Η συνάντησή τους έγινε στα εγκαίνια του «Σπιτιού του Οδυσσέα Ελύτη» στην Πλάκα, στη διασταύρωση Διοσκούρων και Πολυγνώτου. Ο πρωθυπουργός έφτασε λίγο μετά τον Αντώνη Σαμαρά, τον οποίο έσπευσε να χαιρετήσει όπως και τη σύζυγό του, Γεωργία. Οι δύο τους στη συνέχεια κάθισαν στις θέσεις τους, έχοντας ανάμεσά τους την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Ο πρωθυπουργός προσεκλήθη από τη σύντροφο του ποιητή, Ιουλίτα Ηλιοπούλου, όπως και ο Αντώνης Σαμαράς.

Όπως είπε ο πρωθυπουργός, το νέο μουσείο γρήγορα θα καθιερωθεί όχι μόνο ως ένα κέντρο μνήμης και οφειλόμενης τιμής προς τον Ελύτη, αλλά και ως ένα δυναμικό, «ανοιχτό» ίδρυμα. Ο κ. Μητσοτάκης έκανε μάλιστα λόγο για έναν νέο πνευματικό «πνεύμονα» της πρωτεύουσας, εκεί όπου η ποίηση και ο πολιτισμός και θα αναπνέουν αλλά και θα εμπνέουν. Στα εγκαίνια έδωσε το παρών και ο πρώην πρωθυπουργός, ο κ. Αντώνης Σαμαράς, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του.

Ο χαιρετισμός του Πρωθυπουργού:

Κύριε Πρόεδρε, κυρία Υπουργέ, κύριε Δήμαρχε, αγαπητή κυρία Ηλιοπούλου,

Ο Οδυσσέας Ελύτης έγραψε κάποτε για «τον κόσμο τον μικρό, τον μέγα». Και σήμερα, μια μέρα πριν κλείσουν 113 χρόνια από τη γέννησή του, δίνουμε μια νέα πνοή στον κόσμο αυτόν. Όπως είπε και η κα Υπουργός, εγκαινιάζουμε το μουσείο με το όνομά του, το «Σπίτι του Οδυσσέα Ελύτη», δημιουργώντας ουσιαστικά μια κιβωτό του έργου του και μαζί μια ζωντανή κοιτίδα της νεοελληνικής ποίησης και σκέψης.

Έτσι, αυτό το υποδειγματικά ανακαινισμένο κτήριο στην καρδιά της Αθήνας, όπου η ελληνικότητα συναντά τη νεωτερικότητα, γίνεται ένα ακόμα σημαντικό ορόσημο στη μακραίωνη πολιτιστική διαδρομή της χώρας. Ένα κτίσμα αντάξιο της αποστολής του και συμβατό με την αισθητική της. Το μαρτυρούν η λιτότητα και το άπλετο φως που το περιβάλλει.

Στις αίθουσες του μουσείου οι επισκέπτες θα μπορούν στο εξής να εξερευνούν την εργογραφία του ποιητή, με τις αρχικές εκδόσεις και των 52 βιβλίων του, που εκτίθενται μαζί για πρώτη φορά. Εδώ επίσης φιλοξενούνται σπάνια οπτικά και ηχητικά τεκμήρια της ζωής του, όπως και το βασικό αρχείο του, ανοικτό πια στον θαυμασμό όλων μας.

Στον ίδιο χώρο, όμως, όπως ειπώθηκε και πριν -και ανυπομονώ να τον δω-, ξαναζεί και το περιβάλλον της δημιουργικής, αλλά και εξαιρετικά απλής καθημερινότητας του Ελύτη: το γραφείο του, που τον συντρόφευε στο σπίτι της οδού Σκουφά, το ίδιο και τα τόσο σημαντικά γι’ αυτόν προσωπικά του αντικείμενα. Με το κάθε ένα από αυτά να αφηγείται τη δική του ιστορία για τον ποιητή, που έζησε με εγκράτεια αλλά έγραψε με πάθος. Ο ίδιος, βεβαίως, πίστευε ότι «δεν αρκεί να έχεις τσιμέντο και σίδερο για να μας πεις πως έχεις και σπίτι».

Το σημερινό γεγονός, ωστόσο, ήταν ένα ιστορικό χρέος της πολιτείας, πολύ περισσότερο καθώς αυτό το νεοκλασικό δηλώνει -και θα δηλώνει πολύ περισσότερα- από ένα απλό κτίσμα. Αποτελεί, ωστόσο, και μία τρανή απόδειξη ότι προτεραιότητά μας είναι η επένδυση στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, εντάσσοντας, μεταξύ άλλων, εμβληματικά κτήρια της πρωτεύουσας στην καθημερινή ζωή των Αθηναίων. Κτήρια τα οποία αποκτούν έναν καινούργιο ρόλο, μια καινούργια ζωή. Άλλωστε, την ίδια κατεύθυνση υπηρετεί και η αποκατάσταση της οικείας Παλαμά, η οποία και αυτή προχωρεί με γρήγορους ρυθμούς.

Κυρίες και κύριοι, παραλαμβάνοντας το Νόμπελ Λογοτεχνίας ο Ελύτης περιέγραφε την Ελλάδα ως «μία χώρα μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου». Αυτή την αντίληψη πιστεύω ότι ενσαρκώνει και ο χώρος στον οποίο σήμερα βρισκόμαστε, ακτινοβολώντας πλέον το περιεχόμενό του πολύ πέραν του περιορισμένου «εδώ» και του εφήμερου «τώρα». Αξίζουν, συνεπώς, συγχαρητήρια στο Υπουργείο Πολιτισμού και σε όσους εργάστηκαν για να γίνει πράξη αυτό το όραμα, και βέβαια στους πολλούς δωρητές οι οποίοι υποστήριξαν αυτό το εγχείρημα. Όμως, ευγνωμοσύνη πρωτίστως οφείλουμε στην Ιουλίτα Ηλιοπούλου και στην «ΑΕΡΤΟΝ», για την ευλαβική τους αφοσίωση στη διατήρηση, αλλά και αξιοποίηση αυτού του ανεκτίμητου αρχείου του ποιητή μας.

Και είμαι πολύ βέβαιος ότι αυτό το νέο μουσείο γρήγορα θα καθιερωθεί όχι μόνο ως ένα κέντρο μνήμης και οφειλόμενης τιμής προς τον Ελύτη, αλλά και ως ένα δυναμικό, «ανοιχτό» ίδρυμα, το οποίο ειδικά οι νέοι θα ανιχνεύουν στο έργο του, κάτι που και εκείνος επιθυμούσε, πώς να γίνονται, δηλαδή, οι ίδιοι «αρχιτέκτονες του κόσμου», όπως είχε πει.

Στις μέρες μας, μάλιστα, τα λόγια του αποκτούν και μία νέα διάσταση, αρκεί να θυμηθούμε το κάλεσμά του στους δημιουργούς «να οδηγούν την τεχνική τελειότητα στη φυσική της κατάσταση» ή την άποψη που μοιραζόταν με τους γύρω του πως «είναι ό,τι πιο δύσκολο και ό,τι πιο “ελληνικό” να αξιοποιείς το ελάχιστο για να αποσπάς τα μέγιστα».

Καλή αρχή, λοιπόν, στον νέο αυτόν πνευματικό «πνεύμονα» της πρωτεύουσας, εδώ που η ποίηση και ο πολιτισμός μας και θα αναπνέουν αλλά και θα εμπνέουν. Έναν τόπο συνάντησης μελετητών αλλά και όσων ακόμα εξακολουθούν να γοητεύονται από την τέχνη του λόγου. Μια γέφυρα ανάμεσα στο σήμερα και στο χθες, όπου ουσιαστικά θα ιχνογραφείται το αύριο.

Πλάκα: Το «Σπίτι του Ελύτη» ανοίγει την πόρτα του

Ανοίγει σήμερα τις πόρτες του το νέο μουσείο «Σπίτι του Ελύτη», μία ημέρα πριν συμπληρωθούν 112 χρόνια από τη γέννηση του Νομπελίστα ποιητή.

Στη συμβολή των οδών Διοσκούρων και Πολυγνώτου στην Πλάκα στεγάζονται πλέον το έργο, η αισθητική και η στάση ζωής του Ελύτη, συνενώνοντας το παρελθόν και το παρόν, τη γνώση και την έμπνευση. Περνώντας το κατώφλι του νεοκλασικού κτιρίου, ο ποιητής μάς «καλεί» να αναλογιστούμε και να αναδείξουμε τις αξίες της ζωής, όπως έγραφε άλλωστε κι ο ίδιος ο Οδυσσέας Ελύτης στη συλλογή «Μαρία Νεφέλη»: «Δεν είναι πάντα πιο μικρό το σπίτι απ’ το βουνό, δεν είναι πάντα πιο μεγάλος από λουλούδι ο άνθρωπος».

Ολα τα αντικείμενα του νέου μουσείου – όπως περιγράφει στον «Ε.Τ.» η ποιήτρια και συγγραφέας Ιουλίτα Ηλιοπούλου, η οποία πριν περίπου δέκα χρόνια είχε την πρωτοβουλία της πρότασης προς το υπουργείο Πολιτισμού για τη στέγαση του Αρχείου Ελύτη που η ίδια έχει στην κατοχή της- προέρχονται από το μικρό διαμέρισμα της οδού Σκουφά, όπου έζησε ο ποιητής από το 1963 έως τον θάνατό του, το 1996. «Στόχος μας να μυήσουμε τον επισκέπτη στην ατμόσφαιρα και τη φιλοσοφία του ποιητή, μια διδαχή αισθητικής και λιτότητας, απομακρυσμένη από τον ναρκισσισμό και την πληθώρα της εποχής», λέει η κ. Ηλιοπούλου για το νέο μουσείο «Σπίτι του Ελύτη».

Το γραφείο

Πυρήνας της έκθεσης η ακριβής αναπαράσταση του γραφείου του Οδυσσέα Ελύτη, του χώρου εργασίας του με τα προσωπικά αντικείμενα, τα οποία αντανακλούν την αισθητική, τη λιτή ζωή του ποιητή, αλλά και την αντίληψή του για την Τέχνη. «Σαν ένα μάθημα για το ουσιώδες, για αυτό που διατηρεί την ταυτότητα και την αξία μας», συμπληρώνει η ποιήτρια και συγγραφέας, που διαφυλάττει ευλαβικά την κληρονομιά του μεγάλου ποιητή και μας ξεναγεί στο «Σπίτι του Ελύτη», «στην αισθητική του νομπελίστα ποιητή, στον κόσμο του και στις σχέσεις του με τους ζωγράφους-φίλους του, στην ουσία και την ατμόσφαιρα του χώρου εργασίας του και ότι εκπέμπει αυτή», «από εικόνες και εναύσματα της ποίησης του Ελύτη, την ελληνική διαχρονία όπως υπάρχει στο έργο του, αλλά και τη σύγχρονη αισθητική αντίληψη, που ο ίδιος υιοθέτησε και ζωγραφίζοντας αλλά και γράφοντας».

Το νήμα της ζωής και του έργου του Οδυσσέα Ελύτη ξεδιπλώνεται από το γραφείο και τη βιβλιοθήκη του έως τα μικρά αγαλματίδιά του που θυμίζουν αρχαιότητα και τους πίνακες του Θεόφιλου και του Henri Matisse. Πολύτιμο αρχειακό υλικό, ποιήματα και πεζά, εικαστικά έργα του, μελοποιήσεις και μεταφράσεις, καθώς και προσωπικά αντικείμενα, όπως η γραφομηχανή, οι φωτογραφίες και το βραβείο Νόμπελ συναντούν το κοινό ύστερα από σαράντα πέντε χρόνια από την αναγγελία της απονομής του στον Οδυσσέα Ελύτη από τη Σουηδική Ακαδημία που έγινε στις 18 Οκτωβρίου του 1979, «για την ποίησή του, η οποία, με φόντο την ελληνική παράδοση, ζωντανεύει με αισθηματοποιημένη δύναμη και πνευματική καθαρότητα βλέμματος τον αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργικότητα». Η έκθεση που παρουσιάζει ανάγλυφα τη ζωή του ποιητή συμπληρώνεται με ηχητικό και οπτικό υλικό.

Μνημόνιο συνεργασίας

Σημειώνουμε ότι η δημιουργία του μουσείου επισφραγίστηκε το 2023 με Μνημόνιο Συνεργασίας, το οποίο υπέγραψαν η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, και η πρόεδρος του Δ.Σ. της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρίας «ΑΕΡΤΟΝ» Ιουλίτα Ηλιοπούλου. Σημειώνουμε πως από τον Σεπτέμβρη του 2019 η στρατηγική του ΥΠΠΟ ήταν να αναδειχθούν και να αποδοθούν κτίρια -ενδιαφέροντα δείγματα της αθηναϊκής αστικής αρχιτεκτονικής- τα οποία να αποδεικνύουν την ιστορική συνέχεια της πρωτεύουσας, αποτελώντας πόλους ενδιαφέροντος για τους επισκέπτες της πόλης των Αθηνών. Στα πλαίσιο αυτό, αναγνωρίζοντας τη μεγάλη προσφορά του κορυφαίου Ελληνα νομπελίστα, η ιδέα του νέου μουσείου «Σπίτι του Ελύτη» που εκκρεμούσε χρόνια έγινε πραγματικότητα.

Ειδήσεις σήμερα

ΗΠΑ: Πυροβολισμοί στο Ορλάντο κατά τη διάρκεια εορτασμών για το Halloween – Δύο νεκροί και έξι τραυματίες – Συνελήφθη ένας έφηβος

Μαρκόπουλο: Θύμα βεντέτας το 3χρονο παιδί που πυροβολήθηκε στο κεφάλι – Πάνω από 20 κάλυκες στο σημείο

Πανεπιστήμιο για καλλιτέχνες με πέντε τμήματα – Πως θα εισάγονται οι υποψήφιοι

Σφοδρή επίθεση Μαρινάκη σε Τσίπρα: Δίπλα στη λέξη «θράσος να μπει φωτογραφία του – Συκοφαντεί τη χώρα ως αυτόκλητος «δικαστής»