηση της οργανικής ουσίας του εδάφους ή/και τον εμπλουτισμό του με θρεπτικά στοιχεία.
Τα παραπάνω είναι δυνατό να επιτευχθούν είτε άμεσα είτε έμμεσα. Αμεσα, εφόσον μετά τη συλλογή της βιομάζας ακολουθήσει κομποστοποίηση αυτής εντός της ίδιας της εκμετάλλευσης και διασκορπισμός του κομπόστ στα αγροτεμάχια. Εμμεσα, εφόσον η βιομάζα διατεθεί σε κατάλληλο για τη διαχείρισή της φορέα και ακολούθως εφαρμοστεί εντός του αγρού κομπόστ ή χώνευμα κατάλληλο για γεωργική χρήση.
Στη δράση είναι επιλέξιμοι οι ενεργοί γεωργοί που έχουν στην κατοχή τους εκτάσεις με μόνιμες καλλιέργειες (δενδρώδεις, αμπέλια, ακτινιδιές) ή αροτραίες καλλιέργειες καθώς και κηπευτικά. Οι γεωργοί είναι υποχρεωμένοι να αφαιρούν όλα τα γεωργικά υπολείμματα από την καλλιεργούμενη έκταση και
α. είτε να τα κομποστοποιούν και ακολούθως να εφαρμόζουν το κομπόστ στον αγρό,
β. είτε να διαθέτουν αυτά σε αδειοδοτημένο φορέα διαχείρισης γεωργικών υπολειμμάτων και ακολούθως να προμηθεύονται κομπόστ ή χώνευμα κατάλληλο για γεωργική χρήση
Για όλα τα αγροτεμάχια, οι γεωργοί υποχρεούνται στην τήρηση του προτύπου ΚΓΠΚ 3 «Απαγόρευση της καύσης υπολειμμάτων καλλιεργειών, εκτός αν γίνεται για λόγους φυτοπροστασίας», καθώς και του προτύπου ΚΓΠΚ 6 «Ελάχιστη κάλυψη του εδάφους για την αποφυγή ακάλυπτων εδαφών σε περιόδους που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες».
Ο γεωργός οφείλει να συγκεντρώνει και να απομακρύνει από τα καλλιεργούμενα αγροτεμάχια τα υπολείμματα της καλλιέργειας. Τα υπολείμματα είναι δυνατό:
α) Να οδηγηθούν σε κομποστοσωρό που βρίσκεται εντός της εκμετάλλευσης του γεωργού για κομποστοποίησή τους. Προηγουμένως, ο γεωργός πρέπει να έχει ελέγξει ότι οι καλλιέργειες δεν παρουσιάζουν φυτοπαθολογικά προβλήματα και δεν έχουν προσβληθεί από εντομολογικούς εχθρούς, και ακολούθως τη συλλογή και τον κατάλληλο τεμαχισμό – θρυμματισμό των υπολειμμάτων.
β) Να διατεθούν σε αδειοδοτημένη μονάδα βιοαερίου που θα τα χρησιμοποιήσει ως πρώτη ύλη για την παραγωγή βιοαερίου.
γ) Να διατεθούν σε αδειοδοτημένη μονάδα παραγωγής κομπόστ, κατάλληλου για γεωργική χρήση.
δ) Στην περίπτωση φυτοϋγειονομικών προβλημάτων της καλλιέργειας αποκλείεται η ίδια κομποστοποίηση των υπολειμμάτων της καλλιέργειας
Επιπλέον, ο αγρότης οφείλει να εφαρμόζει στα αγροτεμάχιά του οργανική ύλη σε μορφή κομπόστ ή χωνεύματος με σκοπό την αύξηση της οργανικής ουσίας του εδάφους της εκμετάλλευσής του.
Αυτή είναι δυνατό να προέρχεται από:
• Κομποστοποίηση των ίδιων των υπολειμμάτων της έκτασης.
Στην περίπτωση αυτή ο γεωργός οφείλει να διατηρεί εντός της εκμετάλλευσής του κομποστοσωρό και να εφαρμόζει στο υλικό τις κατάλληλες τεχνικές για τη δημιουργία κομπόστ (αερισμό του σωρού, αναστροφή, θέρμανση κ.λπ.).
• Αδειοδοτημένη μονάδα βιοαερίου που χρησιμοποιεί ως πρώτες ύλες
• Αδειοδοτημένη μονάδα κομποστοποίησης και παραγωγής κομπόστ κατάλληλου για γεωργική χρήση.
• Αδειοδοτημένες μονάδες επεξεργασίας αστικών λυμάτων.
Στην περίπτωση αυτή εφαρμόζεται στον αγρό η επεξεργασμένη ιλύς που προκύπτει κατά τη δευτεροβάθμια επεξεργασία των λυμάτων.
• Αγορά τυποποιημένου προϊόντος κομπόστ από καταστήματα γεωργικών εφοδίων.
Παράλληλα, ο γεωργός πρέπει να πραγματοποιεί ανάλυση του εδάφους των αγροτεμαχίων όπου εφαρμόζεται η δράση, προκειμένου να διαπιστώνεται η ευεργετική επίδραση της εφαρμογής του κομπόστ. Η ανάλυση συνίσταται σε μέτρηση της περιεκτικότητας του εδάφους σε οργανικό άνθρακα.
Συγκεκριμένα, μετράται η επί της εκατό περιεκτικότητα οργανικού άνθρακα επί ξηρής ουσίας εδάφους. Το δείγμα εδάφους επί του οποίου γίνεται η ανάλυση αποτελεί σύνθετο δείγμα αποτελούμενο από δείγματα επιφανειακού εδάφους, που ελήφθησαν από βάθος 0 – 10 εκατοστών από το σύνολο της έκτασης των αγροτεμαχίων όπου εφαρμόζεται η δράση.
ΤΟ ΥΨΟΣ ΤΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ
Όπως υπογραμμίζεται στην απόφαση, ο γεωργός που αναλαμβάνει τη δράση δεσμεύεται:
Ανοίγουν οι λαϊκές αγορές για τους αγρότες - Σε διάλογο το υπουργείο Ανάπτυξης με τους παραγωγούς
Η ενίσχυση που λαμβάνει ο γεωργός υπολογίζεται βάσει της ενίσχυσης που αντιστοιχεί στη συγκέντρωση και απόσυρση των υπολειμμάτων που ορίζεται στα 2 ευρώ ανά στρέμμα, η οποία προσαυξάνεται με την ενίσχυση για την προμήθεια του κομπόστ ανά ομάδα καλλιέργειας, όπως φαίνεται στον πίνακα 1.
ΠΙΝΑΚΑΣ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΕ ΕΥΡΩ ΑΝΑ ΣΤΡΕΜΜΑ ΓΙΑ ΑΠΟΣΥΡΣΗ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΟΜΠΟΣΤ
Συγκέντρωση και απόσυρση των υπολειμμάτων της καλλιέργειας 2
Προμήθεια κομπόστ ή χωνεύματος και διασπορά του στον αγρό που
καλλιεργείται με αροτραίες καλλιέργειες/ Συνολική ενίσχυση 110€/Ha (Κωδικός προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού 31.4-1) 9
Προμήθεια κομπόστ ή χωνεύματος και διασπορά του στον αγρό που
καλλιεργείται με κηπευτικές καλλιέργειες/ Συνολική ενίσχυση 200€/Ha (Κωδικός προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού 31.4-2) 18
Προμήθεια κομπόστ ή χωνεύματος και διασπορά του στον αγρό που καλλιεργείται με ακτινίδια ή αμπέλια/ Συνολική ενίσχυση 112€/Ha (Κωδικός
προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού 31.4-3) 9,2
Προμήθεια κομπόστ ή χωνεύματος και διασπορά του στον αγρό που
καλλιεργείται με δενδρώδεις καλλιέργειες πλην αμπελιών και ακτινιδίων/
Συνολική ενίσχυση 140€/Ha (Κωδικός προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού 31.4-4) 12
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΣΕ ΧΩΡΑΦΙΑ ΜΕ ΑΝΑΒΑΘΜΙΔΕΣ
Μέσω του συγκεκριμένου οικολογικού προγράμματος, οι γεωργοί ενισχύονται με ποσό έως 25 ευρώ ανά στρέμμα για τη συνέχιση της γεωργικής δραστηριότητας στις εκτάσεις με αναβαθμίδες.
Οι αναβαθμίδες, οι οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις υποστηρίζονται από ξηρολιθοδομές, υπάρχουν σε εκτεταμένες περιοχές τόσο μόνιμων καλλιεργειών όσο και, σε μικρότερο βαθμό, αροτραίων καλλιεργειών.
Θεωρείται δε ύψιστης σημασίας για την προστασία από τη διάβρωση και για τη διάσωση του οικολογικού τοπίου, αφού αποτελούν καταφύγιο άγριας χλωρίδας αλλά και πανίδας (έντομα, πτηνά, ερπετά αλλά και μικρά θηλαστικά).
Οι δικαιούχοι της Δράσης Π1-31.8 «Διατήρηση και προστασία καλλιεργειών σε εκτάσεις με αναβαθμίδες» αναλαμβάνουν τις παρακάτω δεσμεύσεις:
1. Να συντηρούν τις αναβαθμίδες με τον παραδοσιακό τρόπο, κάνοντας επιδιορθώσεις μικρής κλίμακας ζημιών. Στις αναβαθμίδες που υποστηρίζονται από ξηρολιθοδομές, να επανατοποθετούν λίθους οι οποίοι έχουν μετακινηθεί λόγω έντονων βροχοπτώσεων. Απαγορεύεται η χρήση σκυροδέματος ή άλλων συνδετικών ουσιών για σκοπούς σταθεροποίησης της κατασκευής.
2. Να μην κάνουν χρήση ζιζανιοκτόνων στις εκτάσεις των αναβαθμίδων.
3. Να μην απομακρύνουν θάμνους και δένδρα από τις εκτάσεις των αναβαθμίδων.
4. Να μην καλλιεργούν σε απόσταση 0,5 μέτρων από τις αναβαθμίδες.
Σε ό,τι αφορά στο ύψος της ενίσχυσης ορίζεται στα 25 ευρώ ανά στρέμμα ετησίως, ενώ η πληρωμή θεωρείται ως ενίσχυση πρόσθετη της βασικής ενίσχυσης, λόγω των σημαντικών οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχονται.