Στην αλυσίδα των ρόλων που έχουν μεγάλο εκτόπισμα έρχεται να προστεθεί, αυτό το καλοκαίρι, ένας ακόμα, ο Οιδίπους Τύραννος, στην ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλή, που θα παρουσιασθεί σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα και στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου στις 25 και τις 26 Αυγούστου, ενώ παίζεται ήδη σε πολλούς σταθμούς σε όλη την Ελλάδα. Ακριβώς πάνω στην περιοδεία της παράστασης βρίσκουμε τον Γιάννη Στάνκογλου. Αεικίνητος, φιλικός, δεν είναι από τους ηθοποιούς που είναι μόνο βυθισμένος στην προσέγγιση του χαρακτήρα που θα ερμηνεύσει. Εκτός από ηθοποιός, είναι και στοργικός πατέρας πλήρους απασχόλησης, καθώς, όπως μας λέει, έχει μαζί του στην περιοδεία τη 14χρονη κόρη του, Φοίβη, και τον 9χρονο γιο του, Φίλιππο.
«Ταξιδεύουμε με τα παιδιά σε όλη την Ελλάδα, για έναν ολόκληρο μήνα είμαστε μαζί, βλέπουν παραστάσεις, περνάμε ωραία», λέει και φροντίζει παράλληλα τα διαδικαστικά για το φαγητό τους, μιας και έχουν μόλις βγει από τη θάλασσα. Τον θυμάμαι τον χειμώνα, που είχα πάει στην παρουσίαση του Ζορμπά, να βιάζεται να φύγει αμέσως μετά, για να πάει να μαγειρέψει φακές για τα παιδιά του.
Πλήρης και δοτικός άνθρωπος, αγαπάει πολύ τα παιδιά του, προσπαθεί και έχει πολλά να τους προσφέρει. Είναι δε υπερήφανος για τις επιδόσεις τους. Εχω ακούσει την κόρη του να τραγουδά σε μια ανάρτησή του στο Instagram και του λέω ότι έχει εξαιρετική φωνή. «Πράγματι, η Φοίβη πηγαίνει σε μουσικό σχολείο, κάνει τσέλο εδώ και πολλά χρόνια, ασχολείται με το τραγούδι, τη μουσική και το θέατρο. Είναι γενικά καλλιτεχνική και πολυτάλαντη. Ο Φίλιππος ψάχνεται ακόμα, ασχολείται με το ποδόσφαιρο, αλλά έχει μεγάλο ταλέντο στον χορό και θέλει να ξεκινήσει τώρα», λέει.
» Αρχίζουμε να μιλάμε για τον ρόλο του Οιδίποδα Τυράννου, με τον οποίο ήδη αναμετράται, ενώ σε λίγο (25, 26/8) τον περιμένει και η Επίδαυρος: «Είναι ένα έργο που έμαθα από τη σχολή ακόμα», λέει ο Γιάννης Στάνκογλου και συνεχίζει: «Μου το είχε δώσει η καθηγήτριά μου στην τραγωδία, η Ελένη Χατζηαργύρη. Είναι ένα έργο που το έχω διαβάσει και ξαναδιαβάσει και πάντα ήθελα να το παίξω. Διάβασα πολλές αναλύσεις για να προσεγγίσω τον Οιδίποδα, σχεδόν ό,τι έχει γραφτεί για αυτόν. Αυτό που με ιντριγκάρει πάρα πολύ είναι ότι πρόκειται για ένα πολύ σύγχρονο έργο. Οι ανατροπές του στα τέσσερα επεισόδια είναι πολύ μεγάλες. Είναι πολύ ωραίο για έναν ηθοποιό να εμβαθύνει σε αυτόν τον χαρακτήρα που από τη μια στιγμή στην άλλη αλλάζει, ενώ ψάχνει να βρει την ταυτότητά του. Ηρθε ο καιρός και η κατάλληλη ηλικία για να τον παίξω…».
» Μιλά για τη συνεργασία του με τον σκηνοθέτη Σίμο Κακάλα, με τον οποίο συναντιέται πρώτη φορά, καθώς και για τα περιθώρια να συμβάλει ουσιαστικά καταθέτοντας τη δική του οπτική: «Είναι πολύ ωραία η συγκυρία και η συνεργασία με τον Σίμο Κακάλα. Η συνομιλία με τον σκηνοθέτη και τους άλλους συντελεστές υπήρξε επίσης οδηγός μου, πέρα από την προσωπική μου αναζήτηση, στην προσέγγιση του χαρακτήρα. Οι περισσότεροι σκηνοθέτες είναι δεκτικοί. Ενας ηθοποιός ψάχνεται, μαθαίνει, ρωτάει… Ο σκηνοθέτης έχει καμβά και όραμα για την παράσταση, αλλά έχει ανάγκη να ακούσει και μια άλλη γνώμη. Αν φέρεις κάτι που έχει αλήθεια και μπορεί να ενταχθεί στον καμβά με ωραίο τρόπο, τότε τόσο ο σκηνοθέτης όσο και η παράσταση κερδίζουν. Ο Σίμος Κακάλας ακούει, όπως και ο Αρης Μπινιάρης ή ο Τσέζαρις Γκραουζίνις, με τους οποίους έχω συνεργαστεί στην αρχαία τραγωδία. Μου έχουν δώσει τη δυνατότητα να φέρω κι εγώ κάτι ως ηθοποιός».
» Η άποψη του σκηνοθέτη ήθελε, ωστόσο, αυτήν τη φορά, οι ηθοποιοί να φορούν μάσκες: «Δεν είχα χρησιμοποιήσει μάσκα ξανά και αυτή η προσέγγιση μου έδωσε νέα οπτική. Μου έδωσε τροφή και υλικό και για το μέλλον. Ο χορός τη φοράει συνέχεια τη μάσκα, αλλά στους ρόλους βγαίνει η μάσκα. Τα συγκεκριμένα έργα γράφτηκαν για να φορούν μάσκα. Η μάσκα σού δίνει τη δυνατότητα να σκεφτείς με άλλον τρόπο. Σε βάζει να ανακαλύψεις πτυχές που δεν θα σκεφτόσουν διαφορετικά. Ακόμα και ως προς την κίνηση του σώματος. Η χρήση της μάσκας με βοήθησε και μου έδωσε και άλλα όπλα στη φαρέτρα μου. Μου άνοιξε νέους υποκριτικούς δρόμους».
Ποιο είναι το καθήκον του ηθοποιού στην τραγωδία;
Το καθήκον του ηθοποιού στην αρχαία τραγωδία είναι να εκφέρει τον λόγο. Δεν χρειάζεται συναίσθημα. Το πιο ουσιαστικό αυτών των έργων είναι ο λόγος, οπότε η μάσκα σε βάζει σε μια διαδικασία ουδετερότητας σε όποιο συναίσθημα. Ο θεατής έτσι θα κάνει τον συνειρμό ακούγοντας και βλέποντας. Οσο πιο ουδέτερα τόσο το καλύτερο. Αυτά τα έργα παραμένουν 2.500 χρόνια και εξακολουθούν να παίζονται. Κάποιος λόγος υπάρχει για να συμβαίνει αυτό.
Το τελευταίο διάστημα γράφονται πολλά για τις παραστάσεις που ανεβαίνουν στην Επίδαυρο και έχουν υπάρξει αντιδράσεις, με μερίδα του κοινού να φεύγει. Εως πού μπορούν οι σκηνοθέτες να πειράζουν την αρχαία τραγωδία;
ΤΙ ΔΙΑΒΑΣΑ
Δεν μπορώ να βάλω τον εαυτό μου πάνω από τον συγγραφέα, τον Αισχύλο, τον Σοφοκλή τον Ευριπίδη ή ακόμα και τον Αριστοφάνη. Αν όμως κάποιος σκηνοθέτης μπορεί να κάνει διασκευή ή τον ωθήσει το έργο, ώστε να σκεφτεί αλλιώς την ιστορία, τότε δεν έχω πρόβλημα. Το θέμα είναι αν αυτό είναι εύστοχο. Το κοινό θα το κρίνει τελικά. Από την άλλη, προτιμώ να βλέπω κάτι που θα με κάνει να θυμώσω ή ακόμα και να φύγω από το θέατρο από το να δω κάτι που θα μείνει στη μέση οδό, δεν θα με έχει αγγίξει ούτε θα έχω ακούσει το κείμενο.
Αν μιλάμε για την παράσταση της Λένας Κιτσοπούλου, το είχε πει ότι επρόκειτο για διασκευή, με βάση τον Αριστοφάνη. Θεωρώ ότι μπορεί να συμβεί. Αλλωστε, το κάνουν πολλοί και ομάδες σύγχρονες. Χωράει στο θέατρο ο πειραματισμός. Από εκεί και πέρα είναι μέχρι πού και πώς τον χρησιμοποιείς. Αλλες φορές πετυχαίνει και άλλες όχι.
Η τραγωδία χρειάζεται τους νεωτερισμούς;
Ναι, η τραγωδία χρειάζεται τους νεωτερισμούς. Για παράδειγμα, στους «Επτά επί Θήβας», που κάναμε με τον Γκραουζίνις πριν από οκτώ-εννιά χρόνια, είχε τέτοια στοιχεία. Οπως η αγκαλιά του Ετεοκλή με τον Πολυνείκη δεν υπήρχε μέσα στο κείμενο. Ανακαλύφθηκε στις πρόβες του έργου. Αυτός είναι ένας νεωτερισμός, γιατί είναι εκτός κειμένου. Χρειάζεται μια καινούργια ανάγνωση, σκηνοθετική και δραματουργική, η αρχαία τραγωδία. Δεν μπορεί να παραμείνει συνέχεια ίδια. Δεν πιστεύω ότι πρέπει να παίζονται οι τραγωδίες όπως πριν από 70 χρόνια. Γιατί δεν έχει νόημα. Δεν μπορεί να τις παρακολουθήσει το κοινό.
Υπάρχουν κάποιοι οδηγοί στην αρχαία τραγωδία;
Οταν έκανα τον Προμηθέα, έβαζα και άκουγα τον Μάνο Κατράκη, που δεν τον έχω δει ζωντανά. Ο Μπινιάρης μού έλεγε «όχι». Διαπίστωνα πόσο σύγχρονος και συνάμα κλασικός είναι ο Κατράκης. Αυτό προσπαθώ να κάνω κι εγώ. Να μπορείς να είσαι σύγχρονος, αλλά ταυτόχρονα ο λόγος, η ρίζα να υπάρχει πάνω στη σκηνή. Χωρίς να τον μιμηθώ, άκουγα τον λόγο, τον ρυθμό του, το πόσο απλά τα έλεγε. Δεν είναι τυχαίο ότι εξακολουθούν να μιλούν για τις ερμηνείες του. Ο τρόπος με τον οποίο μετέφερε ο ηθοποιός αυτός τον λόγο ήταν εξαιρετικά λιτός και απλός. Η λιτότητα είναι ζητούμενο για εμένα σε αυτά τα κείμενα, που είναι πολύ μεγαλύτερα από εμένα.
Η δική σας παράσταση του Οιδίποδα Τυράννου είναι κλασική;
Δεν ξέρω αν είναι απόλυτα κλασική. Εχει τις μάσκες, έχει τον Φώτη Σιώτα, που όχι μόνο έγραψε, αλλά και παίζει ζωντανά τη μουσική του στη σκηνή, που είναι εξαιρετική. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να ακουστεί ο λόγος του Σοφοκλή, μέσα από την εξαιρετική μετάφραση του Γιώργου Μπλάνα. Εχουν παρουσιασθεί πολλοί Οιδίποδες, είναι γεγονός. Γι’ αυτό πρέπει πάντα να βρίσκεις κάτι που να είναι της εποχής και να το εντάσσεις αρμονικά στην παράσταση.
Τα τελευταία χρόνια έχει παίξει εμβληματικούς ρόλους: Ζορμπάς, Προμηθέας, Αγαμέμνων, Γιούγκερμαν, Καλιγούλας και τώρα Οιδίποδας. Τι έχει πάρει από αυτούς τους ήρωες;
Από τον καθένα διαφορετικά στοιχεία. Νιώθω πολύ τυχερός που έχω ασχοληθεί με αυτούς τους χαρακτήρες και τους ρόλους, με αυτά τα κείμενα και τους συγγραφείς. Ο κάθε χαρακτήρας έχει κάτι διαφορετικό. Στο βάθος του, βέβαια, είναι πάντα ο άνθρωπος. Κάθε φορά είναι άλλος ο δρόμος, η πορεία, η διαδρομή. Αυτές οι διαδρομές είναι που με αλλάζουν και εμένα και μέσα από αυτές ταρακουνιέμαι εγώ ο ίδιος πρώτα. Ο καθένας από αυτούς τους χαρακτήρες έχει τα… κουσούρια του και αυτό είναι που μου αρέσει. Οφείλω πολλά στους ανθρώπους με τους οποίους έχω δουλέψει έως τώρα, οι οποίοι γνωρίζουν το θέατρο. Από εκεί και πέρα υπάρχει πολλή δουλειά από κάτω και, βέβαια, έχει να κάνει πολύ με τον μη εγωισμό μου. Μου αρέσει να συνεργάζομαι με τους ανθρώπους, όχι να κάνω ρόλους και να γίνω πρωταγωνιστής.
Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιοι άλλοι ρόλοι που αποτελούν ευχή;
Θέλω πολύ να παίξω Μάκβεθ, Κοριολανό και άλλα έργα του Σαίξπηρ, όπως και Αριστοφάνη, οποιαδήποτε κωμωδία του. Επίσης, Μπέκετ. Απλά δεν το θέτω ας αυτοσκοπό.
Τι ακολουθεί τον χειμώνα;
Τον χειμώνα δεν θα κάνω θέατρο. Αποφάσισα να μείνω εκτός για να κάνω άλλα πράγματα για εμένα, για τον εαυτό μου. Θα ξεκουραστώ, θα γυμναστώ, θα μάθω κιθάρα, που το θέλω πολύ, θα ασχοληθώ με μια πολεμική τέχνη. Δεν θέλω να πεθάνω χωρίς να ξέρω ένα όργανο, έστω και μερικά κομμάτια. Για το 2024 έχω κλεισμένο να κάνω τον Φρανκενστάιν με τον Τάρλοου στο Θέατρο Πορεία. Στην τηλεόραση θα παίξω στο «Ναυάγιο» στο MEGA, έναν αρκετά περίεργο σκοτεινό, δύσκολο ρόλο.
Είναι πιο ελκυστικοί οι σκοτεινοί ρόλοι;
Ναι, αλλά, κυρίως, με σκέφτονται για τέτοιους ρόλους. Εχουν πολλά επίπεδα. Ομως, έχω αποφασίσει ότι η επιστροφή στην τηλεόραση μετά το «Ναυάγιο» θα γίνει μόνο με κωμωδία.
Η τηλεόραση είναι αντίβαρο του θεάτρου;
Ναι, είναι και έχω μάθει πολλά μέσα από την τηλεόραση. Οι χρόνοι είναι πολύ σκληροί και πρέπει να αντεπεξέρχεσαι. Είναι σαν να κάνεις σινεμά. Σίγουρα δεν είναι το ίδιο, αλλά εγώ έτσι την αντιμετωπίζω την τηλεόραση. Με κρατάει σε επαφή με το σινεμά, που μου αρέσει πάρα πολύ.
Πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου σε δέκα χρόνια από τώρα;
Ορθιο πρώτα και με πολλή αγάπη για τα παιδιά μου και για τη δουλειά μου. Ελπίζω να ταξιδεύω περισσότερο. Εχω ταξιδέψει γενικά πολύ και μόνος μου και με τον Τερζόπουλο παλιά. Αγαπημένος τόπος είναι η Γουατεμάλα, γενικά η Κεντρική και η Λατινική Αμερική. Το Λάος, επίσης, μου άρεσε πολύ.
Ειδήσεις σήμερα
«Κόλαση» η Σοφιάνα Αβραμάκη: Φορά το μαγιό της και παίζει με το κορδόνι… στον καθρέφτη [Βίντεο]
Τέλος τα «βάσανα» για αυτά τα 5 ζώδια – Μετά την «φουρτούνα», ήρθε η ηρεμία
Η μεγάλη «επιστροφή» της Μαντόνα: Ανακοινώθηκαν οι νέες ημερομηνίες της περιοδείας της