Ανήκει σε μια ομάδα επτά γυναικών που το 2018 πρωτοστάτησαν στο κίνημα #MeToo#segakazhuvam (που σημαίνει «Τώρα μιλάω») στη Βόρεια Μακεδονία. Επίσης, διοργάνωσε την πρωτοβουλία «Peach Preach», μια επαναλαμβανόμενη εκδήλωση κατά την οποία γυναίκες από διάφορες πόλεις της Βόρειας Μακεδονίας διηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες.

Ποια ήταν η αφορμή της έμπνευσης των 11 διηγημάτων στο βιβλίο σας με τον τόσο πετυχημένο τίτλο «Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ»;
Ακόμη και πριν από τον άντρα μου έγραφα διηγήματα που σε οικείο επίπεδο αντανακλούσαν την ανισότητα και την απογοήτευση των κοινωνικών ζητημάτων.
Είχα, επίσης, την τάση να επικεντρώνω τις ιστορίες μου γύρω από γυναικείους χαρακτήρες που έπρεπε επιπλέον να αντιμετωπίσουν την προκατάληψη της πατριαρχίας στα σπίτια τους.

Έχοντας μεγαλώσει κορίτσι σε ένα τέτοιο περιβάλλον, έγινα ευαίσθητη σε αυτά τα θέματα, καθώς και στην απουσία γυναικείων φωνών στη λογοτεχνία. Οσον αφορά στον άντρα μου, συνειδητοποίησα ότι χρειαζόμουν ένα σαφές πλαίσιο για όλες τις αφηγήσεις του βιβλίου μου.

Αφού έγραψα την πρώτη ιστορία για τον ποιητή, συνειδητοποίησα ότι μπορούσα να ξαναπλαισιώσω όλες τις ιστορίες που έγραφα έτσι ώστε να έχω έναν αφηγητή σε πρώτο πρόσωπο, μια παντρεμένη γυναίκα, η οποία αναγνωρίζεται από την κοινωνία από την οικογενειακή της κατάσταση και από το αν έχει παιδιά ή όχι, ενώ ο σύζυγός της αναγνωρίζεται από το επάγγελμά του. Χρησιμοποίησα το πρώτο πρόσωπο γιατί δίνει την ευκαιρία για ειρωνεία και χρήση της καθημερινής, ζωντανής γλώσσας.

Οι ηρωίδες σας είναι όλες γυναίκες που αφηγούνται σε πρώτο πρόσωπο τις σχέσεις τους με το υποτιθέμενο ισχυρό φύλο. Τελικά, όταν καταφέρουν να αποδεσμευτούν και κοιτάξουν την κακία και τον κυνισμό που χαρακτηρίζουν πολλούς γάμους, τότε μόνο μπορεί να λυτρωθούν;
Πολλές από αυτές δεν απελευθερώνονται. Η αγαπημένη μου ιστορία της συλλογής είναι η τελευταία, «Η 8η Μαρτίου», όπου η ηρωίδα παραμένει εντελώς τυφλή για την κατάστασή της, κάτι που την κάνει αρκετά αστεία για τον αναγνώστη. Δεν ήθελα να γράψω αφηγήσεις που είναι εκεί για να εμπνεύσω.
Αλλωστε, γι’ αυτό υπάρχουν βιβλία αυτοβοήθειας. Πήγαινα για κάτι ρεαλιστικό και ο λόγος που το έκανα ήταν επειδή ήθελα να ασκήσω κριτική σε ορισμένες πτυχές της κοινωνίας, ιδιαίτερα εκείνες που σχετίζονται με τους ρόλους των φύλων και τον σεξισμό. Και στην πραγματικότητα, χρειάστηκαν αιώνες για να απελευθερωθούν και να χειραφετηθούν οι γυναίκες. Είναι ακόμα μια συνεχής διαδικασία, φυσικά. Είμαστε πολύ μακριά από την ισότητα. Και, παρεμπιπτόντως, οι άντρες χρειάζονται ακόμη περισσότερο χρόνο για να χειραφετηθούν.

Τι κρύβουν οι οικογενειακές σχέσεις που έχουν ως θεμέλιο λίθο την ανδροκρατική εξουσία; Πώς αντιδρούν οι γυναίκες; Μήπως έχουν και αυτές κάποιο μερίδιο ευθύνης αποδεχόμενες αυτήν την εξουσία;
Κοιτάξτε, η ιδέα του γάμου εξακολουθεί να είναι ρομαντική ακόμα στις μέρες μας και υπάρχει μια τεράστια βιομηχανία πίσω από αυτήν. Αν κοιτάξετε τον γάμο από την παραδοσιακή σκοπιά, αντιμετωπίζει τις γυναίκες ως… βοοειδή.
Μια κόρη είναι βάρος για την οικογένεια και πρέπει να πουληθεί σε άλλη οικογένεια. Ο πατέρας, ο αρχικός ιδιοκτήτης της κόρης, τη δίνει συμβολικά σε έναν άλλο άντρα, τον σύζυγό της και τον νέο ιδιοκτήτη, και στη συνέχεια αλλάζει την ταυτότητά της και παίρνει το όνομά του. Μετά υποτίθεται ότι είναι μια μηχανή κατασκευής μωρών που καθαρίζει το σπίτι και ταΐζει τους πάντες. Και παρόλο που αυτή η παράδοση είναι τόσο ταπεινωτική για τις γυναίκες, εξακολουθούμε να την κάνουμε. Και η αμφισβήτησή της θεωρείται ταμπού, επειδή κροταλίζει την έννοια της παραδοσιακής οικογένειας.
Πολύ συχνά με ρωτούν για το πόσο πρέπει να κατηγορηθεί μια γυναίκα. Και αυτό γιατί οι γυναίκες κατηγορούνται συνεχώς για τα πάντα, οπότε γιατί όχι ακόμη και για τους αιώνες του συστημικού σεξισμού και της βίας εναντίον τους.
Φαίνεται ότι μερικές φορές η αφήγηση δεν είναι γιατί η πατριαρχία είναι το πρόβλημα, που ωφελεί τους άντρες, αλλά γιατί οι γυναίκες είναι το πρόβλημα. Δεν θέλω να συμμετάσχω σε αυτήν την αφήγηση. Η πατριαρχία δεν ωφελεί σε καμία περίπτωση τις γυναίκες. Αλλά αυτό που, τελικά, συμβαίνει είναι ότι οι γυναίκες πρέπει να επιβιώσουν και αυτό που κάνουν είναι απλώς να προσπαθούν να χωρέσουν στο ίδιο το καλούπι που τις βλάπτει. Μερικές φορές, δεν έχουν άλλη επιλογή ούτε τη γνώση.

«Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ», τελικά, είναι κάθε άντρας και η πατριαρχία πρόβλημα όλων μας που δεν λύνεται μέσα σε τέσσερις τοίχους;
Όχι, γι’ αυτό είμαι τόσο χαρούμενη που ζω στον 21ο αιώνα, που υπάρχει πολύ περισσότερος χώρος για κριτική και διάλογο και γενικά τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα απ’ ό,τι μόλις πριν από έναν αιώνα. Είμαι ευγνώμων σε όλες τις γενιές φεμινιστριών πριν από εμένα, που μας επέτρεψαν να έχουμε πρόσβαση στα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά μας, και είμαι πολύ ικανοποιημένη που συμμετέχω στη συζήτηση.

«Να ανακουφιστεί η οικογένεια από τα επιβλαβή πρότυπα του παρελθόντος»

Τελικά, το παραδοσιακό οικογενειακό σχήμα, άντρας-γυναίκα-παιδιά, έχει αρχίσει να ραγίζει επικίνδυνα;
Ευτυχώς βρίσκουμε νέους τρόπους για να ορίσουμε τι είναι οικογένεια. Δεν χρειάζεται πλέον να είναι ένα μέρος όπου μια γυναίκα είναι… σκλάβα του συζύγου και των παιδιών της και ένα μέρος όπου ένας άντρας καταπιέζεται και κρίνεται από το πόσα μπορεί να προσφέρει.

Πιστεύω ότι κινούμαστε σε μια πολύ πιο υγιή κοινωνία, όπου μια οικογένεια μπορεί να ανακουφιστεί από όλα τα τραύματα που προκλήθηκαν από τα επιβλαβή πρότυπα του παρελθόντος. Μια οικογένεια μπορεί πλέον να είναι βιολογική, αλλά μπορεί, επίσης, να επιλεγεί, και ολοένα και περισσότερο βασίζεται στην αγάπη, στην κατανόηση και την εμπιστοσύνη, αντί να ανατίθενται ρόλοι που καταπιέζουν το άτομο.

info

«Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ»

ΡΟΥΜΕΝΑ ΜΠΟΥΖΑΡΟΦΣΚΑ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: «GUTENBERG»

ΣΕΛ.: 192

Φωτό: Ούμαρ Τίμολ

Ειδήσεις σήμερα