Στη συνέντευξη Τύπου που προηγήθηκε των εγκαινίων της έκθεσης «Ο τόπος του κάποτε – Ήρωες στα σκουπίδια», που παρουσιάζεται στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, ο ομότιμος καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Μιχάλης Μανουσάκης, υποστήριξε πως δεν παίζει με τα παιχνίδια της συλλογής του, τμήμα της οποίας φιλοξενείται στη γενέτειρά του.

Γι’ αυτόν αποτελούν την πρώτη ύλη, ένα υλικό για να πλάσει κόσμους και να αφηγηθεί ιστορίες από το παρελθόν. Διστάζει να αποδεχτεί τον τίτλο του συλλέκτη, τα παιχνίδια λειτουργούν ως παλέτα μέσω της οποίας ερμηνεύει τη σκέψη του. Σε αυτή την περίπτωση τον ενδιαφέρει το ντοκουμέντο, δεν του αρκεί να τα ζωγραφίσει. «Όταν το ίδιο το υλικό σού μιλάει, πρέπει να το ζωγραφίσεις; Έχασες!» λέει χαρακτηριστικά.

Τον καλλιτέχνη δεν τον ενδιαφέρουν τα παιχνίδια με τα οποία δεν έπαιξε ποτέ κανένα παιδί, δεν τον συγκινούν. Σημειώνει στον δίγλωσσο, πλούσια εικονογραφημένο κατάλογο της έκθεσης: «Τα παιχνίδια παίχτηκαν και διατήρησαν την ταυτότητά τους απείραχτη, έχοντας απέναντί τους μόνο τον χρόνο, αγκαλιασμένα από το πάθος του, όπως και από τη σκόνη και τη σκουριά.

Στην έκθεση παρουσιάζονται περισσότερα από 150 σπάνια παιχνίδια της προσωπικής συλλογής του Μιχάλη Μανουσάκη, που καλύπτουν ένα χρονικό εύρος από το 1821 έως το 1960 και προέρχονται από διαφορετικές γωνιές του πλανήτη – σε μεγάλο ποσοστό, μάλιστα, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό.

Και υπάρχουν άλλα παιχνίδια που διαλύθηκαν και έμειναν έτσι, σπαράγματα, να θυμίζουν κάτι από το μεγαλείο της αναγκαιότητά τους και την τέρψη που προκαλούσαν στα λαμπερά μάτια των παιδιών, μέχρι που δεν άντεξαν από την πολλή αγάπη και την άπληστη χρήση και απλώθηκαν γύρω, τριγύρω, αδύνατο να συναρμολογηθούν, γεμάτα μνήμες και με ανεξίτηλα δαχτυλικά αποτυπώματα».

O ομότιμος καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Μιχάλης Μανουσάκης συγκινημένος που εκθέτει στην πόλη του, ο μικρός καουμπόης από τη γειτονιά της Σπλάντζιας, με το αόρατο πια σημάδι από την πέτρα που του πέταξε στο κεφάλι κάποτε ένας Ινδιάνος από το διπλανό Καστέλι, μίλησε στους δημοσιογράφους για έναν «παραμυθένιο τόπο» που επισκέπτεται συχνά, το Μοναστηράκι. Εκεί ανακάλυψε έναν ολόκληρο κόσμο, τους δικούς του ήρωες, που αλλιώς θα κατέληγε στα σκουπίδια.

Αυτός ο κόσμος είναι που συντελεί στη διατήρηση της μνήμης, είναι ο κρίκος ανάμεσα σε αυτούς που θυμούνται κι εκείνους που, κοιτάζοντας τα εκθέματα με ορθάνοιχτα μάτια, έχουν απορίες. «Τα σημαντικά δεν ξεχνιούνται», βρίσκει την ευκαιρία να τονίσει ο ζωγράφος, ομολογώντας παράλληλα πως επιλέγει να σκέφτεται θετικά.

Στην έκθεση παρουσιάζονται περισσότερα από 150 σπάνια παιχνίδια της προσωπικής συλλογής του Μιχάλη Μανουσάκη, που καλύπτουν ένα χρονικό εύρος από το 1821 έως το 1960 και προέρχονται από διαφορετικές γωνιές του πλανήτη, σε μεγάλο ποσοστό, μάλιστα, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό.

Μαζί με παλιά αναγνωστικά, παιδικά βιβλία, φωτογραφίες και βινύλια που συγκεντρώνει ο εικαστικός τα τελευταία 25 χρόνια, συνθέτουν μικρές ή μεγαλύτερες εγκαταστάσεις, καθεμία από τις οποίες διηγείται και μια διαφορετική ιστορία. Κάθε λεζάντα, εξάλλου, γραμμένη με ιδιαίτερη φροντίδα και ευαισθησία από τον ίδιο, αποτελεί ένα αυτόνομο έργο, της συγγραφικής αυτήν τη φορά τέχνης.

Μέσα από τρεις ενότητες, όσα και τα επίπεδα της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων που μεταμορφώθηκε για άλλη μια φορά, η έκθεση υπόσχεται να ξεδιπλώσει την ιστορία των παιδιών μέσα από το υλικό με το οποίο είναι πλασμένα τα όνειρά τους. Το πρώτο κεφάλαιο, στο ισόγειο, αναδεικνύει πτυχές της παιδικής ηλικίας μέσα από παιχνίδια, παλιά αναγνωστικά και εξωσχολικά βιβλία, φωτογραφίες και μια αναπαράσταση ενός αγορίστικου και ενός κοριτσίστικου παιδικού δωματίου που τραβά όλα τα παιδικά –και όχι μόνο– βλέμματα.

Το δεύτερο κεφάλαιο, στον πρώτο όροφο του κτιρίου, δίνει έμφαση στο φωτογραφικό υλικό και το τρίτο, στον δεύτερο όροφο, αποτελεί έναν φόρο τιμής στην εποχή της Ελληνικής Επανάστασης και τον 19ο αιώνα, καθώς, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει μια έκδοση του 1821 με ποιήματα του λόρδου Βύρωνα αλλά και τον μολυβένιο Ναπολέοντα με τους αξιωματικούς του (παραγωγής 1900-1910).

Ανάμεσα στα εκθέματα του δεύτερου ορόφου συναντάμε και το «’21 των φίλων». Γιώργος Λάππας, Άγγελος Αντωνόπουλος, Δημήτρης Κοροβέσης, Μαριλένα Ζαμπούρα, Μάριος Σπηλιόπουλος, Παναγιώτης Τανιμανίδης, Γιώργος Αυγέρος, Τάσος Μαντζαβίνος και ο Χρήστος Μποκόρος είναι οι «καλλιτέχνες των κοινών ηρωικών τόπων» που με τα έργα τους βάζουν το δικό τους λιθαράκι στην κορύφωση της ξεχωριστής αυτής έκθεσης.

Χανιά: Δείτε τις εικόνες των εντυπωσιακών παιχνιδιών

«O τόπος του κάποτε – Ήρωες στα σκουπίδια»
Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, Χάληδων 98-102
Διάρκεια έκθεσης: Έως 30 Ιουνίου 2023

Ωράριο λειτουργίας:
Τρ.-Σάβ. 10:00 -14:00 & 18:00-21:00 / Κυρ. 10:00-14:00 (έως 31/4/23)
Δευτ.-Σάβ. 10:00-14:00 & 19:00-22:00 / Κυριακή κλειστά (από 1/5/23)