Στο πλευρό της ο επίσης καταξιωμένος διεθνώς, σπουδαίος Ιταλός τενόρος Φραντσέσκο Ντεμούρο στον ρόλο του τίτλου. Η παράσταση ανεβαίνει στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος, στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, υπό τη διεύθυνση του σημαντικού Καναδού αρχιμουσικού Ζιλ Ζακόμπ, σε σκηνοθεσία του αείμνηστου Σπύρου Ευαγγελάτου, ο οποίος είχε υπογράψει την παράσταση το 2014.
Την αναβίωση της σκηνοθεσίας του κορυφαίου σκηνοθέτη, που έφυγε από τη ζωή το 2017, έχει αναλάβει ο Ιων Κεσούλης, ο οποίος είναι ο καταλληλότερος για να φέρει εις πέρας αυτήν την αναβίωση, καθώς ήταν βοηθός του Σπύρου Ευαγγελάτου στη συγκεκριμένη παράσταση του «Βέρθερου», ενώ είχαν συνεργαστεί και σε άλλες παραστάσεις. Οι πρόβες για την προετοιμασία της παράστασης, ανάμεσα στον Ιωνα Κεσούλη και τους κορυφαίους σολίστες, οι οποίοι ήρθαν νωρίς στην Ελλάδα για την παρουσίαση του «Βέρθερου» ήταν πολύ δημιουργικές.
Συγκίνηση και χαρά
«Αν και έχω κάνει πολλές αναβιώσεις σκηνοθεσίας, τόσο στο Μέγαρο όσο και στη Λυρική, όπως η “Μπατερφλάι”, η “Τραβιάτα”, ο “Ριγκολέτο” σε σκηνοθεσία του Νίκου Πετρόπουλου, ωστόσο είναι η πρώτη φορά που κάνω αναβίωση παράστασης του Σπύρου Ευαγγελάτου και είμαι τρομερά συγκινημένος, αλλά και χαρούμενος», λέει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο σκηνοθέτης Ιων Κεσούλης.
«Ήμουν στο πλευρό του Σπύρου Ευαγγελάτου ως βοηθός του κατά την προετοιμασία του “Βέρθερου”, που είχε ανέβει στις 11 Απριλίου του 2014 και ξέρω τι ήθελε. Τον γνώρισα με το που βγήκα από τη Δραματική Σχολή.
Με πήρε αμέσως και έπαιξα ως ηθοποιός το 2006 στην “Τρικυμία” του Σαίξπηρ, ενώ αμέσως μετά έπαιξα και στην Επίδαυρο σε δική του σκηνοθεσία. Γνωρίζω πολύ καλά πώς σκεφτόταν και πώς λειτουργούσε. Ουσιαστικά, στον “Βέρθερο”, μιλούσαμε περισσότερο με τα μάτια, παρά κανονικά, όπως συνέβαινε σε παλαιότερες παραστάσεις, που δουλεύαμε πάρα πολύ πάνω στο χαρτί και στο έργο. Από το 2007 εργάζομαι στη Λυρική Σκηνή, όπου επίσης συναντηθήκαμε σε άλλες παραγωγές με εκείνον σκηνοθέτη. Ο “Βέρθερος” ήταν η τελευταία μας παραγωγή».
Ηταν δάσκαλος για εσάς ο Σπύρος Ευαγγελάτος;
Και βέβαια. Τον άκουγα με τα μάτια και τα αυτιά ορθάνοιχτα. Μπορεί να είχα τις αμφιβολίες και τις ενστάσεις μου για μερικά θέματα κι εκείνος με άκουγε. Μιλούσαμε πάρα πολλές ώρες. Ήταν βαθιά συνειδητοποιημένος και ως δάσκαλος ήθελε να περάσει το έργο του στις νεότερες γενιές.
Ποιος ήταν ο στόχος του όταν σκηνοθέτησε τον «Βέρθερο»;
Ήθελε να είναι ευανάγνωστο το έργο. Να είναι καθαρό, να μην ταλαιπωρηθεί ο θεατής για να καταλάβει τι βλέπει. Ο Ευαγγελάτος ήθελε να απευθυνθεί στα νέα παιδιά και στους μεγαλύτερους θεατές του έργου, καθώς πρόκειται για ένα έργο που δεν ανεβαίνει συχνά.
Είναι ένα έργο πολύ ρομαντικό, που, αν και ξεκινάει πολύ φωτεινό, ωστόσο καταλήγει στο απόλυτο σκοτάδι, με τον θάνατο του Βέρθερου. Ο Ευαγγελάτος ήθελε το έργο να είναι καθαρό, για να μπορεί να προσεγγίσει και να προσελκύσει το κοινό.
Άρα, αυτός είναι και ο δικός σας σκοπός;
Σαφώς. Θέλω το κοινό να δει μια παράσταση καθαρή, ευανάγνωστη, στη λογική του Σπύρου Ευαγγελάτου.
Να απολαύσει τη μουσική, γιατί πρόκειται για ένα αριστούργημα. Θέλω να απευθυνθώ στο νέο κοινό, για να έρθει στην όπερα.
Ισως το κοινό όμως να μην είναι τόσο εξοικειωμένο με τον όρο «αναβίωση σκηνοθεσίας». Τι ακριβώς σημαίνει;
Είναι γεγονός ότι ακόμα και ηθοποιοί με τους οποίους δουλεύουμε μαζί με ρωτούν τι είναι η αναβίωση σκηνοθεσίας.
Αναβίωση σκηνοθεσίας σημαίνει ότι κρατάμε ίδια τα σκηνικά και κοστούμια και στη συνέχεια κρατάμε σταθερή τη φόρμα και τους βασικούς πυλώνες της σκηνοθεσίας του Ευαγγελάτου. Προσπαθούμε δηλαδή να μην παρεκκλίνουμε πολύ από την αρχική ιδέα του σκηνοθέτη.
Έχοντας, ωστόσο, άλλους ερμηνευτές στη νέα παράσταση;
Ναι, εφόσον υπάρχουν άλλοι ερμηνευτές στους ρόλους και άλλο υλικό γενικότερα πάνω στη σκηνή, προσπαθώ να προσαρμόσω, κατά το δυνατόν, την αρχική ιδέα, με την ιδέα που έχει κάθε σολίστας.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, έχουμε ερμηνευτές παγκόσμιας ακτινοβολίας, οι οποίοι έχουν άποψη για το πώς θα βγουν καλύτεροι μέσα στην παράσταση. Όλα αυτά πρέπει να τα συνδυάσω και να τα παντρέψω, ώστε να τηρούνται οι ισορροπίες της αρχικής παράστασης, σε συνάρτηση με τη νέα παράσταση που δημιουργείται τώρα.
Πώς είναι η συνεργασία σας με μια σταρ της όπερας όπως είναι η Ανίτα Ρατσβελισβίλι ή με τον διακεκριμένο Ιταλό τενόρο Φραντσέσκο Ντεμούρο, που ερμηνεύει τον ρόλο του Βέρθερου;
Οι τόσο σπουδαίοι καλλιτέχνες, όπως οι συγκεκριμένοι, είναι απλοί και τους αρέσει να μαθητεύουν επί σκηνής, γι’ αυτό γίνονται κορυφαίοι. Κάθονται, ακούν αυτό που έχω να τους δώσω, ώστε να το συνδυάσουμε με την εμπειρία που έχουν στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου και δίπλα σε σπουδαίους σκηνοθέτες. Σαφέστατα έχουν τη δική τους άποψη, την οποία συζητάμε. Ή θα βρούμε μια κοινή λύση ή θα ακολουθήσουν αυτό που προτείνω.
Είναι τόσο απλοί σαν να πρόκειται για νέους σολίστες που έχουν μόλις βγει από ένα ωδείο. Εχουν τη θέληση ενός νέου ανθρώπου που θέλει πάντα να μαθαίνει, να προχωρά και να κατανοεί εις βάθος. Η ουσιαστική δουλειά που γίνεται πάνω στη σκηνή με τέτοιου βεληνεκούς καλλιτέχνες είναι ότι υπάρχει ανταλλαγή απόψεων, καθώς και κοινή συνισταμένη που θα εξελίξει το τελικό αποτέλεσμα.
Ποια είναι η σχέση των νέων με την όπερα;
Θεωρώ ότι η όπερα είναι παρεξηγημένη στην Ελλάδα. Θεωρούν ότι για να παρακολουθήσεις όπερα, πρέπει να έχεις τεράστιες μουσικές γνώσεις, να είσαι εκπαιδευμένος και να προέρχεσαι από οικονομικά ανώτερα στρώματα. Δεν είναι όμως έτσι. Έχω φέρει φίλους να παρακολουθήσουν παραστάσεις και μάλιστα σε δύσκολα έργα, που ποτέ δεν είχαν πάει στην όπερα, και έφυγαν μαγεμένοι. Τους άρεσαν πολύ η μουσική και η ορχήστρα.
Δεν είναι δύσκολο να προσεγγίσεις αυτήν την τέχνη, φτάνει να ανοίξεις την ψυχή σου και να έρθεις να παρακολουθήσεις. Νομίζω ότι θα σε κερδίσει το έργο, η μουσική του, οι σολίστες και αν τύχεις και σε εξαιρετική παραγωγή, όπως τώρα με τον «Βέρθερο» και γενικότερα αυτές που ανεβαίνουν στην ΕΛΣ, τότε θα σε κερδίσει και αυτό που συμβαίνει πάνω στη σκηνή.
Πώς πιστεύετε ότι μπορεί το κοινό να προσεγγίσει την όπερα, μέσα από τα μεγάλα κορυφαία έργα της όπερας ή σύγχρονα έργα που γράφουν οι νεότεροι συνθέτες;
Ο,τι παίζει να το δει, είτε κλασικό είτε σύγχρονο, και μέσα του θα γίνει η διεργασία που θα τον καθοδηγήσει. Είμαι σίγουρος ότι από τα πιο δύσκολα μέχρι τα πιο απλά και φαντασμαγορικά έργα του ρεπερτορίου, αν ακούσει τη μουσική θα μαγευτεί. Το εικαστικό αποτέλεσμα των παραστάσεων επίσης και το θέατρο, όπου παρουσιάζεται το έργο, παίζουν μεγάλο ρόλο στην προσέλκυση του κοινού. Ακόμα και ο Ντεμούρο, που έχει τραγουδήσει σε κορυφαία λυρικά θέατρα του κόσμου, λέει πόσο πολύ του αρέσει το νέο θέατρο της Λυρικής στο Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος.
Νομίζω ότι δεν υπάρχει κάτι πιο όμορφο από μια Κυριακή ή καθημερινή στο θέατρο της Λυρικής στο «Νιάρχος» με ένα υπέροχο έργο όπερας, ακόμα και δύσκολο, με καταπληκτική μουσική. Ακόμα και η σκοτεινιά του «Βέρθερου» έχει φως, με εξαιρετικές στιγμές μουσικά και ερμηνευτικά. Αλλωστε, δεν έχεις συχνά την ευκαιρία να παρακολουθήσεις καλλιτέχνες όπως η Ανίτα Ρατσβελισβίλι και ο Φραντσέσκο Ντεμούρο.
Το ίδιο το έργο ο «Βέρθερος» ποιο μήνυμα φέρνει στη σημερινή εποχή;
Ο έρωτας στο ζενίθ του, ο απόλυτος ρομαντισμός. Το έργο έχει βασιστεί σε αληθινά γεγονότα. Είναι η ίδια η ζωή. Όταν ένας άνθρωπος τρελαίνεται, πεθαίνει, από έρωτα.
Η εποχή μας είναι ρομαντική; Πεθαίνει κανείς σήμερα από έρωτα;
Πολύ δύσκολο να απαντηθεί αυτό το ερώτημα. Νομίζω ότι σε κοινωνίες που δεν έχει κατακλύσει τόσο η τεχνολογία, που μας έχει ψυχράνει ως όντα και ζουν μακριά από την τεχνολογία, ίσως εκεί μπορεί να πεθάνει κάποιος από έρωτα. Στις προηγμένες τεχνολογικά κοινωνίες υπάρχει πολλή μοναξιά. Είμαστε όλοι σταρ κάθε μέρα στη ζωή μας, αλλά είμαστε μόνοι μας. Έχουμε περάσει σε άλλη λογική. Όταν λέω ότι έχω τρία παιδιά, κάνει πολλή εντύπωση!
Ο έρωτας τρομάζει σήμερα, όπως και η ίδια η ζωή. Τρομάζει η καθημερινότητα, το οικονομικό κομμάτι, το πώς θα δημιουργήσουν μια οικογένεια, οπότε μπαίνουν στη διαδικασία τού απλά βρίσκομαι με κάποιον, ευχαριστιέμαι τη στιγμή και πάμε παρακάτω…
ΑΝΙΤΑ ΡΑΤΣΒΕΛΙΣΒΙΛΙ: «Προσδοκούσα να εμφανισθώ στη Λυρική Σκηνή»
Κορυφαία σταρ της όπερας η Ανίτα Ρατσβελισβίλι αγαπά το ελληνικό κοινό και τη χώρα μας. Δεν έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Το ντεμπούτο της στην Αθήνα έγινε το 2018, όταν έπαιξε την Κάρμεν στο Ηρώδειο. Ακολούθησε ένα λαμπερό ρεσιτάλ στη Ρωμαϊκή Αγορά το 2020 και η συμμετοχή της στο γκαλά Βέρντι, που έγινε στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο το 2021.
Σε μια ανάπαυλα της πρόβας του «Βέρθερου», στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος στο ΚΠΙΣΝ, η Ανίτα Ρατσβελισβίλι δήλωσε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής:
«Είναι η τέταρτη φορά που βρίσκομαι στην Ελλάδα και η τέταρτη φορά στην Αθήνα. Είμαι πολύ ενθουσιασμένη, γιατί πρωτοεμφανίζομαι στον ρόλο των ονείρων μου, τη Σαρλότ στον “Βέρθερο” του Μασνέ, και αυτό συμβαίνει σε έναν τόπο που αγαπώ τόσο πολύ την Ελλάδα και μάλιστα στην Εθνική Λυρική Σκηνή, σε αυτήν τη νέα φανταστική αίθουσα, την τόσο όμορφη και λειτουργική σκηνή, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, όπου προσδοκούσα να εμφανισθώ, αλλά ποτέ δεν είχα την ευκαιρία να τραγουδήσω έως σήμερα.
Στη δισκογραφία, με τον Στέλιο
Η παραγωγή είναι εκπληκτική, γι’ αυτό πραγματικά προσκαλώ όλους να τη δουν, γιατί θα είναι πραγματικά λαμπερή, προσεγμένη στην παραμικρή λεπτομέρεια με συναισθηματικό υπόβαθρο και πολύ ενδιαφέρουσα».
Info
«ΒΕΡΘΕΡΟΣ» *
του Ζιλ Μασνέ
ΠΟΤΕ: 23, 26, 28, 31 Μαρτίου, 2, 4 Απριλίου
ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ: 19.30 (Κυριακή: 18.30)
ΠΟΥ: Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ.
ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ: €10 – €90
ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ: Ταμεία ΕΛΣ (2130885700 – καθημερινά 9.00-21.00) και www.ticketservices.gr
* Με την Ορχήστρα και την Παιδική Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Ροή Ειδήσεων 
